D3. Diagrammen (opg.15)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Les 6/8. D3

D3. Werken met diagrammen (huiswerk opg.15)

Constructie van de x'-as

Twee manieren:

1. De hoek met de tijd-as uitzetten als hoek met de ruimte-as.
2. Spiegelen in de wereldlijn van de foton (eenvoudiger bij stompe hoeken)

Een 'schuin' referentiestelsel

• Aflezen van een tijd-coördinaat doe je nu door parallel aan de x-as naar de tijd-as te gaan.
• En dat is voor het schuine referentiestelsel van de bewegende waarnemer niet meer horizontaal!
• Op dezelfde manier bepaal je de plaats-coördinaat van een gebeurtenis door parallel aan de tijd-as naar de plaats-as te gaan. En dit bepaalt of twee gebeurtenissen op de zelfde plaats zijn gebeurd.

12a. Voor William zijn op dezelfde plaats gebeurtenissen

1. BD
2. EC
3. AD
4. Geen

12b. Voor William zijn op dezelfde tijd gebeurtenissen

1. BD
2. EC
3. AD
4. EDC

12c. Voor Jurgen zijn op dezelfde plaats gebeurtenissen

1. BD
2. EC
3. AD
4. FE, BD en AC

12d. Voor Jurgen zijn op dezelfde tijd gebeurtenissen

1. BD
2. EC
3. AD
4. FC

De x'-as van Jurgen is getekend

15a

• Leg uit: A en B gelijktijdig volgens Lola
• Tijd coördinaat van gebeurtenissen A en B aflezen
• Horizontaal naar ct in rechthoekige coordinatenstelsel van Lola
• ctA = ctB: gelijktijdig
• tA = tB: gelijktijdig

15b

• Leg uit: A en A' gelijktijdig volgens Buzz
• Tijd coördinaat van gebeurtenissen A en A' aflezen
• Parallel aan x' naar ct' in schuine coördinatenstelsel van Buzz
• t'A = t'A': gelijktijdig
  

15c

• Leg uit: Reistijd is volgens Buzz kleiner dan 5,3 y (tB=5,3y)
• OA < OB, omdat ..
• (De uitwerkingen stellen OA' < OB)

Huiswerk

Maak de afsluitende opgaven 26, 27

(26a gaat over D4, sla deze over)