VWO 3 Voorbereiding Toets Periode 3 (Leesvaardigheid)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Woordenschat & Lezen

Voorbereiding Toets Periode 3

Emelwerda College

VWO 3

Beeldspraak, stijlfiguren, stijlfouten 

en (niet rijmende) woordparen

Op Tweede Paasdag vielen er hagelstenen zo groot als eieren.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Metonymie
4. Personificatie

Oranje heeft afgelopen week in Canada de eerste punten gehaald op het WK-curling.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metonymie
4. personificatie

Beeldspraak

Vergelijking: twee dingen naast elkaar zetten die op elkaar lijken (object en beeld) 

(Jouw kamer is een zwijnenstal.)

Metafoor: het object helemaal vervangen door het beeld 

(Het is hier een zwijnenstal.)

Metonymie: er is een overeenkomst tussen beeld en object 

(Oranje wint goud.)

Personificatie: een levenloos ding krijgt een menselijke eigenschap

(De wind huilt.)

Moet ik het nou voor de duizendste keer zeggen? Deur achter je dicht!

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Een deel van het personeel zal moeten afvloeien.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Die poolreizigers zullen het wel frisjes hebben.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Stijlfiguren

Hyperbool: je overdrijft sterk: Hij barst van het geld.

Understatement: je zwakt iets af: iets is minder groot, mooi of belangrijk dan in werkelijkheid: Ze heeft wel een paar centen.

Eufemisme: je zegt iets zo dat het minder hard overkomt: Hij is niet meer onder ons.

Litotes: vorm van understatement; je ontkent het tegenovergestelde: Ze zijn niet onbemiddeld.

Bij dit winterweer is er een grote kans op mogelijke gladheid.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Met veel concentratie tekenden de leerlingen ronde cirkels voor hun Technasium-project.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Van mijn mentor moet ik mij verplicht inschrijven voor die zinloze module van wiskunde.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Hij nam te veel hooi op zijn schouders en raakte overspannen.

1. pleonasme
2. tautologie
3. contaminatie

Welke stijlfout(en) bevat deze zin:
De meisjes ruimden de witte sneeuw op want er konden immers jongens over uitglijden.

Stijlfouten

Tautologie: twee woorden van dezelfde woordsoort die hetzelfde betekenen (synoniemen)

(Haastig liep hij snel naar het station, maar hij miste echter de bus.)

Pleonasme: een eigenschap van een zaak of persoon nog eens nadrukkelijk omschrijven

(houten boomstam, weer hervatten)

Bedenk een uitdrukking met een rijmend woordpaar.

Uitdrukkingen met woordparen

Rijmende woordparen: heug en meug (= eindrijm), door weer en wind, in kannen en kruiken (= alliteratie)

Niet rijmende woordparen

Tegenstellingen: zwart op wit

Synoniemen: altijd en eeuwig, nooit ofte nimmer (vaak een tautologie)

Woordbetekenis dicht bij elkaar: moord en doodslag

Argumentatie

Een schrijver onderbouwt zijn standpunt met drie argumenten.
Dit is:

1. enkelvoudige argumentatie
2. meervoudige argumentatie
3. enkelvoudige onderschikkende argumentatie
4. meervoudige onderschikkende argumentatie

Als je een blokjesschema van bovenaf begint te lezen, dan betekent het pijltje 'dus'.

1. waar
2. niet waar

Aan welk signaalwoord herken je een argument NIET?

1. de reden hiervoor is
2. want
3. namelijk
4. kortom

Argumentatie I

Een schrijver heeft een standpunt of mening.

Dit standpunt onderbouwt hij met argumenten.

Argumenten kunnen feitelijk en niet-feitelijk zijn.

Een feitelijk argument kun je controleren, een niet-feitelijk argument niet.

Argumentatie I

Enkelvoudige argumentatie: standpunt met 1 argument

Meervoudige argumentatie: standpunt met meer argumenten

Enkelvoudige onderschikkende argumentatie: een argument wordt onderbouwd met een ondersteunend argument

Meervoudige onderschikkende argumentatie: er zijn meer argumenten; minimaal één wordt verder ondersteund.

Argumentatie I

Signaalwoorden

Aankondiging standpunt: Ik vind..., Volgens ons..., Dus..., Daarom..., Kortom....

Argumenten: dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, want, de reden hiervoor is.

Alinea gewijd aan 1 argument: let op signaalwoorden van opsomming waarmee argument wordt onderbouwd.

Een tegenargument ontkracht je met

1. een ander argument
2. feiten
3. een weerlegging
4. een onderbouwing

Aan welk signaalwoord herken je een tegenargument NIET?

1. immers
2. namelijk
3. en
4. toch

Argumentatie II

In een betogende tekst kan een schrijver ook een tegenargument inbrengen.

Let op signaalwoorden: immers, namelijk, omdat, want etc.

Een tegenargument wordt ontkracht met een weerlegging.

Let op signaalwoorden: maar, hoewel, echter, toch etc.

Argumentatie II

Signaalwoorden

Tegenargumenten: dat blijkt uit, immers, namelijk, omdat, want, de reden hiervoor is.

Tegenargument en weerlegging: tegenover, daarentegen, toch, maar, echter, ondanks dat, hoewel

Alinea gewijd aan 1 tegenargument: let op signaalwoorden van opsomming waarmee argument wordt onderbouwd.

Kritisch lezen

Bij kritisch lezen let je NIET op:

1. de deskundigheid van de auteur
2. waar en wanneer een tekst gepubliceerd is
3. of de titel en tussenkopjes kloppen
4. of de argumentatie te weerleggen is

Welk artikel is het meest betrouwbaar?

1. Een artikel over Rutte in de Libelle (damesblad).
2. Een artikel over Wilders in Privé
3. Een artikel over Sigrid Kaag in De Telegraaf
4. Een artikel over Baudet in De Noordoostpolder

Kritisch lezen

Let op:

- deskundigheid schrijver

- waar en wanneer gepubliceerd

- correct Nederlands

- zijn er recente gegevens gebruikt?

- zijn de geraadpleegde bronnen deskundig en betrouwbaar

- (on)partijdigheid schrijver

- zwakke of sterke argumentatie

Succes met de toets!

p.s. Let op spelling en zorg dat je elke zin begint met een hoofdletter en afsluit met het juiste leesteken.

p.p.s. In een argumentatieschema schrijf je hele zinnen.