HAVO 3 Voorbereiding Toets Periode 3 (Leesvaardigheid)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Woordenschat & Lezen

Voorbereiding Toets Periode 3

Emelwerda College

HAVO 3

Beeldspraak, stijlfiguren en stijlfouten

Op Tweede Paasdag vielen er hagelstenen zo groot als eieren.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Metonymie
4. Personificatie

Oranje heeft nog de eerste punten gehaald op het WK-curling.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metonymie
4. personificatie

Beeldspraak

Vergelijking: twee dingen naast elkaar zetten die op elkaar lijken (object en beeld) 

(Jouw kamer is een zwijnenstal.)

Metafoor: het object helemaal vervangen door het beeld 

(Het is hier een zwijnenstal.)

Metonymie: er is een overeenkomst tussen beeld en object 

(Oranje wint goud.)

Personificatie: een levenloos ding krijgt een menselijke eigenschap

(De wind huilt.)

Moet ik het nou voor de duizendste keer zeggen? Deur achter je dicht!

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Een deel van het personeel zal moeten afvloeien.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Die poolreizigers zullen het wel frisjes hebben.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Stijlfiguren

Hyperbool: je overdrijft sterk

Hij barst van het geld.

Understatement: je zwakt iets af: iets is minder groot, mooi of belangrijk dan in werkelijkheid

Ze heeft wel een paar centen.

Eufemisme: je zegt iets zo dat het minder hard overkomt

Hij is niet meer onder ons.

Bij dit winterweer is er een grote kans op mogelijke gladheid.

1. pleonasme
2. tautologie

Met veel concentratie tekenden de leerlingen ronde cirkels voor hun Technasium-project.

1. pleonasme
2. tautologie

Welke stijlfout(en) bevat deze zin:
De meisjes ruimden de witte sneeuw op want er konden immers jongens over uitglijden.

Stijlfouten

Tautologie: twee woorden van dezelfde woordsoort die hetzelfde betekenen (synoniemen)

(Haastig liep hij snel naar het station, maar hij miste echter de bus.)

Pleonasme: een eigenschap van een zaak of persoon nog eens nadrukkelijk omschrijven

(houten boomstam, weer hervatten)

Argumentatie

Een schrijver onderbouwt zijn standpunt met drie argumenten.
Dit is:

1. enkelvoudige argumentatie
2. meervoudige argumentatie
3. enkelvoudige onderschikkende argumentatie
4. meervoudige onderschikkende argumentatie

Argumentatie I

Een schrijver heeft een standpunt of mening.

Dit standpunt onderbouwt hij met argumenten.

Argumenten kunnen feitelijk en niet-feitelijk zijn.

Een feitelijk argument kun je controleren, een niet-feitelijk argument niet.

Argumentatie I

Enkelvoudige argumentatie: standpunt met 1 argument

Meervoudige argumentatie: standpunt met meer argumenten

Onderschikkende argumentatie: een argument wordt onderbouwd met een ondersteunend argument

Meervoudige onderschikkende argumentatie: er zijn meer argumenten; minimaal één wordt verder ondersteund.

Een tegenargument ontkracht je met

1. een ander argument
2. feiten
3. een weerlegging
4. een onderbouwing

Argumentatie II

In een betogende tekst kan een schrijver ook een tegenargument inbrengen.

Let op signaalwoorden: immers, namelijk, omdat, want etc.

Een tegenargument wordt ontkracht met een weerlegging.

Let op signaalwoorden: maar, hoewel, echter, toch etc.

Kritisch lezen

Bij kritisch lezen let je NIET op:

1. de deskundigheid van de auteur
2. waar en wanneer een tekst gepubliceerd is
3. of de titel en tussenkopjes kloppen
4. of de argumentatie te weerleggen is

Welk artikel is het meest betrouwbaar?

1. Een artikel van Rutte in de Libelle (damesblad).
2. Een artikel van Wilders in Privé
3. Een artikel van Sigrid Kaag in NRC (krant)
4. Een artikel van Baudet in de Noordoostpolder

Kritisch lezen

Let op:

- deskundigheid schrijver

- waar en wanneer gepubliceerd

- correct Nederlands

- zijn er recente gegevens gebruikt?

- zijn de geraadpleegde bronnen deskundig en betrouwbaar

- (on)partijdigheid schrijver

- zwakke of sterke argumentatie

Succes met de toets!