Persoonsvorm, zinsdelen en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

1D Nederlands

We kunnen aan het einde van de les de persoonsvorm, zinsdelen en het onderwerp uit een zin halen.

Persoonsvorm en zinsdelen

Probeer de dia's met vragen te beantwoorden zonder dat je daarvoor je lesboek gebruikt. 

De persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord.
• Door de zin van tijd of getal te veranderen kan je de persoonsvorm vinden. Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm. Ook als je er een vraagzin van maakt.
• Staan er twee werkwoorden in de zin, dan zijn dat samen de persoonsvorm

Hoe noem je de proef om achter de pv te komen? (zijn er 3...)

Tijdproef

Zet de zin in een andere tijd.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Joost kan goed voetballen.

Joost kon goed voetballen.

Het werkwoord kan wordt kon, dus kan is de persoonsvorm.

Getalproef

Maak enkelvoud of meervouw van de zin.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Joost kan goed voetballen.

Joost en Tim kunnen goed voetballen

Het werkwoord kan wordt kunnen, dus kan is de persoonsvorm.

Vraagproef

Verander de zin in een vraag.

Het werkwoord dat vooraan de zin komt, is de persoonsvorm.

Joost kan goed voetballen.

Kan Joost goed voetballen?

Het werkwoord kan komt vooraan te staan, dus kan is de persoonsvorm.

De persoonsvorm is altijd...

1. een zelfstandig naamwoord
2. een werkwoord
3. een lidwoord
4. een bijvoeglijk naamwoord

Wat is de persoonsvorm?
Mijn moeder doet elke vrijdag boodschappen op de markt.

Wat is de persoonsvorm?
Op zondag ga ik altijd een heel eind wandelen met mijn hond.

Wat is de persoonsvorm?
Onze buurman is een echte sportman.

Zinsdelen 

Begin met streepjes zetten vóór en ná de persoonsvorm.

Doe de zinsdeelproef:
Probeer welke woorden je samen voor de persoonsvorm kunt zetten.

Kijk welke woorden altijd naast elkaar blijven staan als je de zin verandert

 Bijvoorbeeld:
- Na het zesde lesuur / mogen / de leerlingen / naar huis.
- De leerlingen / mogen / na het zesde lesuur / naar huis. 
- Naar huis / mogen / de leerlingen / na het zesde lesuur. 
- Naar / mogen / de leerlingen / huis / na het zesde lesuur
- na het / mogen / de leerlingen / naar huis / zesde lesuur

Verdeel de zin in zinsdelen:
Mijn moeder doet elke vrijdag boodschappen op de markt.

Verdeel de zin in zinsdelen:
Op zondag ga ik altijd een heel eind wandelen met mijn hond.

Verdeel de zin in zinsdelen:
Onze buurman is een echte sportman.

Waar zijn de zinsdelen goed?

1. Anne/ en ik/ gaan vaak/ naar de bibliotheek.
2. Anne en ik/ gaan vaak naar de bibliotheek.
3. Anne en ik/ gaan/ vaak/ naar de bibliotheek.
4. Anne en ik gaan/ vaak/ naar de bibliotheek.

Waar zijn de zinsdelen goed?

1. Hoe laat / komt / de intercity / in Rotterdam / aan?
2. Hoe laat / komt / de intercity / in Rotterdam aan?
3. Hoe / laat / komt / de intercity / in / Rotterdam aan?
4. Hoe / laat / komt / de intercity in Rotterdam / aan?

Welke zinsdelen zijn goed?

1. Nirma / was / superblij / met / haar hoge / wiskundecijfer.
2. Nirma was / superblij / met haar hoge wiskundecijfer.
3. Nirma / was / superblij / met haar hoge wiskundecijfer.
4. Nirma was / superblij / met haar hoge / wiskundecijfer.

Aan de slag

Ga naar de paragraaf 1, persoonsvorm en zinsdelen op blz 204

Maken opdracht 1 t/m 4.

De opdrachten maak je in je schrift.

Als je helemaal klaar bent lees je de theorie van paragraaf 3 op bladzijde 208: Onderwerp

Het onderwerp (ow)

• Het onderwerp is vaak een persoon/dier of ding.
• Het onderwerp vind je door middel van: Wie/wat + persoonsvorm 
• Met de tijdsproef kan je het onderwerp vinden.

Vraagproef

Zoek de persoonsvorm en zet streepjes tussen de zinsdelen.

De voetbalspeler / gaat / elke week / graag / trainen.
Stel de vraag: Wie/wat + persoonsvorm?

Wie/wat gaat?
Mahmoud gaat. Mahmoud is onderwerp.

Getalproef

Zoek de persoonsvorm en zet streepjes tussen de zinsdelen.

De voetbalspeler / gaat / elke week / graag / trainen.

Verander de persoonsvorm van getal. Enkelvoud of meervoud.

De voetbalspelers / gaan / elke week / graag / trainen.

Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.
Ow: Mahmoud

Wat is het onderwerp van de zin:
Het Edith Stein College is een
leuke school.

1. Het
2. Edith Stein College
3. is
4. een leuke school

Wat is het onderwerp van de zin:
De man is gisteren op bezoek geweest.

Aan de slag

Ga naar de paragraaf 1, persoonsvorm en zinsdelen op blz 208

Maken opdracht 1 t/m 4.

Klaar? Lees verder in je leesboek.

Kunnen we.....

de persoonsvorm, de zinsdelen en 

het onderwerp uit de zin halen?