Verwijswoorden NN5e editie Taalverzorging H3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Taalverzorging H3

Al gedaan

* Tussenletters

* Meervoud

* Lastige   werkwoorden

* Voltooid deelwoord

  als bijv.nw

Nog doen

* Formuleren: verwijswoorden

* Trappen van vergelijking en als/dan

Doel:

Je kunt verwijswoorden correct gebruiken.

Je weet hoe je de stellende, vergrotende en overtreffende trap gebruikt.

Je kunt als en dan correct gebruiken in een zin.

Verwijswoorden

Kijk eens naar de volgende zinnen: wat klopt er niet?

• Hem werd een contract aangeboden die nogal wat onduidelijkheden bevatte.
• De scholier stelde de staatssecretaris voor een probleem wat ze niet direct kon oplossen.
• Dat is het beste dat ik ooit gedaan heb.
• Ze doen waar hun zin in hebben.
• De Nederlandse scholierenbevolking heeft zijn stem laten horen.

Hem werd een contract aangeboden die nogal wat onduidelijkheden bevatte.

                  Die moet zijn dat want het is het contract (o)

De scholier stelde de staatssecretaris voor een probleem wat ze niet direct kon oplossen.

               Wat moet zijn dat want het is het probleem (o).

Dat is het beste dat ik ooit gedaan heb.

        Dat moet zijn wat want na de overtreffende trap              gebruik je wat.

Ze doen waar hun zin in hebben.

           Hun moet zijn ze. Hun mag je niet als onderwerp             gebruiken.

De Nederlandse scholierenbevolking heeft zijn stem laten horen.

          Zijn moet zijn haar want bevolking is een vrouwelijk woord (v).

1. Regels: de- en het-woorden

Bij 'de'-woorden gebruik je deze of die.

De kast die omviel. Deze kast is omgevallen, maar die niet.

Bij 'het'-woorden gebruik je dit of dat:

Het meisje dat daar loopt.

Dit meisje is aardig, maar dat meisje niet.

Veelgemaakte fout:

Bij schrijfopdrachten....

De man stapte uit de auto. Toen die om zich heen keek, zag hij dat het erg druk was op de parkeerplaats. 

Wat klopt hier niet? Waarom niet?

2. Met wie/ waarmee

Met/ voor wie gebruik je alleen als je naar een mens verwijst.

In alle andere gevallen gebruik je waarmee/ waarvoor/ waartegen.

Het meisje met wie ik bevriend ben/ voor wie ik bang ben.

De hond waarmee ik ging wandelen/ waarvoor ik bang ben

Mannelijk of vrouwelijk?

De-woorden kunnen mannelijk of vrouwelijk zijn.

Het-woorden zijn onzijdig.

Is het niet duidelijk?

Abstracte dingen zijn altijd vrouwelijk. Denk aan:

liefde, blijdschap, verdriet, informatie, discussie.

Je verwijst dan met zij, haar, deze of die.

vrouwelijk

• vrouwelijke personen of dieren
• woorden op -heid, -nis, -schap (waarheid, kennis, wetenschap)
• woorden op -te, -de (diepte, liefde)
• woorden op -ij, -erij, -arij, -enij, -ernij (voogdij, razernij)
• woorden op -ing, -st (beschaving, winst, komst)
• woorden op -ie, -tie, -logie, -sofie, -agogie (familie, politie, biologie, filosofie)

vrouwelijk

• woorden op -theek, -teit, -iteit (discotheek, puberteit)
• woorden op -tuur en -suur (natuur, censuur)
• woorden op -age, -ine, -se (bagage, discipline, analyse)
• woorden op -ade, -ide, -ode, -ude (tirade, periode)
• woorden op -sis, -xis, -tis (crisis, syntaxis)

Mannelijk

• mannelijke personen of dieren

• woorden met achtervoegsel -aar, -aard, -er en -erd (dronkaard, engerd)

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

H4: trappen van vergelijking en als/dan

Stellende trap                     boos    

Vergrotende trap                bozer  

Overtreffende trap            boost

 

Woorden die van zichzelf al eindigen op -st of sch: meest verrast/ meest komisch/ het meest gepast

Vergelijking: Net zo groot als....

Vergrotend: groter dan....

Check:

Je kunt verwijswoorden correct gebruiken.

Je weet hoe je de stellende, vergrotende en overtreffende trap gebruikt.

Je kunt als en dan correct gebruiken in een zin.