12/12, 4H 4.3 Internationale handel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Gouden Eeuw

• KA: de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek 

• KA: wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De periode van grote economische welvaart en bloei in kunst, techniek en wetenschap in de Republiek (circa 1588-1700) 

leerdoelen

- je weet de plaats van de Republiek in de wereldhandel in de 16e en 17e eeuw;

- je kunt uitleggen wat verschillende grootmachten deden om deel te nemen aan die wereldhandel

Economie

De handel in de Republiek nam enorm toe. 

- Amsterdam het centrum van de wereldhandel

belangrijkste oorzaken:

handel met het Oostzeegebied

val van Antwerpen (1585)

Handel in de Oostzee

• Hout en graan werd meegenomen uit het Oostzeegebied. Het hout en graan werd opgeslagen in pakhuizen, hierdoor werd Amsterdam rond 1540 een stapelmarkt
• De handel met het Oostzeegebied werd zo belangrijk dat  het door de Amsterdammers de ''moeder der handel werd genoemd'', Moedernegotie 

Val van Antwerpen

De val van Antwerpen in 1585 was belangrijk voor de economie: 

- veel immigranten naar Amsterdam: grachtengordel

- handelscontacten: handel van Antwerpen naar Amsterdam

- in Amsterdam handel in luxeproducten

Drie technische uitvindingen

1. Het fluitschip 

2. De houtzaagmolen

3. De haringbuis

Landbouw in de Republiek

Maar 20% van de bevolking was in de Republiek werkzaam in de landbouw.

Arbeidskracht was beschikbaar voor andere vormen van arbeid

Specerijen

• Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

1596 Cornelis de Houtman eerste Nederlander in Oost-Indië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederlander in Oost-Indië aan

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse bedrijven (compagnieën) gaan naar Indië varen.

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• Nederlandse regering               (Staten-Generaal) grijpt in:

Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf.

• Tegen concurrentie
• Winst gebruikt voor oorlog tegen Spanje
  

Belangrijkste doel VOC

Monopolie op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

Hoe?

• Uitschakelen van concurrenten

• Bouwen van handelposten

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

              1619 Bouw Batavia

Massamoord op de Banda Eilanden

• Contract met dorpshoofd: alleenrecht op nootmuskaat en foelie
• Specerijen werden ook verkocht aan Engelsen en Portugezen
• Banda werd met geweld veroverd. 
• Grond/plantages werden verhuurd aan Nederlanders.

VOC

2000 Schepen en 30.000 man personeel

Eerste multinational van de wereld

1621 De West-Indische Compagnie

De WIC (1621)

• Doel: handelsmonopolie en kaapvaart (oorlog tegen Spanje)

• De WIC had gebieden in West-Afrika, de Nederlandse Antillen en Suriname in handen.

• De WIC handelde in slaven en suiker
  

Driehoekshandel

• Handel in West-Afrika en Amerika

• Mercantilisme: Overheid bemoeit zich actief met de economie van het land. 

Driehoekshandel

Handel Gouden Eeuw 

VOC

• specerijen 

WIC

• wapens, slaven, tabak 

Oostzeehandel (moedernegotie)

• graan en hout 

VOC

Verenigde Oost-Indische Compagnie

Azië

opgericht in 1602

specerijenhandel

handelsmonopolie

WIC

West-Indische Compagnie

Amerika

opgericht in 1621

kaapvaart en slavenhandel

Samenleving in de Gouden Eeuw

- rijke families (handel, investeringen --> hadden macht)

- winkeliers en ambachtslieden (maakten en verkochten spullen)

- loonarbeiders (werkten in loondienst)

- armen (werkelozen e.d.)

Kunst

De Gouden Eeuw was een bloeiperiode voor de kunst

- veel beroemde schilders

Godsdienst

- De Republiek was een calvinistisch land, maar:

- geen vervolging van andere geloven = verdraagzaamheid

Binnen de protestantse kerk discussies over het geloof:
Synode van Dordrecht (1618-1619)
> kerkleer precies vastgelegd.

> Nederlandse vertaling van de Bijbel: Statenbijbel

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Specerijen
4. Maïs

Welke (tijds)volgorde is juist?

1. VOC - WIC - Oostzeehandel
2. Oostzeehandel - VOC - WIC
3. Oostzeehandel - WIC - VOC
4. VOC - Oostzeehandel - WIC

VOC

WIC

Specerijen

1602

1621

leerdoelen

- je weet de plaats van de Republiek in de wereldhandel in de 16e en 17e eeuw;

- je kunt uitleggen wat verschillende grootmachten deden om deel te nemen aan die wereldhandel

huiswerk 19/12

maken: 

- 4.2/6.2 opdracht 3-6

- 4.3/6.3  opdracht 3+4