V4 - BS1.5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Basisstof 5: transport door membranen

V4

Thema 1

Inleiding in de biologie

Leerdoelen

Je kan uitleggen

• ... dat een membraan semipermeabel is
• ... hoe door middel van diffusie en osmose stoffen door het celmembraan worden getransporteerd
• ... welke gevolgen dit transport voor cellen kunnen hebben

Noteer een overeenkomst tussen diffusie en osmose

Noteer twee verschillen tussen diffusie en osmose

Diffusie en osmose

Het celmembraan bestaat uit een dubbele laag van fosfolipiden. 

Hydrofiele buiten- en binnenkant

hydrofobe tussenlaag

moeilijk doordringbaar voor water

aquaporine

eiwitkanaal waardoor water de cel in en uit kan.

gefaciliteerde diffusie

diffusie die makkelijker kan plaatsvinden door een eiwitkanaal voor stoffen

Osmose bij dierlijke cellen

hypotone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel in en knapt uiteindelijk 

isotone oplossing BUITEN de cellen

geen osmose want geen concentratieverschil 

hypertone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel uit en cellen krimpen

Osmose bij plantaardige cellen

hypotone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel in 

De cel staat bol en is stevig

TURGOR

isotone oplossing BUITEN de cellen

geen osmose want geen concentratieverschil 

hypertone oplossing BUITEN de cellen

water gaat door osmose de cel uit en cellen krimpen:

PLASMOLYSE

Huiswerk

Bs 1.4: 28, 32, 33, 34, 37  

Bs 1.5: 40, 41, 44, 45, 48, 50, 55 

Men voegt een hypertone oplossing toe aan rode bloedcellen van runderen.
Uiteindelijk zullen deze cellen...

1. zwellen doordat ze door osmose water opnemen, net zolang totdat ze knappen
2. krimpen doordat ze door osmose water verliezen
3. geen water opnemen of verliezen

Als je een zak chips opeet dan...

1. stijgt de osmotische waarde van het bloed
2. blijft de osmotische waarde van het bloed gelijk
3. daalt de osmotische waarde van het bloed

Leg uit waardoor de dorst krijgt na het eten van een zak chips

De cel links is ....
De cel rechts is ....

1. links = turgide rechts = geplasmolyseerd
2. links = geplasmolyseerd rechts = turgide

Aan het linker preparaat is een ... oplossing toegevoegd waardoor de cellen turgide zijn.

1. hypertone
2. isotone
3. hypotone

Aan het rechter preparaat is een ... oplossing toegevoegd waardoor de cellen geplasmolyseerd zijn.

1. hypertone
2. isotone
3. hypotone

07:37

Welke stoffen kunnen ongehinderd het celmembraan passeren en hebben geen porie-eiwit of transporteiwit nodig?

1. geladen deeltjes of ionen
2. glucose
3. water
4. koolstofdioxide en zuurstof

08:52

Leg uit waarom het transport door een carrier-eiwit (transporteiwit) langer duurt dan door een eiwitkanaal (porie-eiwit).

09:31

Passief transport van deeltjes (diffusie en gefaciliteerde diffusie) is altijd....

1. met de concentratiegradiënt mee (van hoog naar laag)
2. tegen de concentratiegradiënt in (van laag naar hoog)

01:11

Bij de verbranding van glucose ontstaat energie

Deze energie wordt vastgelegd in het molecuul ATP

Deze energie kan in de cel worden gebruikt als ATP wordt gesplitst.

01:11

In welk organel van de cel wordt ATP opgebouwd?

1. ribosoom
2. ER
3. Golgi systeem
4. mitochondrium

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe een membraan is opgebouwd
• Je kunt uitleggen dat een membraan semipermeabel is
• Je kunt uitleggen hoe door middel van diffusie en osmose stoffen door het celmembraan worden getransporteerd
• Je kunt uitleggen welke gevolgen dit transport voor cellen kunnen hebben