H6 paragraaf 3 deel 1 en 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,4

6.3 klimaat en bescherming van de kust

Lesplanning

1.  Huiswerk?

2. Uitleg 6.3 (deel 1)

3. Zelfstandig werken

In steden is het over het algemeen... dan op het platteland

1. warmer
2. kouder

Herhaling tot zover

Paragraaf 1

- Je weet waardoor de aarde opwarmt.

- Je weet op welke twee manieren CO2-uitstoot verminderd kan worden.

- Je kunt de soorten duurzame energie in Nederland beschrijven.

Paragraaf 2

- Je weet welke veranderingen er zijn in het klimaat (temperatuur, neerslag) van Nederland.

- Je weet welke mogelijke veranderingen (temperatuur, neerslag) er zijn in het toekomstige klimaat in Nederland (kaarten bron 6 en 7).

- Je kent het verband tussen de temperatuur en de hoeveelheid CO2 in de lucht 

Leerdoelen deze les

- Je weet waardoor de zeespiegel relatief gezien, stijgt.

- Je kunt beschrijven hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging.

- Je weet waardoor de bodem in Nederland daalt.

- Je weet hoe de kust wordt versterkt 

- Je weet waardoor de zeespiegel relatief gezien, stijgt.

- Voorlopig zal de opwarming doorgaan en blijft de zeespiegel stijgen, dit door het versterkt broeikaseffect

- Dat komt door het smelten van ijskappen en gletsjers op Groenland en Antarctica. 

- Ook zet het water door de opwarming uit.

Echter, de bodem in Nederland daalt!

Je kunt beschrijven hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging.

Natuurlijk: duinen

Door de mens: dijken, dammen en stormvloedkeringen

Primaire keringen: deze liggen direct aan de grote rivieren, meren of zee

Hebben wij dit probleem altijd al gehad?

Nederland heeft veel polders, maar wat is een polder eigenlijk?

Polders

- Land dat door dijken is omringd en waar de mens de waterstand kunstmatig regelt met gemalen (pompen) , is een polder. 

- maar hoe deden ze dit vroeger?

Is de zeespiegelstijging de enige reden dat we natte voeten krijgen?

Door bodemdaling in grote delen van Nederland wordt de situatie gevaarlijker.

De combinatie van bodemdaling en zeespiegelstijging noemen we de relatieve zeespiegelstijging

 Relatieve zeespiegelstijging

Kennistest

Waarmee beschermt Nederland zich tegen het water?

1. Dijken
2. waterkeerkringen
3. Duinen
4. A, B en C zijn goed

Waarom beschermt Nederland zichzelf tegen het water?

1. Er is veel water
2. Nederland ligt onder de zeespiegel
3. De zeespiegel stijgt
4. A, B en C zijn goed

Bereken de relatieve zeespiegelstijging

1. C = 4,5 meter
2. C = 2,3 meter
3. C = 2,2 meter
4. C = 6,8 meter

Zelfstandig aan de slag

- Werk aan je huiswerk van deze week: paragraaf 3 afmaken

Bodemdaling

Waar in Nederland daalt de bodem en waarom daalt de bodem daar?

Vanaf hier: extra materiaal

6.3 klimaat en bescherming van de kust

Lesplanning

1. Terugblik

2. Afronden 6.3 + filmpjes

3. Zelfstandig werken

4. Einde van de les: bespreking

Maandag 31 mei: SO over paragraaf 1 t/m 3 + basisboeknummers

Leerdoelen

- Je kunt enkele voorbeelden van waterkeringen benoemen

- Je kunt uitleggen waarom de bodem in een groot deel van Nederland daalt

- Je kunt uitleggen wat zandsuppletie is en waarom het wordt toegepast

Wat is relatieve zeespiegelstijging?

1. De absolute zeespiegelstijging ten opzicht van NAP
2. De zeespiegelstijging ten opzichte van de dijkhoogte
3. De zeespiegelstijging ten opzichte van het land
4. De bodemdaling gecompenseerd door temperatuurverhoging

Wat is een polder?

1. Een stuk land omringd door dijken waarbinnen de waterstand geregeld wordt
2. Een polder is een lager gelegen gebied in hoog Nederland
3. Een polder is een stuk 'wad' in zee die soms droog komt te liggen bij eb
4. Een polder is een hoger gelegen land dan de omgeving

De absolute zeespiegelstijging is 2m, het land STIJGT 1 meter. Wat is de relatieve zeespiegelstijging?

In Nederland altijd gevaar van overstromingen door de zee. Oorzaak: lage ligging Nederland. 

1/4e deel Nederland onder de zeespiegel

- Bescherming door dijken en duinen.

- Land door dijken omringd = polder

Oude verdedigingswerken: 

- 1953: Watersnoodramp in 

Zuidwest-Nederland (noord-

westerstorm, opstuwing in zee-

gaten) =  Deltawerken

- 1933; Afsluitdijk; waterkering tussen Noord-Holland en Friesland die het IJsselmeer afsluit van de Waddenzee. 

Steeds verder onder de zeespiegel 

De zeespiegel stijgt door klimaatverandering (§1 en §2) : 

Laag-Nederland steeds verder onder de zeespiegel.  

Door bodemdaling komt het land nog verder onder de zeespiegel te liggen. 

Relatieve zeespiegelstijging = 

echte zeespiegelstijging +

daling van de bodem.

Hoe komt het dat de bodem daalt?


In de laatste ijstijd -> dikke laag ijs drukte de aardkorst in -> ijs verdween en Scandinavië wipte op ->Noord-Nederland daalde


Door wegpompen grondwater in polders van Laag-Nederland-> inzakken bodem-> sterkst bij veen


Door winning delfstoffen -> aardgas in Groningen

In Nederland wordt zandsuppletie toegepast. Waarom?

1. Om daar waar de bodem in Nederland daalt, de bodem op te hogen.
2. Om dijken langs de rivieren te versterken.
3. Om de stukken land tussen de winterdijken en de rivieren op te hogen.
4. Om stranden en duinen langs de kust te versterken.

De zee bouwt op

• De Nederlandse kust is een aanslibbingskust. Er ontstaan strandwallen. 
• Als deze droog staan neemt de wind dit zand mee. 
• Hierdoor ontstaan kustduinen. 

Aan de kust

Duinen

Op het stand waait het regelmatig flink. Het zand wordt meegenomen door de wind. Wanneer het zand, achter een stukje hout, gras of aangespoelde rommel, blijft hangen ontstaat daar langzaam aan een duin.

Strand

De zee spoelt het strand op. In het zeewater zit zand. 

Elke keer, wanneer het zeewater het strand op spoelt, laat zee de weer een laagje zand achter --> aanslibben.

Zandbanken

De stroming van de zee neemt af waardoor zand sedimenteerd, hierdoor onstaan zandbanken.

aanslibbingskust

Een aanslibbingskust, is een kust die elke keer, wanneer de zee zand neerlegt (sedimentatie), een stukje groter wordt. Nederland heeft een aanslibbingskust, dit kun je zien aan de brede stranden

De zee breekt af

• De kusten van Frankrijk en Groot-Brittannië breken juist af. 
• Dit is een afbraak- of klifkust. 
• Het bestaat uit zacht gesteente. 
• Het harde gesteente blijft staan, waardoor de kust uit gaat steken op bepaalde plekken. 

Wat moet je kennen en kunnen?

• waarom er altijd gevaar voor een overstroming van zee is
• waardoor de relatieve zeespiegel stijgt
• hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging
• hoe de kust wordt versterkt (klimaatadaptatie)

Aan de slag

Maak opdracht 6, 7, 8 van paragraaf 6.3 (atlaskaarten in opdracht 8 zijn er ook digitaal!)

Dit is huiswerk voor dinsdag (opdracht 1 t/m 8 van 6.3, hierbij mag je opdracht 3 overslaan)