H6 paragraaf 3 deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

6.3 klimaat en bescherming van de kust

Lesplanning

1.  Huiswerk?

2. Herhaling leerdoelen vorige lessen

3. zelfstandig lezen 6.3

4. Uitleg 6.3 (deel 1)

5. Zelfstandig werken

Herhaling vorige lessen

Paragraaf 1

- Je weet waardoor de aarde opwarmt.

- Je weet op welke twee manieren CO2-uitstoot verminderd kan worden.

- Je kunt de soorten duurzame energie in Nederland beschrijven.

Paragraaf 2

- Je weet welke veranderingen er zijn in het klimaat (temperatuur, neerslag) van Nederland.

- Je weet welke mogelijke veranderingen (temperatuur, neerslag) er zijn in het toekomstige klimaat in Nederland (kaarten bron 6 en 7).

- Je kent het verband tussen de temperatuur en de hoeveelheid CO2 in de lucht 

Leerdoelen deze les

- Je weet waardoor de zeespiegel relatief gezien, stijgt.

- Je kunt beschrijven hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging.

- Je weet waardoor de bodem in Nederland daalt.

- Je weet hoe de kust wordt versterkt (klimaataanpassing).

Zelfstandig lezen 

 6.3 Klimaat en bescherming van de kust

- De zeespiegel stijgt

- De bodem daalt

- Je weet waardoor de zeespiegel relatief gezien, stijgt.

- Voorlopig zal de opwarming doorgaan en blijft de zeespiegel stijgen, dit door het versterkt broeikaseffect

- Dat komt door het smelten van ijskappen en gletsjers op Groenland en Antarctica. 

- Ook zet het water door de opwarming uit.

Koude tijd: lage zeespiegel

Warme tijd: hoge zeespiegel

Lesdoel

Waarom moet Nederland zich beter beschermen tegen de zee, en hoe gebeurt dat?

Waar gaat al het water heen in een koude tijd ?

Waar blijft het water in een koude tijd?

Je kunt beschrijven hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging.

Natuurlijk: duinen

Door de mens: dijken, dammen en stormvloedkeringen

Hebben wij dit probleem altijd al gehad?

Nederland, polderland, maar wat is een polder eigenlijk?

Polders

- Land dat door dijken is omringd en waar de mens de waterstand kunstmatig regelt met gemalen (pompen) , is een polder. 

- maar hoe deden ze dit vroeger?

Is de zeespiegelstijging de enige reden dat we natte voeten krijgen?

Door bodemdaling in grote delen van Nederland wordt de situatie potentieel gevaarlijker.

De combinatie van bodemdaling en zeespiegelstijging noemen we de relatieve zeespiegelstijging

 Relatieve zeespiegelstijging

Kennistest

Waarmee beschermt Nederland zich tegen het water?

1. Dijken
2. waterkeerkringen
3. Duinen
4. A, B en C zijn goed

Waarom beschermt Nederland zichzelf tegen het water?

1. Er is veel water
2. Nederland ligt onder de zeespiegel
3. De zeespiegel stijgt
4. A, B en C zijn goed

Wat hebben de eerste paragrafen over duurzame energie te maken met water in Nederland?

1. Uit water halen wij duurzame energie
2. Energie en water bedreigen Nederland
3. Gebruik van fossiele brandstoffen leidt tot stijging van het waterpeil
4. A, B en C zijn goed

Wat is relatieve zeespiegelstijging?

1. De absolute zeespiegelstijging ten opzicht van NAP
2. De zeespiegelstijging ten opzichte van de dijkhoogte
3. De absolute zeespiegelstijging én de bodemdaling
4. De bodemdaling gecompenseerd door temperatuurverhoging

In Nederland is de relatieve zeespiegelstijging groter dan de absolute zeespiegelstijging

1. Juist
2. Onjuist

Bereken de relatieve zeespiegelstijging

1. C = 4,5 meter
2. C = 2,3 meter
3. C = 2,2 meter
4. C = 6,8 meter

Wat is een polder?

1. Een stuk land omringd door dijken waarbinnen de waterstand geregeld wordt
2. Een polder is een lager gelegen gebied in hoog Nederland
3. Een polder is een stuk 'wad' in zee die soms droog komt te liggen bij eb
4. Een polder is een hoger gelegen land dan de omgeving

Waarom is Dijkring 14 zo belangrijk?

1. Den Haag met de regering ligt erin.
2. Schiphol ligt erin
3. De 4 grote steden liggen erin
4. A, B en C zijn alledrie goed

Vanaf hier: extra materiaal

Zelfstandig aan de slag

- bekijk op Magister de opdracht waarmee je een extra punt kan krijgen voor je toets

- Werk aan je huiswerk van deze week  (opdracht. 1 t/m 9)

Hoeft niet: 3 en 6

In Nederland altijd gevaar van overstromingen door de zee. Oorzaak: lage ligging Nederland. 

1/4e deel Nederland onder de zeespiegel

- Bescherming door dijken en duinen.

- Land door dijken omringd = polder

Oude verdedigingswerken: 

- 1953: Watersnoodramp in 

Zuidwest-Nederland (noord-

westerstorm, opstuwing in zee-

gaten) =  Deltawerken

- 1933; Afsluitdijk; waterkering tussen Noord-Holland en Friesland die het IJsselmeer afsluit van de Waddenzee. 

Steeds verder onder de zeespiegel 

De zeespiegel stijgt door klimaatverandering (§1 en §2) : 

Laag-Nederland steeds verder onder de zeespiegel.  

Door bodemdaling komt het land nog verder onder de zeespiegel te liggen. 

Relatieve zeespiegelstijging = 

echte zeespiegelstijging +

daling van de bodem.

Hoe komt het dat de bodem daalt?


In de laatste ijstijd -> dikke laag ijs drukte de aardkorst in -> ijs verdween en Scandinavië wipte op ->Noord-Nederland daalde


Door wegpompen grondwater in polders van Laag-Nederland-> inzakken bodem-> sterkst bij veen


Door winning delfstoffen -> aardgas in Groningen

Welk begrip hoort bij de afbeelding?

1. Zandsuppletie
2. Getijdenlandschap
3. Dijkring

11. In Nederland wordt zandsuppletie toegepast. Waarom?

1. Om daar waar de bodem in Nederland daalt, de bodem op te hogen.
2. Om dijken langs de rivieren te versterken.
3. Om de stukken land tussen de winterdijken en de rivieren op te hogen.
4. Om stranden en duinen langs de kust te versterken.

Hoe komt het dat de bodem daalt?


In de laatste ijstijd -> dikke laag ijs drukte de aardkorst in -> ijs verdween en Scandinavië wipte op ->Noord-Nederland daalde


Door wegpompen grondwater in polders van Laag-Nederland-> inzakken bodem-> sterkst bij veen


Door winning delfstoffen -> aardgas in Groningen

De zee bouwt op

• De Nederlandse kust is een aanslibbingskust. Er ontstaan strandwallen. 
• Als deze droog staan neemt de wind dit zand mee. 
• Hierdoor ontstaan kustduinen. 

Aan de kust

Duinen

Op het stand waait het regelmatig flink. Het zand wordt meegenomen door de wind. Wanneer het zand, achter een stukje hout, gras of aangespoelde rommel, blijft hangen ontstaat daar langzaam aan een duin.

Strand

De zee spoelt het strand op. In het zeewater zit zand. 

Elke keer, wanneer het zeewater het strand op spoelt, laat zee de weer een laagje zand achter --> aanslibben.

Zandbanken

De stroming van de zee neemt af waardoor zand sedimenteerd, hierdoor onstaan zandbanken.

aanslibbingskust

Een aanslibbingskust, is een kust die elke keer, wanneer de zee zand neerlegt (sedimentatie), een stukje groter wordt. Nederland heeft een aanslibbingskust, dit kun je zien aan de brede stranden

De zee breekt af

• De kusten van Frankrijk en Groot-Brittannië breken juist af. 
• Dit is een afbraak- of klifkust. 
• Het bestaat uit zacht gesteente. 
• Het harde gesteente blijft staan, waardoor de kust uit gaat steken op bepaalde plekken. 

Wat moet je kennen en kunnen?

• waarom er altijd gevaar voor een overstroming van zee is
• waardoor de relatieve zeespiegel stijgt
• hoe Nederland zich beschermt tegen de zeespiegelstijging
• hoe de kust wordt versterkt (klimaatadaptatie)