Durendael dag 1

Durendael dag 1

De bijeenkomsten

4 bijeenkomsten

Online hulp op afstand

Per bijeenkomst een opdracht om tussentijds aan te werken

Wat is burgerschap in het onderwijs?

Burgerschap

Geen burgerschap

Wat is burgerschap?

Vd Ploeg, P (2022): zeggenschap i.p.v. zelfredzaamheid

Nieuwelink, H (2023): Burgerschap is het ideaal van vrije en gelijke mensen met het vermogen om maatschappelijk en politiek te functioneren en daarmee gezamenlijk de samenleving vorm te (kunnen) geven.

Eidhof, B (2019): Het toerusten van leerlingen met kennis, vaardigheden en houdingen, die ze in staat stellen om zelfstandig te handelen ten aanzien van sociale, maatschappelijke of politieke problemen.

Biesta: vrij vertaald: burgerschapsvorming is het ongrijpbare resultaat van ‘goed’ onderwijs.

De wet op burgerschap kwam er omdat: 

kennis van en over democratische instituties is te laag

De wet op burgerschap:

- het is soms lastig om gedeelde waarden te vinden

- is een gevolg van een veranderende en complexere maatschappij

Een aantal dilemma's:

Leerlingen mogen op school alleen in het Nederlands met elkaar of met een leraar praten

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Er moet ruimte zijn voor leraren die seksuele diversiteit onacceptabel vinden

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Een leerling moet alle ruimte krijgen om complottheorieën uit te leggen

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Dit is burgerschap

Maar hoe vul je dat nu in als school? 

Wat vraagt de overheid?

Sinds 2003 zijn er wetten rondom burgerschap

Maar vanaf Augustus 2021 is het volgende verplicht:

De opdracht vanuit de wet:

Er moet een visie zijn, burgerschap moet doelgericht zijn en samenhangend aangeboden zijn. Daarnaast moet dit alles te zien zijn in de schoolcultuur. Een school moet daarnaast inzicht hebben in de resultaten

De wet noemt indirect drie basiswaarden

Vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit

Die drie basiswaarden zijn dus belangrijk. En verder?

Dat is aan de scholen...

Burgerschap vraagt daarmee ook bezinning op de identiteit van de school. 

Welke waarden vind jij belangrijk om aan jouw leerlingen mee te geven?

Hoe zou jij graag willen dat jouw leerlingen na 4/5/6 jaar de school verlaten? Wat kunnen ze dan?

Veel scholen vinden dit een lastige taak

De wettekst wordt vaak ervaren als vaag

De roep om meer houvast is groot

Er komt meer houvast

Voor nu zijn er bouwstenen. 

Er zijn inmiddels  concept-kerndoelen

Vrijheid en gelijkheid

Onlosmakelijk verbonden met een democratische cultuur

Leerlingen leren hier hoe de democratische cultuur is ontstaan en hoe je die onderhoudt.

Macht en inspraak

Sterke kenniscomponent

Als kennis er is, ook basis voor meer:

- invloed uitoefenen

- kritisch zijn op (internationale) machtsverhoudingen

Democratische cultuur

Vooral dialoog en debat!

Kritisch kijken naar eigen standpunten 

Verschillen oplossen of accepteren

Identiteit

Ontdekken van de eigen identiteit

Hoe verhoudt je je tot anderen/andersdenkenden

Grenzen stellen, herkennen, benoemen en bewaken

Reflecteren op idealen en diversiteit en hoe je je daartoe verhoudt.

Diversiteit

Een heel breed begrip

Zeer actueel op scholen

Met name v.w.b. seksualiteit en gender

Maar diversiteit is breder

Solidariteit

Leren over ongelijkheid, discriminatie en uitsluiting (gelijkheidsbeginsel)

Opkomen voor elkaar en zorgen voor de omgeving

Digitaal samenleven

Mediawijsheid (op waarde schatten van bronnen, sociale media + digitale weerbaarheid)

Kerndoelen digitale geletterdheid

Duurzaamheid

Heeft veel aandacht van scholen. 

Verschil in onderwijsniveau en stad/platteland geeft wel grote verschillen

Uitvoering is gelijk aan solidariteit

Kenniscomponent, zoals SDG's is nog minimaal

Globalisering

Overlapt veel thema's: invloed van globalisering op het gebied van migratie, duurzaamheid, technologische ontwikkelingen en verdelingsvraagstukken

Technologisch burgerschap

Ontwikkelt zich razendsnel, daardoor ondergeschoven kindje. Wel veel vanuit STO

Ethische kant is belangrijk

Terug naar de praktijk:

Wat is nu nodig voor jouw leerlingen?

Wie zijn jouw leerlingen

- Wie zijn ze?

- Waar wonen ze?

- Wat speelt er?

- Wat ligt makkelijk en wat ligt gevoelig?

- Wat zegt dit over jouw burgerschapsonderwijs?

Opdracht

Maak een heldere contextbeschrijving.

Wie zijn je leerlingen?

Wat hebben zij nodig?

En wat betekent dat voor het burgerschapsonderwijs dat bij jou op school vormgegeven moet worden?

Schrijf daarnaast op welke kant je op wil met burgerschap. Hoe krijgt burgerschap vorm? En welke kernwaarden zijn belangrijk voor jouw school?

Vragen?

[e-mail]

www.burgerschapseducatie.com