Burgerschap 7-11-23

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Burgerschap 

7 november 2023

Programma 

• Doel van vandaag
• Stand van zaken 
• Rol werkgroep burgerschap
• Wat is burgerschap?
• Rol van de vakgroep

Doel van vandaag

• Inzicht krijgen in wat burgerschap is
• Inzicht krijgen in wat de wettelijke opdracht is omtrent burgerschap
• Inzicht krijgen hoe de vakgroep input kan geven voor de visie omtrent burgerschap voor onze school

Stand van zaken

Schooljaar 2022-2023

• inventarisatie per vakgroep en neven activiteiten 
• bezoek conferentie Expertisepunt Burgerschap 

Schooljaar 2023-2024

• bezoek conferentie SLO actualisatie kerndoelen en Expertisepunt Burgerschap 
• opleiding coördinator burgerschap VO
• visie schrijven en ......?

Rol werkgroep burgerschap

Wie? 

• Jaap Staats (5M), Meggie van Loon (onderbouw), Marlies van Aarle (bovenbouw)

Taak

• Personeel informeren
• Burgerschapsbeleid op peil houden
• Duurzaam beleid

Wat is burgerschap?

Maak van de foto's drie  stapeltjes: 

1. wel burgerschap

2. twijfel

3. niet burgerschap 

Wat is burgerschap in het onderwijs?

Iets is burgerschap als er een spanning is tussen individueel

belang of collectief belang.

Een aantal dilemma's:

Leerlingen mogen op school alleen in
het Nederlands (of Engels bij TTO) met elkaar of met een
leraar praten.

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Er moet ruimte zijn voor leraren die
seksuele diversiteit onacceptabel vinden.

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Een leerling moet alle ruimte krijgen om
complottheorieën uit te leggen.

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

Leraren hebben als opgeleide
professionals net als ouders een (moreel)
opvoedende rol.

1. Eens
2. Oneens
3. Bespreekbaar

De wet op burgerschap:

Van 2006, aangepast in 2021

- is een gevolg van een veranderende en complexere maatschappij

- het is soms lastig om gedeelde waarden te vinden

- kennis van en over democratische instituties is te laag

--> wordt nu ook opgenomen in de kerndoelen!

Wat levert burgerschap op?

• Het ervaren lidmaatschap van de schoolgemeenschap.
• Democratie oefenen en beoefenen op school.
• De mate waarin de oefenplaats inclusief is.

https://www.onderwijskennis.nl/themas/burgerschap-scholen-als-oefenplaatsen 

Wat moet vanuit de wet?

• Er moet een visie zijn.
• Burgerschap moet doelgericht en samenhangend aangeboden zijn. 

• Het moet zichtbaar zijn in de schoolcultuur. 

Uit de wet zijn basiswaarden af te leiden:

Uit de wet zijn basiswaarden af te leiden:

• Vrijheid 
• Gelijkwaardigheid 
• Solidariteit 
• Kennis van democratie en rechtsstaat 

Vrijheid en gelijkheid

Onlosmakelijk verbonden met een democratische cultuur

Leerlingen leren hier hoe de democratische cultuur is ontstaan en hoe je die onderhoudt.

Solidariteit

Leren over ongelijkheid, discriminatie en uitsluiting

(gelijkheidsbeginsel)

Opkomen voor elkaar en zorgen voor de omgeving

Democratische cultuur

Vooral dialoog en debat!

Kritisch kijken naar eigen standpunten

Verschillen oplossen of accepteren

Rol van de vakgroep

Die drie basiswaarden zijn dus belangrijk. En verder?                

--> dat is aan de scholen ......

Wat willen wij als Beatrix College?

• wat is onze identiteit?
• welke bouwstenen horen hier bij? 

Identiteit
Beatrix College

Rol vakgroepvoorzitters

• uitleg wat burgerschap is
• de wettelijke kaders aangeven
• input vanuit de vakgroep halen voor de visie: bouwstenen 

Macht en inspraak

Sterke kenniscomponent

Als kennis er is, ook basis voor meer:

- invloed uitoefenen

- kritisch zijn op (internationale) machtsverhoudingen

Bouwstenen

Identiteit

Ontdekken van de eigen identiteit

Hoe verhoudt je je tot anderen/andersdenkenden

Grenzen stellen, herkennen, benoemen en bewaken

Reflecteren op idealen en diversiteit en hoe je je daartoe verhoudt.

klmask

Suus Beijer, Gezonde School, Kerndoel 43

Bouwstenen

Digitaal samenleven

Mediawijsheid (op waarde schatten van bronnen, sociale media,

digitale weerbaarheid)

Kerndoelen digitale geletterdheid

Kerndoel: digitale geletterdheid komt er aan

Bouwstenen

Diversiteit

Een heel breed begrip

Zeer actueel op scholen

Met name v.w.b. seksualiteit en gender

Maar diversiteit is breder

Bouwstenen

Duurzaamheid

Heeft veel aandacht van scholen.

Verschil in onderwijsniveau en stad/platteland geeft wel grote

verschillen

Uitvoering is gelijk aan solidariteit

Kenniscomponent, zoals SDG's is nog minimaal

Bouwstenen

Globalisering

Overlapt veel thema's: invloed van globalisering op het gebied van

migratie, duurzaamheid, technologische ontwikkelingen en

verdelingsvraagstukken

Bouwstenen

Technologisch burgerschap

Ontwikkelt zich razendsnel, daardoor ondergeschoven kindje. Wel

veel vanuit STO

Ethische kant is belangrijk

Bouwstenen

1. macht en inspraak
2. identiteit
3. diversiteit
4. digitaal samenleven
5. duurzaamheid
6. globalisering
7.  technologisch burgerschap

Rol vakgroepvoorzitters

• uitleg wat burgerschap is
• de wettelijke kaders aangeven
• input vanuit de vakgroep halen voor de visie: bouwstenen