4V H19 Hormonale regulatie man en vrouw

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Voor deze les:

1. Je doet mee met deze les en sluit bij deze presentatie aan

2. Je volgt deze les zelfstandig door hem apart in lessonup te openen (incl uitlegvideo's)

H19 Hormonale regulatie

Waar hebben we het met H19 over gehad?

Leerdoel van 19.7 en 19.8

Ik kan uitleggen hoe hormonen de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen regelen

Succescriteria

• je kunt de definitie van de  begrippen uitleggen: hypofyse, hypothalamus, gonadotropine-‘releasing’-hormonen, FSH, LH, receptoreiwitten, oestrogenen, negatieve terugkoppeling, positieve terugkoppeling, gele lichaam, progesteron, baarmoederslijmvlies, geboorte, weeën, ingedaald, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, prolactine, melkklieren

• je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je bent begonnen met de opdrachten van H19 t/m paragraaf 7 en het nakijken hiervan 
• Je begrijpt de binastabellen 86C, 89A en 89C

Hormonale start pubertijd 

Hypothalamus = hersengebied, stuurt hypofyse aan met GnRH

GnRH: Gonadotropin-releasing hormone. 

Vanaf de puberteit:

De hypofyse produceert  

FSH (follikel stimulerend hormoon)

LH (luteïniserend hormoon).

Omschrijf de zin "aanzetten tot secretie van testosteron" in je eigen woorden

Vruchtbaarheid mannen

betrokken hormonen:

LH

FSH

testosteron

let op: negatieve terugkoppeling

Vruchtbaarheid vrouwen

betrokken hormonen:

LH

FSH

oestrogenen (oestron, oestradiol en oestriol)

progesteron

Dag 1: start menstruatie.

FSH stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van LH en FSH

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist  LH en FSH

-> piek in LH en FSH

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Geen zwangerschap: gele lichaam verschrompelt en geeft geen progesteron meer af:

LH en FSH worden niet meer geremd

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Zwangerschap

Bij een bevruchting is er een aangepaste hormoonproductie:

Trofoblast en daarna placenta maken HCG waardoor het gele lichaam niet verschrompelt.  Hierdoor blijft er progesteron en LH en FSH blijven geremd.

Geen menstruatie en geen nieuwe follikelrijping.

Na drie maanden neemt de placenta de vorming van progesteron en oestrogenen over.

=LH

Welke van de onderstaande beweringen is onjuist?

1. Rijpende follikels in een ovarium vormen oestradiol.
2. Een stijging van FSH leidt tot ovulatie.
3. De placenta vormt zowel oestradiol als progesteron.
4. LH stimuleert de vorming van het gele lichaam.

Bevalling/ geboorte

Vanaf de zevende maand daalt het kindje in (met het hoofd naar beneden).

1. ontsluiting

2. uitdrijving

3. nageboorte

Bevalling/ geboorte

Druk op de baarmoedermond zorgen (via zenuwen) voor stimulering van de hypothalamus. 

Die zet op zijn beurt de hypofyse aan tot het afgeven van oxytocine: extra samentrekkingen baarmoederwand.

Na volledige ontsluiting: persweeën.

Oxytocine werkt middels een positief terugkoppelingssysteem. Leg dit uit.

Na de geboorte

Naweeën zorgen we voor dat ook de placenta, vruchtvliezen en resten navelstreng de baarmoeder uit gaan.

De hypofyse van de moeder maakt prolactine aan -> stimuleert melkproductie.

Het zuigen van de baby aan de borst zorgt voor extra afgifte prolactine en oxytocine -> samentrekken melkklieren dus melkafgifte.

Tijdens de bevalling komt een grote hoeveelheid oxytocine vrij. Bij welk proces is dit hormoon ook betrokken? Binas 89A

Aan de slag

Ga verder met de lesstof door bijvoorbeeld:

1. Maak een begrippenlijst van 19.7 en 19.8

2. Maken en nakijken opdrachten 19.7 en 19.8

3. Bekijken van de linkjes op Biologiepagina en Bioplek (zie volgende slides)

Controleer of je alle leerdoelen beheerst/ aan alle succescriteria voldoet. Zo niet: opnieuw door de stof/ opdrachten maken/ hulp vragen. 

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

www.sumanasinc.com

www.bioplek.org