H5: Tijdvak 5 - Geweld in de Gewesten (Nederlandse Opstand)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H5: Tijdvak 5

De onderwerpen die aan bod komen in de toets:

- Historische Context Britse Rijk

- Tijdvakken 5 en 6

- Tijdvakken 6 en 7 (Al groot deel 'gedekt' door HC Britse Rijk 

- Franse revolutie

Wat komt vandaag aan bod?

5.4. Een kerk in twee kampen

5.5 Geweld in de Gewesten

Maak van beide hoofdstukken een mindmap/samenvatting

Noteer de kenmerkende aspecten en begrippen 

Leerdoelen 

Je kunt het begrip ketterij uitleggen 

Je kunt uitleggen waarom de renaissance zorgde voor kritiek op de kerk

Je kunt uitleggen wat de reformatie is 

Je kunt twee belangrijke denkers binnen de reformatie benoemen

Noem 3 oorzaken voor de Europese expansie

Wat zijn conquistadores?

1. Spaanse expedities
2. De bemanning van de schepen van Columbus
3. Portugese ontdekkingsreizigers
4. Spaanse veroveraars

Wat is het verdrag van Tordesillas

1. Een verdrag dat vrede garandeerde in Amerika
2. 3 wereldmachten verdelen de wereld
3. 2 wereldmachten verdelen de wereld
4. Wapenstilstand Britten en Spanjaarden

Welke gevolgen hadden de ontdekkingsreizen voor de wereldeconomie

1. Spanje werd een wereldmacht
2. Atlantische kust werd belangrijk
3. Impuls wetenschap
4. Nieuwe producten en goud en zilver

Beschrijf de renaissance

5.4. Een kerk in twee kampen

De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had

KA: De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had

Eén christelijke wereld?

- Altijd al ketterij: Katharen 

- Renaissance zorgt voor meer kritiek (Erasmus!)

- Politieke veranderingen (Hendrik de VIII)

- Nieuwe verdeling van welvaart

- Kritiek rijke burgers 

Wat houdt de reformatie in?

5.5. Geweld in de Gewesten

5.5. Geweld in de gewesten

Maak een samenvatting/mindmap 

Oefen met de examentrainer 

Kenmerkende aspecten

21. De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

Leidende vraag

Hoe resulteerde de opstand in de Nederlanden in de stichting van een onafhankelijke Nederlandse staat?

Omstreeks 1500 bestudeerde de humanist Erasmus de Bijbel aan de hand van de oorspronkelijke Griekse teksten. Hierdoor ontdekte hij in de gangbare Latijnse vertaling van de Bijbel veel fouten.
Leg uit dat dit gegeven past bij twee kenmerkende aspecten van de zestiende eeuw.

Het begint met Karel V

Onderdeel van zijn rijk: 

de 17 Nederlandse gewesten

- Waren aan hun eigen zelfstandigheid (particularisme) gehecht

- Dit ging niet samen met de centralisatiepolitiek van Karel

Hoe zat zo'n gewest in elkaar?

Iedere gewest had een bestuurlijke vergadering (Gewestelijke Staten)

Hierin kwamen afgevaardigden uit 3 standen bijeen 

Steden en burgerij grote invloed

Karel V opgevolgd door zoon Filips II

Meerdere problemen voor Filips II:

- financiële problemen 

- bestuurlijke eenheid 

- groei protestantisme 

Opstand tegen Filips II

- politieke onenigheid: centralisatiepolitiek

- religieuze onenigheid: protestantisme vs. katholicisme 

Dit leidt tot een opstand. 

Hertog van Alva wordt gestuurd. 

Begrippen om te onthouden:

- De pacificatie van Gent (1567 - 17 gewesten sloten samen een verdrag om de Spanjaarden te verdrijven)

- De Alteratie van Amsterdam

- Unie van Atrecht (1579 - Het zuiden sloot vrede met Spanje)

- Unie van Utrecht (1579 - Het noorden gaat door met oorlog)

- Plakkaat van Verlatinghe (1581: Filip II wordt afgezet als heerser door de noordelijke gewesten)

Opvolger van Filips II? 

Die opvolger wordt niet gevonden. 

In 1588 besluiten de gewesten zichzelf te besturen. 

Het resultaat? De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

- Bestuurd door de Staten-Generaal en de raadspensionaris 

Voor de rest vrijheid om over eigen zaken te beslissen

1648: De Vrede van Münster

De republiek en Spanje sluiten een verdrag en maken hiermee een einde van de Tachtigjarige Oorlog.