7.2 Zuren en zure oplossingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

7.2 Zuren en zure oplossingen

Leerdoelen

• Je leert wat de chemische eigenschappen zijn van zuren.
  
  
• Je leert een aantal bekende zuren kennen.
  
  
• Je leert het verschil kennen tussen sterke en zwakke zuren.

Herhaling koolstofchemie

Ethaan

Eth = 2 C

-aan = enkele bindingen tussen C's

Binas 66CD

Ethaanzuur

zuur = COOH-groep

Molecuulformule ethaanzuur = CH3COOH

Geef de naam van het molecuul.

Zuren en zure oplossingen

Alle zure oplossingen:

• hebben een zure smaak;
• beïnvloeden de kleur van zuur‑base‑indicatoren;
• geleiden elektrische stroom;
• hebben een pH‑waarde die kleiner is dan 7.

Let op:

Er is een verschil tussen (geconcentreerde) zuren en zure oplossingen.
Geconcentreerde zuren hebben deze eigenschappen niet! Zure oplossingen dus wel!

Geconcentreerde zuren zijn terug te vinden in 66B linkerkolom. 

Zuren en zure oplossingen

• Een zuur is een deeltje wat één of meerdere H+-ionen kan afstaan aan een base.
• Ook wel een H+ donor genoemd.
  
  
• Als een zuur oplost in water dan splitst het zuur zich op in lossen ionen;
  Daarbij neemt het water  H⁺ -ion op. Er onstaat dan H₃O+ en het zuurrest-ion.
• Hoe meer H₃O+ -ionen in een oplossing, hoe zuurder de oplossing (dus hoe lager de pH).
  
  
• Bij een alkaanzuur, wordt de H+ van de zuurgroep afgestaan.

Oplosvergelijkingen van zuren

• Waterstofchloridegas in water tot zoutzuur (opl. van waterstofchloride in water (Binas 66A)):

HCl (g) + H₂O   -->    H₃O+ (aq) + Cl- (aq)

• Geconcentreerd zwavelzuur in water (Binas 66B) tot zwavelzuuroplossing

H2SO4 (l) + 2 H₂O   -->    2 H₃O+ + SO42- (aq)

• geconcentreerd azijnzuur tot een azijnzuuroplossing (ethaanzuur, Binas 66A) in water: 

CH3COOH (l) + H₂O ->  H₃O+ (aq) + CH3COO- (aq) 

Geef de vergelijking waarbij mierenzuur wordt opgelost met toestandsaanduidingen.
Gebruik Binas 66A/D (en evt. 49).

uitleg quizvraag

Mierenzuur is de triviale naam van methaanzuur. 

Molecuulformule methaanzuur is HCOOH. 

HCOOH (l) + H₂O -> H₃O⁺ (aq) + HCOO^- (aq)

Sterke en zwakke zuren

• Oplossingen van sterke zuren bevatten geen opgeloste zuurmoleculen. Er zijn alleen H₃O⁺‑ionen en zuurrestionen aanwezig. 
  
  
• Je hoeft alleen sterke zuren te kennen! Zwakke zuren moet je wel kunnen herkennen.

Sterke en zwakke zuren

• Binas 49 geeft een overzicht van bekende zuren en basen.
• Onder te verdelen in: sterk, zwak en zeer zwak, zie volgende slide.
• Hoe sterker een zuur, hoe makkelijker het H⁺-ion kan worden afgesplitst.
• Bij gelijke molariteit (hoeveelheid mol per L), heeft een sterk zuur;

• een lagere pH dan een zwak zuur,
• veel betere stroomgeleiding dan een zwak zuur,
• zal hij sterker reageren dan een zwak zuur (meer H₃O⁺ in oplossing).

Binas 49

Is salpeterzuur een sterk/zwak zuur of base? Gebruik Binas 49 en 66B.

1. Sterk zuur
2. Zwak zuur
3. Sterke base
4. Zwakke base

Is het sulfide-ion een sterk/zwak zuur of base? Gebruik Binas 49.

1. Sterk zuur
2. Zwak zuur
3. Sterke base
4. Zwakke base

Is het ammonium-ion een sterk/zwak zuur of base? Gebruik Binas 66B en 49.

1. Sterk zuur
2. Zwak zuur
3. Sterke base
4. Zwakke base

Binas 49

NH₄⁺

S2-

HNO3

In rood de antwoorden op de quizvragen

Applet - sterke en zwakke zuren/basen 

• Op de volgende slide staat een link naar een applet over sterke en zwakke zuren en basen.
• Je kunt de pH meten met een pH-meter en universeel indicatorpapier bij verschillende oplossingen.
• Bekijk ook de verhouding tussen de deeltjes.

https:

Deze les

• Herhalen koolstofchemie -> zuurgroep
• Uitleg zuren in water

• (eventueel) Lezen 7.1 en 7.2
  
  
• Opdrachten 7.1 (2, 4, 5, 7)
  
  
• Opdrachten 7.2 (9, 12, 13, 15, 18, 19, 20, 21)