4V Les 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4V Les 5

Planning

Interactieve herhaling (+bonuspunt)

Tekenvraag (+bespreken)

Klein stuk 4.6: vergelijkende anatomie

Huiswerk

Quiz

Hoe wordt een soort gedefinieerd?

1. Door de grootte van het territorium.
2. Door het vermogen om vruchtbare nakomelingen te krijgen.
3. Door het aantal verschillende kenmerken binnen de groep.
4. Door de levensverwachting van de organismen.

Definitie Soort

Twee individuen behoren tot dezelfde soort als ze onderling vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

(de nakomelingen zijn in staat zelf nakomelingen te krijgen)

Wat is het belangrijkste verschil tussen prokaryoten en eukaryoten?

1. De aanwezigheid van mitochondriën
2. Het aantal cellen
3. De aanwezigheid van een celkern
4. De grootte van de cellen

Is een schimmel een prokaryoot of eukaryoot?

1. Eukaryoot
2. Plant
3. Dier
4. Prokaryoot

Welk organel zien we hier niet wat een plantencel wel heeft?

Welke twee eigenschappen van een plantencel ondersteunen de endosymbiose theorie (meerdere antwoorden zijn juist)

1. Bestaan mitochondrien en chloroplasten
2. Het hebben van een celwand
3. Dubbele membraan mitochondrien en chloroplasten
4. Het hebben van een vacuole

Waaruit bestaat de wetenschappelijke naam van een organisme

1. Cladenaam + soortnaam
2. Geslachtnaam + soortnaam
3. Orde + familienaam
4. Lineausnaam + familienaam

Welke factoren kunnen mutaties veroorzaken?

1. Vitamines en mineralen
2. Water en lucht
3. Temperatuur en vochtigheid
4. Straling en chemische stoffen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het DNA
2. Een bacteriële infectie
3. Een virusinfectie
4. Een erfelijke eigenschap

Welke drie dingen zijn onderdeel van de Neodarwinistische evolutietheorie?
(meerdere antwoorden zijn juist)

1. Sterkste dier overleeft
2. Variatie binnen een populatie
3. Erfelijkheid
4. Natuurlijke selectie

Wat is een mogelijke oorzaak van sympatrische soortvorming?

1. Polyploïdie, waarbij organismen extra sets chromosomen hebben.
2. Geografische isolatie van populaties.
3. Inbreng van genen van buitenaf via migratie.
4. Gebrek aan genetische variatie binnen een populatie.

Wat is een voorbeeld van allopatrische soortvorming?

1. Een rivier die een populatie in tweeën splitst.
2. Een populatie die zich in verschillende geografische locaties splitst.
3. Een meer dat meerdere populaties verbindt.
4. Een populatie die zich binnen dezelfde geografische locatie splitst.

Wat is het verschil tussen sympatrische en allopatrische soortvorming?

1. Sympatrische soortvorming treedt op in verschillende geografische locaties.
2. Sympatrische soortvorming treedt op binnen dezelfde geografische locatie.
3. Allopatrische soortvorming treedt op in verschillende geografische locaties.
4. Allopatrische soortvorming treedt op binnen dezelfde geografische locatie.

4.5: Ontstaan van Soorten (laatste stuk)

De Evolutietheorie

Eilandbiogegrafiemodel

(1) Groter eiland = meer soorten

(2) Verder vasteland = minder soorten

Allopatrische soortvorming
(Te ver weg om te paren)

Sympatrische soortvorming
(Dichtbij genoeg, maar werkt niet)

Tekenopdracht

(1) Lees de opdracht 

(2) Video over eiland theorie

(3) 4 lijnen tekenen

• Er komen evenveel soort bij als dat er weg gaan door immigratie

• A = aantal soorten bij evenwicht

4.6: Onderzoek naar Evolutie (1)

De Evolutietheorie

Leerdoelen

• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en ogaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten
• Je kunt enkele onderzoeksmethoden naar evolutie uitleggen

homologe organen

overeenkomstige vorm door verwantschap, de functie kan verschillen

Dit zijn analoge organen: zijn niet ontstaan uit dezelfde grondvorm, maar door aanpassingen aan het milieu wel een vergelijkbare functie hebben.

rudimentaire organen

Opdrachten

4.6: 86, 88, 91, 93 

Volgende les mee verder

Stambomen

Evolutionaire stamboom: geeft aan hoe de soorten in de tijd zijn ontstaan en welke soorten gemeenschappelijke voorouders hebben.