Samenvatting

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Partnerkeuze, Seksualiteit & Voortplanting

Proefwerk

• 12 april => proefwerk blok 7
• 50-min

• BZD paragraaf:  1, 5, 6
  + PowerPoints
• Werkbladen (vragenboekje)

Evolutie van voortplanting

• Waarom doen organismen aan voortplanting?
  
• Om de soort te behouden;
  
• Om je eigenschappen (DNA) door te geven.
  
  
• Op welke manieren doen organismen dit?
  
• Geslachtelijke voortplanting (inwendige & uitwendige bevruchting
• Ongeslachtelijke voortplanting (bij planten => stekken, uitlopers etc.)

Primaire en
secundaire geslachtskenmerken

• Primair = het is er al bij de geboorte, zoals?

• Secundair = het ontstaat in de puberteit, zoals?
• Tertiaire = verschillen in gedrag/kleding
  

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

De man

zaadblaasje

voegt vocht toe aan zaadcellen waardoor deze beweeglijk worden

Prostaat

voegt vocht toe aan zaadcellen waardoor deze beweeglijk worden

zaadleider

vervoert zaadcellen 

bijbal

opslag van zaadcellen

zaadbal

Ook wel lteelbal of testes

Hier worden zaadcellen geproduceerd

eikel

Meest gevoelige deel van de penis

zwellichaam

Hier wordt bloed in gepompt waardoor de penis in erectie komt

urinebuis

Vervoeren van sperma (zaadcellen + zaadvocht)

De urinebuis vervoert ook urine

Het voortplantingsstelsel van de vrouw

Voortplantingsstelsel van de vrouw. De meeste voortplantingsorganen liggen in de onderbuik

Voortplantingsstelsel van de vrouw.

De meeste voortplantingsorganen liggen in de onderbuik. 

In welk deel vindt de bevruchting plaats

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk deel van het vrouwelijk voortplantingsstelsel kan prikkels opvangen die leiden tot een orgasme?

1. Grote schaamlippen
2. Vagina
3. Baarmoeder
4. Clitoris

Baarmoeder

Eicel

Vagina

Eileider

Eierstok

Baarmoederwand

ovulatie/eisprong

De tekeningen in afbeelding hiernaast geven een deel van een eierstok weer op verschillende tijdstippen.
Welke tekening geeft de ovulatie weer?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

bevruchting

Bevruchting

Bij de mens is een eicel groter dan een zaadcel.
Waarmee hangt dit samen?

1. De eicel kan zelf niet bewegen.
2. De eicel bevat meer reservevoedsel dan de zaadcel.
3. De eicel heeft extra ruimte om de zaadcel op te nemen.
4. De eicel bevat een dubbele kern.

bevruchting

Bevruchting en innesteling

Je kunt het verhaal vanaf de eisprong t/m de innesteling vertellen

Hormonen

Hormonen - bouw en functie

Hormonen zijn:
-Eiwitten
-Regelstofjes

-Zorgen voor ontwikkeling
-Werken alleen op doelwitcellen ->
-Sleutel/slot

Van hypofyse naar puberteit

Hypofyse: Hormoonklier
Hypofyse wordt actief
Meisjes: 11
Jongens: 13

Hormonen zorgen voor al die veranderingen in de puberteit. Belangrijke hormoonklieren die met de puberteit te maken hebben zijn de hypofyse, de teelballen en de eierstokken.

Primaire geslachtskenmerken 

vrouw 

Hormonen van de man

• LH => stimuleert in de teelballen de aanmaak van testosteron.
  
• FSH => stimuleer de rijping van zaadcellen.
  
• Testosteron => secundaire geslachtskenmerken
  

Hormonen van de vrouw

• FSH => zet aan tot eicel-rijping
  
• LH => zorgt voor de eisprong (ovulatie)
  
• Oestrogeen => laat de groei van de baarmoederslijmvliezen opstarten.
  
• Progesteron => houdt daarna groei van baarmoederslijmvliezen in stand.
  

Menstruatiecyclus

Menstruatiecyclus

Wat gebeurt er tijdens dag
1 t/m 5

1. Ovulatie
2. Innesteling
3. Menstruatie
4. Bevalling

In afbeelding hiernaast zie je een grafiek met de groei van het slijmvlies van de baarmoederwand van een vrouw.

Op welke dagen is deze vrouw vruchtbaar

1. dag 4-7
2. dag 7-11
3. dag 12-16
4. dag 17-21

Waarvoor dient de opbouw van het baarmoederslijmvlies?

1. Om bevruchting mogelijk te maken
2. Om innesteling mogelijk te maken
3. Om menstruatie mogelijk te maken

Hormonen en menstruatie

• Op dag 14 piekt de hoeveelheid FSH en LH => eisprong.
  
  
  
• De eierstok wordt gestimuleerd tot hormoonproductie (oestrogeen). Dit zet aan tot de groei van nieuw baarmoederslijmvlies.
  
  
  
• Progesteron stijgt => opbouw baarmoederslijmvlies wordt voortgezet.
  

Voorbehoedsmiddelen

Betrouwbaar

Onbetrouwbaar

Condoom

Periodieke onthouding

Coïtus Interruptus

Pessarium

Pil

Nuvaring

Spiraaltje

Betrouwbare voorbehoedsmiddelen

Morning-afterpil

1. Pil die grote hoeveelheden hormonen bevat.
2. Deze kan tot drie dagen na de geslachtsgemeenschap worden ingenomen
3. om een zwangerschap af te breken
4. A, B en C zijn goed

Aan de slag

• PowerPoints doornemen
• Oefen op biologiepagina.nl

biologiepagina.nl