Schrijven: Artikel 2 afmaken + Taalverzorging: 3.4 Tussenletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,2

Lesdoelen

• Je herhaalt alle spelling tot nu toe (hoofdletters, leestekens, werkwoordspelling en meervoud)
• Je gaat verder met je zelfgeschreven artikel (2) Welkom op het mbo.
• Je levert hem straks in bij mij.

Nieuwe theorie

Het gebruik van een tussenletter

Theorie over het gebruik van een tussenletter.

Een samenstelling is een combinatie van twee of meer woorden. Om die woorden aan elkaar te plakken worden er vaak tussenletters gebruikt. Je kiest de tussenletter -en of -s door naar de meervoudsvorm van het eerste deel te kijken.

Bijvoorbeeld:

tomaat + soep= tomatensoep

station + plein = stationsplein

-e of -en als tussenletter?

Sommige woorden hebben dubbele meervoudsvorm:

• ziektes/ziekten = ziektebeeld
• hoogtes/hoogten = hoogtevrees
• groentes/groenten = groentesoep
•  boekes/ boeken = boekenkast
• stoels/ stoelen =  stoelendans

Uitzondering (1)

Wanneer er leesproblemen ontstaan, plaats je een koppelteken: 

• mee-eter, 
• radio-omroep, 
• achttiende-eeuwse
• contra-aanval

Uitzondering (2)

Een samenstelling krijgt geen tussenletter als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat al -en als uitgang heeft.

Bijvoorbeeld:

• Keukenraam (ook al heeft keuken als meervoud -s)
• Havenmeester  (ook al heeft haven als meervoud -s)

Uitzondering (3)

Wanneer het eerste deel van de samenstelling de stam van het werkwoord betreft, gebruik je een -e als tussenletter.

Bijvoorbeeld:

• Wiegelied (wieg is de stam van het werkwoord wiegen)
• Spinnewiel (spin is de stam van het werkwoord spinnen)

Uitzondering (4)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling er maar één van bestaat.

Bijvoorbeeld:

• Maneschijn (wij hebben maar één maan)
• Zonnebank (wij hebben maar  één zon)
• Koninginnedag (we hadden maar  één koningin)

Uitzondering (5)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling het deel dat erna komt versterkt.

Bijvoorbeeld:

• Beresterk
• Apetrots
• Stekeblind

Uitzondering (6)

Wanneer van het eerste deel van de samenstelling een ouderwetse samenstelling is. 

Bijvoorbeeld:

• bakkebaard
• bruidegom
• ledematen
• zinnebeeld

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. groentepakket
2. groentenpakket
3. groentespakket

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. pannenkoek
2. pannekoek

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. zakenreis
2. zakereis

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. stekenblind
2. stekeblind

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. geboortecijfer
2. geboortencijfer

Welke samenstelling is correct geschreven?

1. nachtegaal
2. nachtengaal

Bij twijfel ....

.... gebruik een woordenboek!

Herhalen - de beste manier van leren

Leren leren

Naar aanleiding van jullie tekstanalyses:

*  titel: moet pakkend zijn.  

Wat is de meest pakkende titel?

1. Met een slang als huisdier neem je een groot risico!
2. Zijn slangen wel zo geschikt als huisdier?
3. Titel: Slangen als huisdier
4. Zijn slangen ongeschikt als huisdier.

Lees de inleiding
nauwkeurig.

Wat is de functie van de inleiding?

1. alleen de aandacht trekken
2. het onderwerp noemen
3. centrale vraag stellen
4. samenvatting geven

In het
middenstuk ......

1. wordt het belangrijkste uit een tekst herhaald
2. staat de meeste informatie
3. maak je kennis met het onderwerp van een tekst

In het slot wordt......

1. het belangrijkste uit de tekst wordt herhaald
2. kennis gemaakt met het onderwerp van de tekst

Taalverzorging 3.4, opdr. 3 (80% goed, anders extra oefenen)

Dit heb je al. Kijk naar de BEOORDELINGSCRITERIA!  Teams