9.5 Bloedtransfusie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

 9.5 Bloedtransfusie

Leerdoelen §9.5

* Je kan uitleggen welke verschillende bloedgroepen er zijn             en welke antistoffen de bloedgroep bij zich draagt.

* Je weet waar je op moet letten bij een bloedtransfusie.

* Je kan uitleggen waarom het gevaarlijk kan zijn dat een (2e)         baby een andere resusfactor heeft dan zijn/haar moeder. 

* Je kan uitleggen welk bloed-bestanddeel je krijgt per situatie.

Wanneer heb je bloed nodig? 

Bloedtransfusie: bloed krijgen van een donor. 
(bv ongeluk/operatie)

(vol)bloeddonor: staat bloed af. (+/- 3x per jaar, afhankelijk van de bloedgroep; O- max 5x per jaar)

Bloedbestanddelen

Bloedbestanddelen:  

1. witte bloedcellen

2. rode bloedcellen.

3. bloedplaatjes 

Welk bloed-bestanddeel vervoert zuurstof door je lichaam?

1. bloedplaatjes
2. rode bloedcellen
3. witte bloedcellen
4. plasma

Welk bloedbestanddeel speelt een belangrijke rol bij jouw afweer?

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. plasma

Welk bloedbestanddeel bij welk type bloedtransfusie? 

1. Rode bloedcellen ->  patiënt met veel bloedverlies

(operatie / ongeval / bloedarmoede)

2. Bloedplasma ->  patiënten met brandwonden

(verlies van weefselvloeistof [was bloedplasma]  en hemofilie (bloed stolt niet [goed] door gebrek aan bepaalde bloedeiwitten) 

3. Bloedplaatjes: Leukemiepatiënten (plaatjes én rode bloedcellen)  

*Leukemie = beenmergkanker -> aanmaak witte bloedcellen ontregeld - teveel onrijpe cellen / productie andere onderdelen knelt -> te weinig bloedplaatjes. 

Stel je voor dat je buurman een heel ernstig auto-ongeluk gehad heeft en veel bloed verloren is. Welk bloedbestanddeel krijgt hij toegediend?

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplasma
4. bloedplaatjes

Je buurvrouw heeft een vreselijk brand-ongeluk gehad. Ze wordt geholpen aan haar brandwonden in een specialistisch brandwondercetrum en krijgt....... toegediend

1. witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. plasma
4. bloedplaatjes

Kun je van iedereen bloed krijgen?

Nee, je lichaam 'strijdt' tegen bloedcellen met lichaamsvreemde antigenen = herkenningseiwitten op de rode bloedcellen. 

Maakt gebruik van antistoffen die passen op de lichaamsvreemde antigenen.

Je maakt geen antistoffen tegen je eigen antigenen, dûh. 

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antigenen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben antigeen B?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antistoffen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben antistof A

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Hiernaast zie je een rode bloedcel met daarop twee verschillende antigenen. Welke bloedgroep past bij deze rode bloedcellen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep 0

Rhesusfactor

Rhesusfactor- extra antigeen op rode bloedcel.

Rh+: het antigeen is aanwezig, je maakt géén antistoffen

Rh-: het antigeen is niet aanwezig, je maakt Rh-antistof ná contact met Rh+ bloed in bloedplasma!

Iemand heeft resus-positief (Rh+) bloed.
Welk antigeen heeft hij op de buitenkant van zijn rode bloedcellen?
Kan hij resus-antistof maken?

1. wel resus-antigeen wel resus-antistof
2. wel resus-antigeen geen resus-antistof
3. geen resus-antigeen wel resus-antistof
4. geen resus-antigeen geen resus-antistof

Iemand heeft bloedgroep

AB resus-positief (AB Rh+)

Van wie kan die bloed ontvangen?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

A resus-negatief (A Rh-)

Van wie kan die bloed ontvangen?

1. AB Rh-
2. O Rh-
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

AB resus-negatief (AB Rh-)

Van wie kan die bloed ontvangen?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

0 resus-positief (0 Rh+)

Van wie kan die bloed ontvangen?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

0 resus-positief (0 Rh+)

Aan wie kan die bloed geven?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

B resus-negatief (B Rh-)

Aan wie kan die bloed geven?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

A resus-negatief (A Rh-)

Aan wie kan die bloed geven?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Iemand heeft bloedgroep

AB resus-postief (AB Rh+)

Aan wie kan die bloed geven?

1. AB Rh-
2. O Rh+
3. A Rh+
4. B Rh-

Oplossing?

Om afweerreactie tegen resusantigenen te voorkomen krijgt moeder enkele weken voor de bevalling een resusprik met antistoffen die resuspositieve bloedcellen van kind meteen opruimen als die in het bloed van de moeder komen).

Ik heb de stof begrepen

1. Ja
2. Deels, maar ik wil eerst zelf aan de slag
3. Nee, ik heb hulp nodig