23. BBL

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

PLANNING VAN DEZE LES

1.  Taalblokken

2.  Hen, hun en zij + theorie + opdrachten

3.  Verwijswoorden + theorie + opdrachten

4.  Volgende week

LESDOELEN

Deadline Schrijfdossier zaterdag 22 maart 12:00 uur, via CumLaude inleveren. 

1. TAALBLOKKEN

►Grammatica 

5.3: Hen, hun en zij (*) + theorie

5.4: Verwijswoorden (*) + theorie

5.7: Persoonsvorm en onderwerp (*) + theorie

5.10: Klopt de zin? (opdracht 7 en 8) + theorie

Test jezelf: opdracht 3 en 4 

Eindtoets

Ga naar Taalblokken 4, Nederlands. Deze moet je hebben: Module - 1F | 2F | 3F Grammatica en Spelling (H5)

2. HEN, HUN, ZIJ (5.3)

►Hen: als er een kastwoord voorstaat (+ lijdend voorwerp).

►Hun: als het om bezit gaat (+ meewerkend voorwerp). 

►Zij: altijd en alleen het onderwerp.

Module - 1F | 2F | 3F Grammatica en Spelling ► Hoofdstuk 5

Ga naar 5.3: Hen, hun, zij. Maak de opdrachten. Leesleer telkens de theorie aan de linkerkant.

3. VERWIJSWOORDEN (5.4)

►Die: de jongen die daar loopt (want 'de').

►Dat: het meisje dat daar loopt (want 'het'). 

►Voorzetsel: je zet een voorzetsel na 'wie' als het om een persoon gaat. 'Ze kwam iemand tegen met wie ze de hele avond sprak'. 

Je plakt een voorzetsel aan het verwijswoord: je verwijst naar iets anders (zaak of dier): 'waar' + voorzetsel. 'De bloemen waarmee ik haar verblijdde'  :)

3. VERWIJSWOORDEN (5.4)

Mannelijk / vrouwelijk

Kijk naar het zelfstandig nw. Wat is het ingesloten lidwoord? 

Als dat 'het' is, is het verwijswoord mannelijk. Woorden die eindigen op -ie, -ing, -heid, -theek of -teit zijn vrouwelijk.

3. VERWIJSWOORDEN (5.4)

Persoon

1. ik 2. jij/je 3. hij/zij/het/u/men | meervoud: 1. wij 2. jullie 3. zij/ze

Bezit

mijn - jouw/je/uw - zijn/haar |meervoud 1. ons 2. jullie/uw 3. hun

Module - 1F | 2F | 3F Grammatica en Spelling ► Hoofdstuk 5

Ga naar 5.4: Verwijswoorden. Maak de opdrachten. Leesleer telkens de theorie aan de linkerkant.

EINDE VAN DE LES

1. LEERDOELEN

1. Je weet waar je zinsdelen plaatst in een zin

2. Je weet waarom je zinsdelen moet plaatsen

3. Je weet het onderwerp van een zin te vinden 

4. Je weet de persoonsvorm van een zin te vinden

Waarom moet je dit weten?

2. ZINSDELEN

Je zet streepjes meteen vóór en meteen na de persoonsvorm. 

Daar begin je altijd mee. 

Elk streepje markeert een woord dat of woordgroep die vóór de persoonsvorm kan staan. 

Het resultaat is telkens een goede Nederlandse zin.  

De zinsdelen van de zin 'Bij mijn buren hebben ze een nieuwe hond', zijn: 

Bij mijn buren | hebben | ze | een nieuwe hond.

... want dit zijn ook allemaal goede zinnen in het Nederlands:

- Ze | hebben | bij mijn buren | een nieuwe hond.

- Een nieuwe hond | hebben | ze | bij mijn buren.

3. OPHAALQUIZ 

... over zinsdelen, onderwerp en persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en zelfstandig naamwoord.

Op de volgende slide begint de quiz (met veel quizvragen), dus pak je laptop erbij en log in. 

Is de onderstaande zin juist verdeeld in zinsdelen?

'De jonge held | kreeg | een onderscheiding.'

1. juist
2. onjuist

Is onderstaande zin juist verdeeld in zinsdelen?

'Koala's | eten | geen | vlees.'

1. juist
2. onjuist

'Henk schrijft.'

Uit hoeveel zinsdelen bestaat bovenstaande zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

'Henk voetbalt op het veld.'

Uit hoeveel zinsdelen bestaat bovenstaande zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

'De mooie vogel vliegt in de lucht.'

Uit hoeveel zinsdelen bestaat bovenstaande zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel zinsdelen heeft onderstaande zin?

'De fiets van Henk stond in de schuur van mijn ouders.'

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoeveel zinsdelen heeft onderstaande zin?

'Thuis heeft iedereen een eigen computer.'

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Is onderstaande zin correct verdeeld in zinsdelen?

'Om half drie | gaat | Henk | trainen.'

1. juist
2. onjuist

Uit hoeveel zinsdelen bestaat onderstaande zin?

'Henk maakte een PowerPoint-presentatie.'

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Is onderstaande zin correct verdeeld in zinsdelen?

'Gisteren | is | Henk | gevallen.'

1. juist
2. onjuist

PERSOONSVORM

De persoonsvorm is altijd een werkwoord, dat het onderwerp 'laat werken'. Daarom staat de persoonsvorm in het enkelvoud als het onderwerp in het enkelvoud staat. 

In de Nederlandse taal heb je in een goede zin altijd een onderwerp en een persoonsvorm. 

De kortst mogelijke zin? 

Wat is waar over de persoonsvorm?

1. het is altijd een werkwoord
2. het is altijd enkelvoud
3. het is altijd meervoud
4. het is altijd een zelfstandig naamwoord

Wat is de persoonsvorm van onderstaande zin?

'Waarom wandelt Henk de avondvierdaagse?'

1. waarom
2. er is geen persoonsvorm
3. wandelt
4. Henk

Wat is de persoonsvorm van onderstaande zin?

'Henk, houd eens je mond.'

1. Henk
2. er is geen persoonsvorm
3. houd
4. je mond

Wat is de persoonsvorm van onderstaande zin?

'Waarom kijkt hij niet graag naar thrillers?'

1. waarom
2. kijkt
3. hij
4. naar thrillers

Wat is de persoonsvorm van onderstaande zin?

'De wind blies het bootje weg'

1. de wind
2. blies
3. blies weg
4. het bootje

Wat is de persoonsvorm van onderstaande zin?

'Hij keek zijn moeder aan'

1. hij
2. keek
3. keek aan
4. zijn moeder

ONDERWERP

De persoonsvorm is dus een werkwoord dat het onderwerp 'laat werken'.  

Kijk maar: 'Henk | staart | naar mij.' 

►Wat is de persoonsvorm? (zet de zin in een andere tijd).

Stel dan de vraag 'wie of wat' aan de persoonsvorm. 

Het antwoord is het onderwerp. 

Wat is het onderwerp van onderstaande zin?

'Heb jij thuis een heel grote hond?'

Wat is het onderwerp van onderstaande zin?

'Het is koud buiten.'

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

'De wind blies het bootje weg.'

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?
'In de keuken heeft de kok een heerlijke visschotel bereid.'

Wat is het onderwerp van onderstaande zin?

'Wie is z'n boek kwijt?'

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?
'Vanmorgen vond hij in een tijdschrift de tekening van een vogelhuisje.'

En wat is de persoonsvorm?
'Vanmorgen vond hij in een tijdschrift de tekening van een vogelhuisje.'

WERKWOORDELIJK GEZEGDE

... ofwel alle werkwoorden in de zin. 

Kijk naar deze zin: 'Gisteren heeft hij zijn nieuwe huis bekeken.' 

Hoe kom je er nu achter hoeveel werkwoorden er in de zin staan?

1. je maakt eerst zinsdelen van de zin.

2. vervolgens benoem je die zinsdelen éénmaal (behalve de pv). 

Zie je werkwoorden in die zin, in welke vorm dan ook? 

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
'Ik keek hem aan.'

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

'Ze vergat het blik soep te openen'.

In een zin met meer dan één werkwoord is de persoonsvorm altijd onderdeel van het:

1. werkwoordelijk gezegde
2. onderwerp
3. zelfstandig naamwoord

In een zin met maar één werkwoord is de persoonsvorm meteen ook het:

1. werkwoordelijk gezegde
2. onderwerp
3. zelfstandig naamwoord