Monohybride Kruisingen Uitbeelden met Pijpenragers en Kralen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Monohybride kruisingen Uitbeelden met Pijpenragers en Kralen

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. Vooraf:
   Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
   
   
2. Instructie:
   Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
   
   
3. Toepassing:
   Actieve verwerking, Formatief handelen 
   
   
4. Evaluatie:
   Afsluiting

Overzicht Periode 3 (ZV3B)

• Thema: Erfelijkheid & Evolutie en alle eerdere lesstof
• Benodigde lesmaterialen: BvJ B, later ook A, papier en pen

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11	Week 12
Toetsbespreken (Suikerfeest)	5.1 Genotype en fenotype + 5.2 Chromosomen	5.3 Genen en alllelen + 5.8 Dominant en recessief	Vakantie	Vakantie	5.9 Kruisingen	5.5 Evolutietheorie	5.4 Transcriptie	Hemelvaart	Herhaling	Herhaling	Herhaling

              Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Checklist:

• Bepaal welke voorkennis relevant is voor de nieuwe lesstof.
• Ontwerp een terugblik-opdracht die deze voorkennis activeert.
• Overweeg of en hoe thuistalen ingezet kunnen worden om voorkennis te activeren.

Terugblik opdracht

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

Practicum

Monohybride Kruisingen Uitbeelden met Pijpenragers en Kralen                   (40 minuten)

Inleiding:

• Bij een monohybride kruising volg je de overerving van één erfelijke eigenschap die wordt bepaald door één allelenpaar. Je kunt de kans berekenen op een bepaald genotype (genetische samenstelling) of fenotype (uiterlijke kenmerken) bij de nakomelingen.

Inleiding:

• In dit practicum ga je twee monohybride kruisingen uitbeelden met pijpenragers en kralen, en maak je een fotoverslag van het experiment

Onderzoeksvraag:

• Wat zijn de verhoudingen van genotypen en fenotypen bij de nakomelingen van monohybride kruisingen?

Onderzoeksvraag:

• Materiaal:
• Pijpenragers van één kleur met dezelfde lengte
• Drie kleuren kralen (één kleur voor dominante allel en één voor recessieve allel)
  
• • Mobiele telefoon (voor het maken van foto's)
• Potlood of pen
• 
  

Methode:

1. Gebruik de pijpenragers als chromosomen en de kralen als allelen.
2. Maak een legenda op het werkblad waarin je de kleuren van de kralen koppelt aan de erfelijke eigenschappen (bijvoorbeeld: rode kraal = A (dominant), gele kraal = a (recessief)

3. Beeld de volgende kruising uit tot en met de F2-generatie volgens de stappen voor een kruisingsvraagstuk:

•  Ouders (P): Een vrouwelijk dier met een rode vacht (AA, homozygoot) wordt gekruist met een geel dier (aa, homozygoot).
• Eigenschap: Rood is dominant over geel.

Genotype van de ouders:

• Vrouw (rood, homozygoot): AA
• Man (geel, homozygoot): aa

4. Genotypen en fenotypen noteren:

• Geef aan wat de ouders zijn en noteer hun genotypen.
• Maak een overzicht van de genotypen (de erfelijke opstelling) en fenotypen (uiterlijke kenmerken) van de nakomelingen.
• Bepaal de verhouding van de verschillende genotypen en fenotypen.

Kruising 1: (AA x aa)

Ouders	Genotype (P)	Fenotype (P)	F1 Nakomelingen	Genotype (F1)	Fenotype (F1)	Verhouding
Vrouw (rood)	AA	Rood
Man (geel)	aa	Geel

Kruising 1: (AA x aa)

Ouders	Genotype (P)	Fenotype (P)	F1 Nakomelingen	Genotype (F1)	Fenotype (F1)	Verhouding
Vrouw (rood)	AA	Rood		Aa	Rood	100% Rood
Man (geel)	aa	Geel		Aa	Rood	100% Rood

5. Herhaal de bovenstaande stappen voor de tweede kruising:

Kruising 2: 

Een rood heterozygoot dier (Aa, vrouw) wordt gekruist met een geel dier (aa, man).

Kruising 2: (Aa x Aa)

Ouders	Genotype (P)	Fenotype (P)	F1 Nakomelingen	Genotype (F2)	Fenotype (F2)	Verhouding
Vrouw (rood, heterozygoot)	Aa	Rood
Man (geel, heterozygoot)	Aa	Geel

Kruising 2  : (Aa x aa)

Ouders	Genotype (P)	Fenotype (P)	F2 Nakomelingen	Genotype (F2)	Fenotype (F2)	Verhouding
Vrouw (rood, heterozygoot)	Aa	Rood		Aa/aa	Rood/Geel	50% Rood, 50 % Geel
Man (geel, heterozygoot)	Aa	Geel		Aa/aa	Rood/Geel	50% Rood, 50% Geel

Resultaten:

1. F1 en F2 Generaties:

•  Noteer de genotypen en fenotypen van de nakomelingen.
• Zet de verhoudingen van de genotypen en fenotypen op je werkblad.

2. Fotoverslag maken:

• Maak een foto van je werk met je mobiele telefoon zodra je klaar bent. Stuur ze naar je docent.

Conclusie:

1. Wat zijn de verhoudingen van de genotypen en fenotypen bij de nakomelingen van de F1 en F2?

Samenvattende Verhouding van de F2 Nakomelingen:

Kruising	Genotypen	Fenotypen	Verhouding Genotypen	Verhouding Fenotypen
Kruising 1 (AA x aa)	Aa	Rood : Rood : Geel	Aa	100% Rood
Kruising 2 (Aa x aa)	1Aa : 1aa	Rood : Geel	1Aa : 1aa	50% Rood : 50% Geel

Conclusie:

In de F2 generatie van deze kruising is de verhouding van 50% Rood (Aa) en 50% Geel (aa), omdat we een kruising hebben van een Aa individu met een aa individu.

F2 Kruising (Aa x Aa):

Generatie	Genotype	Fenotype	Aantal Nakomelingen	Verhouding
F1 x F1 Kruisingen	Aa x Aa	Rood x Rood
F2 Nakomelingen	AA, Aa, aa	Rood, Rood, Geel		75%Rood, 25% Geel
F2 Geno. Verhouding	1AA : 2Aa : 1aa	Rood: Rood: Geel		75%Rood, 25% Geel

Eindslide.

Ruimte voor een afsluitend woord.