Erfelijkheid, genotype, fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Kruissingsschema's

Leerdoelen:

Je kent de begrippen fenotype, genotype, dominant, recessief, heterozygoot, homozygoot, P, F1 en F2.

Je kunt een fenotype omzetten naar gensymbolen (letters)

Je kunt de geslachtscellen van de ouders benoemen

Je kunt vast stellen welk genotype en fenotype de nakomelingen KUNNEN hebben.

Je kunt de variaties in het genotype en fenotype van de F2  berekenen.

Waaruit bestaat het fenotype?

Welke geslachtschromosomen heeft een man?

1. XX
2. XY

Welke geslachtschromosomen heeft een vrouw?

1. XX
2. XY

Wanneer is een eigenschap dominant?

Welk antwoord geeft een homozygoot recessief genotype weer?

1. AA
2. aa
3. Aa
4. aA

Overzicht afkortingen:

Genotype= de erfelijke informatie in het DNA (GENEN)
Fenotype= het uiterlijk, het gen wat tot uiting komt.

P= Parents = ouders

F1= kinderen van de eerste generatie (ouders zijn p)

F2= ontstaat door F1 onderling te kruisen.

Homozygoot= 2 gelijke eigenschappen, bijvoorbeeld 2x blauwe oogkleur
Heterozygoot= 2 verschillende eigenschappen,  1x blauw en 1x bruine oogkleur

Orde scheppen

Noteer altijd eerst alles wat je weet.
(Genotype) AA --> fenotype?
Genotype aa --> fenotype?
Genotype Aa --> fenotype?

Welk genotype heeft ouder 1?
Welk fenotype heeft ouder 1?
Welk genotype heeft ouder 2?
Welke fenotype heeft ouder 2?

aa                                                           AA

a

a

A

A

Aa

Aa

Aa

Aa

Aa                                                         Aa

A

A

a

a

AA

Aa

Aa

aa

En nu zelf aan het werk:

Gerard en Jacobien willen berekenen hoe groot de kans is dat hun ongeboren kindje rood haar heeft. Gerard en Jacobien hebben allebei blond haar, maar zowel in het gezin waar Gerard uit komt als het gezin waar Jacobien uit komt heeft er iemand rood haar.
Gerard zijn moeder en Jacobien haar vader hebben allebei rood haar.
Hoe groot is de kans dat het kindje van Gerard en Jacobien rood haar heeft?
Gebruik een kruisingsschema om te laten zien hoe jij aan je antwoord bent gekomen.

Gegevens verwerken:

AA= Blond haar
Aa= Blond haar
aa= Rood haar

P: Aa x Aa

Leg uit wat genotype is

Wat is het fenotype?

de vorm van de neus

1. genotype
2. fenotype

Rood geverfd haar

1. genotype
2. fenotype

aangeboren blindheid

1. genotype
2. fenotype

Een albino organisme

1. genotype
2. fenotype