HV2 les 6 Grammatica H6 redekundig ontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Vandaag

Lezen

H6 persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde

Opdrachten maken

Lezen

Lesdoelen

Na deze les:

weet je hoe je de persoonsvorm, het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde vindt in een zin.

Te behandelen grammatica Kern 

H5 Taalkundig ontleden (zelfstandig naamwoord, lidwoord, bijvoeglijke naamwoord, bijwoord, voorzetsel. voornaamwoorden, soorten werkwoorden): afgerond

H6 Redekundig ontleden (persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, voorzetselvoorwerp, bijwoordelijke bepaling): mee bezig

H20 Koppelwerkwoord en naamwoordelijk gezegde: 

H21 Voornaamwoorden & telwoorden: mee bezig

H35 Samengestelde zinnen en voegwoorden:

H36 Bijvoeglijke bepaling & bijstelling: 

Startopdracht: steek 1, 2, 3 of 4 vingers op

De leerlingen mavo 2 zijn tijdens de biologieles aan het experimenteren met microscopen.

Wat is in deze zin het werkwoordelijk gezegde?

1 zijn aan het experimenteren

2 zijn, experimenteren

3 zijn

4 de biologieles

Persoonsvorm PV

De PV is altijd een werkwoord. 

De volgende morgen lag de groene enveloppe op de mat.

1. De vraagproef

Maak een vragende zin. Het werkwoord dat vooraan komt te staan is de PV. 

Lag de volgende morgen de groene enveloppe op de mat?

2. De tijdproef

Verander de tijd van de zin. Het werkwoord dat verandert is de PV. 

De volgende morgen ligt de groene enveloppe op de mat.

3. De getalproef

Verander het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp. Het werkwoord dat verandert is de PV. 

De volgende morgen lagen de groene enveloppen op de mat. 

Zinsdelen

De volgende morgen |lag |de groene enveloppe | op de mat.

Begin altijd met het verdelen van de zin in zinsdelen. Zoek eerst de persoonsvorm. mEen zinsdeel is één woord of een groepje woorden dat bij elkaar hoort.

Wat je voor de persoonsvorm kunt zetten, is een zinsdeel:

Lag de volgende morgen de groene envelop op de mat?

De volgende morgen lag de groene enveloppe op de mat. 

De groene enveloppe lag de volgende morgen op de mat.

Op de mat lag de volgende morgen de groene enveloppe.

 Dit zijn de zinsdelen:

lag

de volgende morgen

de groene enveloppe

op de mat

 

Onderwerp OW: 3 manieren

1. Gebruik Wie/Wat + PV

De magere jongen stond in het doel.

PV: stond

Onderwerp = Wie/Wat + PV

Wie/Wat stond? de magere jongen stond

Onderwerp: de magere jongen

Onderwerp OW

2. Verander de persoonsvorm van meervoud naar enkelvoud of andersom. Het onderwerp verandert mee. 

De magere jongen stond in het doel.                 De magere jongens stonden in het doel.

Onderwerp: de magere jongen

3. Maak de zin vragend. Het zinsdeel dat meteen na de PV komt te staan, is het onderwerp. 

Stond de magere jongen in het doel?

Werkwoordelijk gezegde WG

Alle werkwoorden in de zin.

Ook delen van scheidbare werkwoorden: 

opletten - let…op

De woordjes ‘te’ en ‘aan het’ horen bij het WG.

Hij zat op de rug van het paard een boek te lezen.

WG: zat te lezen

De kinderen zijn tikkertje aan het spelen.

WG: zijn aan het spelen

Werkwoordelijk gezegde

Soms is het WG maar één werkwoord, dat is dan ook altijd de PV.

Soms zijn het er meer. 

Werkwoordelijk gezegde

De bloemen staan al een hele week in de vaas.

PV: staan
OW: die bloemen

WG: staan

Werkwoordelijk gezegde

Dit weekend wil ik mijn verjaardag gaan vieren. 

PV: wil

OW: ik

WG: wil gaan vieren

Werkwoordelijk gezegde

De leerlingen ruimen het lokaal op. 

PV: ruimen

OW: de leerlingen

WG: ruimen op (hele werkwoord is opruimen!)

Startopdracht

De leerlingen mavo 2 zijn tijdens de biologieles aan het experimenteren met microscopen.

Wat is in deze zin het werkwoordelijk gezegde?

1 zijn aan het experimenteren

2 zijn, experimenteren

3 zijn

4 de biologieles

Aan de slag

Kijk je huiswerk na: H21 opdr. 1 t/m 6

Maken H6 opdr. 1 t/m 5

Ben je klaar?

Maak zelf een zin met een persoonsvorm, onderwerp en een werkwoordelijk gezegde met een scheidbaar werkwoord en laat deze ontleden door je buur. 

Volgende les

We gaan verder met redekundig ontleden: naamwoordelijk gezegde/koppelwerkwoorden.

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik kan in een zin de volgende zinsdelen benoemen:

- persoonsvorm

- werkwoordelijk gezegde

- onderwerp