§7.1 vorming, verandering en institutionalisering

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 7

Vormingsvraagstuk: samenlevingsvormen

Hoe had jouw leven eruit gezien als je 100 jaar geleden 

geboren was? 

Hoe had jouw leven eruit gezien
als je 100 jaar geleden geboren was?

Deze vraag zet leerlingen aan om na te denken over hoe samenlevingsvormen veranderd zijn vanaf de jaren '20 van de vorige eeuw.

Wat leer ik dit hoofdstuk?

Deze periode

• Terug in de tijd om de kernconcepten institutionalisering, democratisering, individualisering en rationalisering beter te begrijpen

Institutionalisering 

Het proces waarbij een complex van waarden en min of meer geformaliseerde regels vastgelegd wordt in standaard gedragspatronen, die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren. 

Toepassen

• Vorm een groepje van 4
• Leg uit dat je het PTA op school kunt zien als een voorbeeld van institutionalisering
• Schrijf jullie antwoord duidelijk op

Verzuiling

De samenleving was opgedeeld in drie (of vier) levensbeschouwelijke en sociaaleconomische groepen: 

Katholiek

Protestants

Socialistisch

(Liberaal)

Mensen bleven voornamelijk binnen ‘de eigen zuil’ en de cultuur was sterk collectivistisch.

Gezinsleven ('20-'60)

Het gezin kun je zien als een sociale institutie, omdat er regels zijn waardoor iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt.

Kostwinnersgezin en bevelshuishouding: er was sprake van een duidelijke rolverdeling tussen man en vrouw en een grote machtsafstand. 

Dit was was ook (deels) wettelijk vastgelegd. 

Het gezin voor de jaren 60

Er is sprake van ongelijke verdeling van macht. de machts- afstand is groot. 

1. Iedereen wist wat er van hem verwacht werd

2. Vader zorgt voor het inkomen

3. Moeder voor de kinderen en het huishouden

4. Kinderen hielpen moeder mee

5. Gehuwde vrouwen waren handelingsonbekwaam

macht

het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.

Veranderingen in instituties (Na WOII)

Maatschappelijke veranderingen: baby-boom, economische vooruitgang en eigen woning bezit

In de wet veranderde onder andere het volgende:

1. De opbouw en de uitbreiding van de verzorgingsstaat

2. Wetswijziging in 1956: vrouwen werden niet langer als handelingsonbekwaam gezien.

Voordelen

Gedrag wordt gereguleerd

Er wordt steeds meer geredeneerd vanuit regels en procedures

Leidt tot zingeving (bijvoorbeeld statieflessen)

Nadelen

Gedrag wordt voorspelbaar, wat leidt tot meer vrijheid

Aan de slag!

Maak opdrachten 3 en 4 (7.1)