Les 1 - Rusland

• Kunstzinnige oriëntatie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Constructie

Les 1 - Rusland / Sovjet-Unie

Lessenreeks:

          Sovjet- Unie

          Design en architectuur

          Utopia en dystopie

          Vernietiging kunst 

1.

2.

3.

4.

Leerdoelen:

Ontwikkelingen in de kunsten in Rusland (bijvoorbeeld constructivisme);

• Je weet wat er in de Russische maatschappij veranderd is.
• Je weet wat propaganda is.
• Je (her)kent de stijlkenmerken van het constructivisme 

1910

1920

1930

1940

1950

- Deze lessenserie -

Eerste 

Wereldoorlog

Tweede

Wereldoorlog

🤝

Kunst

Maatschappij

Rusland

Russische Revolutie:

• Eind 300 jaar tsaren bewind
  
• Begin communisme onder leiding van Vladimir Lenin
• 'Iedereen is gelijk' 
• Breuk met het verleden
• Begin dictatuur, klein aantal mensen aan de macht en geen vrijheid van meningsuiting

Februarirevolutie (1917)

Russische revolutie (1917 – 1923): Arbeiders (onder leiding van Vladimir Lenin) nemen de macht over van de tsaar. Het beloofd een land te worden waar iedereen gelijk is en waar de oude machtsverhoudingen verdwijnen.

300 jaar absolutistisch tsarenbewind. Door de oorlog veel mannen naar het front. Er heerste ernstige honger, terwijl de tsaar en zijn familie in alle luxe leefden. De vrouwen hadden hier genoeg van en gingen staken -> Februarirevolutie. Soldaten die deze beweging tegen moesten houden, gingen meedoen. De revolutie begon in de stad ‘Petrograd’. Communisten: iedereen is gelijk. Ze beloven aan het volk eten, onderdak, warmte en kleding.

Lenin met communistische partij aan de macht. Geen andere partij mocht bestaan. Ze gingen uit de oorlog en kregen zelf een burgeroorlog tussen de ‘rode’ en de ‘niet-rode’. Rusland ging Sovjet- Unie heten. Iedereen moest opnieuw opgevoed worden. ‘Een goede communist is iemand die hard werkt en is er voor het land. Wil dat het beter gaat.’ Hierdoor schakelen ze propagenda in. Massacommunicatie: kranten, posters, film en radio. Ze maken het meteen een dictatuur: klein aantal mensen aan de macht, ben je het ergens niet mee eens? Dan naar een strafkamp toe. De partij bepaalde alles (welke vakbonden, wat er gezegd mag worden, wat er op school geleerd mag worden). Echter hebben ze wel aanhangers, zoals arbeiders en boeren die ineens ‘gratis’ gezondheidszorg hebben. Mensen van adel zijn tegen, want hun bezig is minder. Democratie weg, mensen zijn daar ook tegen. Kost miljoenen mensen hun leven.

Vanaf 1922 heet het Sovjet-Unie. Eerste leider is Lenin tot en met 1924, hij werd opgevolgd door Stalin.

Sovjet-Unie

Iedereen heeft de zelfde rechten (onderwijs, gezondheidszorg etc.) en iedereen verdiend hetzelfde. Planeconomie. 

Voor:

Tegen:

• Arbeiders
  
• Boeren
• Arme burgers

• Mensen van adel
• Rijke burgers
• Voorstanders democratie

Propaganda

om dit nieuwe regime te 'verkopen' ontstond er propaganda. 

Breuk met het verleden:

•  Breuk Rusland van de tsaren
•  Dus, breuk traditionele opvattingen kunst en vormgeving

Constructivisme: de stijl van de revolutie. Constructie nieuwe wereldorde. 

Zij zagen een maatschappelijke taak weggelegd voor de kunstenaar, naast die van ingenieurs, arbeiders en wetenschappers. Gezamenlijk zouden al deze groepen een nieuwe maatschappij kunnen opbouwen.

Constructivisme:

• Zuivere geometrische en abstracte vormen (driehoek, vierkant en cirkel)
  
• Inspiratie machines
• Stap verder dan kubisme en futurisme: beperkt tot alleen geometrische vormen
• Geen emoties, individualiteit of expressie
• Maatschappij: 'kunst heeft een positieve invloed om de maatschappij'

Zij zagen een maatschappelijke taak weggelegd voor de kunstenaar, naast die van ingenieurs, arbeiders en wetenschappers. Gezamenlijk zouden al deze groepen een nieuwe maatschappij kunnen opbouwen.

gebruik van geometrische, abstracte vormen

vormentaal en materiaal zonder ‘handschrift’: geen emotie, expressie of individualiteit 

autonome kunst: verwijst niet naar iets buiten zichzelf: het is geometrische kunst die niets symboliseert 

de kunstenaar was onderzoeker, ingenieur, en 'kunst constructeur' 

een nieuwe taal, als uitdrukking van een socialistische samenleving: machine-esthetiek en nieuwe materialen en vormen 

Constructivisme 

• Monument voor de Derde Internationale 1919
• Vladimir Tatlin op bezoek bij Picasso
  
• Inspiratie driedimensionale constructies. 
• Kunst moest sociaal zijn 
• Nooit uitgevoerd, anders groter dan Eiffeltoren (meer dan 500 m hoger)
• Materialen: ijzer, glas en staal
• Cilinder, kubus en kegel -> plek voor conferenties
• Onderdelen draaien

Vladimir Tatlin kreeg de opdracht voor het ontwerp van de staatsvergadertoren van het Volkscommissariaat Onderwijs. Het model werd onthuld tijdens het achtste Sovjet Congres in Moskou. Het was hoger dan Eiffeltoren en symbool van technisch vernuft en vooruitgang. 

• Het was een eerbetoon aan de Russische communistische idealen. 

• Het ontwerp droeg marxistische en leninistische denkbeelden uit. 

• Het was propaganda voor een technisch en moreel superieure staat. 

• Het was symbool revolutionaire ideologie, technologie en esthetica. 

Het ontwerp is nooit gerealiseerd, maar liet een 'vrije' interpretatie zien van architectuur die verbonden is met machines.

In de beginjaren kreeg de zoektocht naar abstractie in het Russische constructivisme dus niet alleen vorm in kunstwerken, maar werd ook ingezet om propaganda te maken voor de communistische idealen.

Constructivisme architectuur:

• Kantoor redactie van de krant 'Leningrad Pravda' (1924)
  
• Ontworpen door Alexander Vesnin
• Open gebouw -> niets te verbergen, eensgezind
• Geen versieringen
• Nooit gerealiseerd 

Constructivisme toneel:

• Vsevolod Meyerhold
  


• Bewustwording is beter dan beleving
• Biomechanica: spelers gebruiken lichaam als machine
• Hoog tempo
• Spelers geen emotie -> fabrieksarbeiders 

Constructivisme decor:

• Decorontwerp 'bedrogen echtgenoot'
• Ljoebov popova, 1922
  
• Decor is industrieel
• Kan snel worden veranderd, waardoor er geen tijdrovende decor wissel is. 

Constructivisme film:

• Stille film oktober 1927
  
• Sergej Eisenstein
• In opdracht communistische partij
• Eerbetoon aan de revolutie
• Attractiemontage: korte stukjes tussen de film die los geen betekenis hebben. 

verder uitleggen: bijvoorbeeld als er een kanonvuur afgaat -> stukje bewegende kroonluchter -> bewust heftig geluid en de rijke worden aangevallen. 

Leerdoelen:

Ontwikkelingen in de kunsten in Rusland (bijvoorbeeld constructivisme);

• Je weet wat er in de Russische maatschappij veranderd is.
• Je weet wat propaganda is.
• Je (her)kent de stijlkenmerken van het constructivisme 

Volgende week:

          Sovjet- Unie

          Design en architectuur

          Utopia en dystopie

          Vernietiging kunst 

1.

2.

3.

4.