Grammatica; Taalkundig ontleden les 1

Welkom 2ga
Ga rustig zitten, pak je spullen op tafel en wacht tot de les begint
1 / 14
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

This lesson contains 14 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 80 min

Items in this lesson

Welkom 2ga
Ga rustig zitten, pak je spullen op tafel en wacht tot de les begint

Slide 1 - Slide

Taalkundig ontleden

Wat is taalkundig ontleden?


Wat verstaan we hieronder?

Slide 2 - Slide

Uitleg Taalkundig ontleden



         zin                   -> wie doet wat, wat gebeurt er ->        zin

Waarom? Door te benoemen leer je hoe de zin in elkaar zit. Dit helpt beter te begrijpen wat je leest en zelf beter te schrijven.

Slide 3 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Bij deze vormen is het belangrijk om te kijken of de zin actief of passief is. Doet het onderwerp iets of wordt er iets met het onderwerp gedaan? 

Actief betekent: er wordt iets gedaan. (Bedrijvend)

Passief betekent: iets wordt door iemand gedaan (Lijdend)

Slide 4 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Actief betekent: er wordt iets gedaan. (Bedrijvend)
Passief betekent: iets wordt door iemand gedaan (Lijdend)

Voorbeeldzinnen:
De vrouw koopt een tas. -> Actieve zin

De tas wordt door de vrouw gekocht. -> Passieve zin

Slide 5 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Herschrijf de volgende zin in de andere vorm.


De trainer deelt de waterbidons uit.


Slide 6 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Herschrijf de volgende zin in de andere vorm.

De trainer deelt de waterbidons uit.

De zin is actief (bedrijvend). Er wordt iets gedaan. 'De trainer' = onderwerp. De trainer doet iets, dus hij is 'in bedrijf'. We willen naar een passieve zin (lijdend). Dan wordt iets door iemand gedaan. Het onderwerp verandert! Iets = waterbidons uitdelen + door iemand = door de trainer. De waterbidons worden door de trainer uitgedeeld. De zin is nu passief. 


Slide 7 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Herschrijf de volgende zin in de andere vorm.


De tak wordt door Peter op het veld gegooid.

Slide 8 - Slide

Bedrijvende en lijdende vorm
Herschrijf de volgende zin in de andere vorm.

De tak wordt door Peter op het veld gegooid.

De zin is passief (lijdend). Er wordt iets door iemand gedaan. 'De tak' = onderwerp. De tak doet niks, maar er wordt iets met de tak gedaan. We willen een actieve zin (bedrijvend). Dan wordt er iets gedaan. Het onderwerp verandert! Onderwerp = Peter + persoonsvorm = gooien.
 Peter gooit de tak op het veld. De zin is nu actief. 

Slide 9 - Slide

Aantonende wijs (indicatief)
Geeft feiten of handelen aan.

Vorm van het werkwoord die de werking aantoont:
- Ik neem
- Hij loopt
- Zij sliep

Slide 10 - Slide

Aanvoegende wijs (conjunctief)
Geeft een wens aan.

Vorm die hedendaags beperkt voorkomt, bijvoorbeeld in vaste uitdrukkingen:
- Het zij zo
- Koste wat het kost
- Men doe wat nodig is

Slide 11 - Slide

Gebiedende wijs (imperatief)
Geeft een bevel aan.

Onderwerp ontbreekt en de gebiedende wijs staat vooraan in de zin. Kenmerkend bij de gebiedende wijs is het uitroepteken!
- Doe de was!
- Ga naar bed!
- Stop met praten!

Slide 12 - Slide

Zelf oefenen
  • jufmelis.nl
  • slimleren.nl
  • wijzeroverdebasisschool.nl/woordsoorten
  • cambiumned.nl/woordsoorten
  • leeronlinenederlands.nl/woordsoorten
  • taal-oefenen.nl/taal-groep-8/woordsoorten
  • extraned.nl 
  • Uitlegvideo's op Youtube kunnen nuttig zijn, maar deze stof kan afwijken

Slide 13 - Slide

Toets Taalkundig ontleden
Maandag 22 april:
Toets Taalkundig ontleden


Slide 14 - Slide