verlichting - literatuur - Effen + Schasz

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 schrijvers en genres

vandaag ...

Justus van Effen - spectatoriale tijdschriften

imaginaire reisverhalen

J.A. Schasz -  Reize door het Aapenland

effe checke

Justus van Effen (1684-1735)

• Jurist, vertaler
• Oprichter van de Hollandsche Spectator (1731-1735)
• Pleidooi voor het gebruik van de moedertaal i.p.v. het Frans
• Pleidooi voor verdraagzaamheid

Inhoud Hollandsche Spectator

• Essays, korte verhalen
• Literatuur, taalkunde, sociale problemen, godsdienst
• "ingezonden" brief
  

Spectatoriale tijdschriften

Tekstsoorten: 

1. karakterschetsen: menselijke eigenschappen uitvergroot en bekritiseerd of juist geprezen

2. moraliserende gedichten

3. lezersbrieven (ingezonden brieven)

Vanaf 1780 dalende populariteit: politieke kwesties mochten niet genoemd worden en de roman werd erg populair. 

J.J.Schasz (1752-1803)

Dautzenberg - 7 minuten

- neem door paragraaf Justus van Effen + paragraaf J.A. Schasz

- noteer voor jezelf wat je denkt dat belangrijk is en onthouden moet worden

- daarna boek dicht en check

Voor welk typisch verlichte werk is Diderot verantwoordelijk?

1. Encyclopédie
2. Het imaginaire reisverhaal
3. Satire
4. Spectator

Welke van onderstaande termen horen alle drie bij de Verlichting?

1. theocentrisme, classicisme, modernisme
2. liberalisme, optimisme, tolerantie
3. existentialisme, empirisme, feodalisme
4. purisme, aforisme, antropocentrisme

wat houdt literatuur in die moralistisch is?

Justus van Effen was de auteur van:

1. De encyclopédie
2. De Hollandse spectator
3. Reize door het apenland
4. Gulliver's travel

Van Effen was groot voorstander van:

1. Frans als voertaal in Nederlands
2. Nederlands als voertaal in Nederland

Welke genre(s) is/ zijn niet toe te passen op Reize door het apenland?

1. Imaginair reisverhaal
2. Robinsonade
3. Satire
4. Utopie

J.A. Schasz is een pseudoniem

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de belangrijkste moraal van Reize door het apenland?

1. Verdiep je in je vaderlandse geschiedenis
2. Zorg dat je voldoende medische kennis hebt
3. Volg niet blindelings was je politieke leider zegt
4. Vermoord je vrouw en dienstmeid niet

Van wie was Schasz waarschijnlijk het pseudoniem? En waarom gebruikte hij dit pseudoniem?

zo en toen

- verwerk Dautzenberg paragraaf 24, 25 

- maak opdracht 24