M4 H4 Overheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

M4 H4 Overheid

Programma

Ruilen over tijd - Overheid + Introductie PO Donuteconomie

Waar geeft de overheid geld aan uit?

Waar haalt de overheid het geld vandaan dat wordt uitgegeven?

Wat als de overheid meer uitgeeft dan er ontvangen wordt?

Lesdoelen

• Je kunt de belangrijkste inkomsten en uitgaven van de overheid noemen.
• Je kunt het verschil tussen het begrotingstekort en het financieringstekort uitleggen
• Je kunt het begrotingstekort en het financieringstekort berekenen

Wat is ruilen over tijd?

Consumeren (meteen besteden) of sparen (nog niet besteden).

Welke 2 dingen kan je met je inkomen doen (nadat belasting betaald is)?

Je krijgt een vergoeding (rente) voor het sparen. De consumptie in de toekomst kan dan hoger zijn. 

Wat is het gevolg voor je consumptie in de toekomst, als je nu spaart?

Je kunt je geld (en tijd) ook investeren (bv. in scholing) waardoor je verdiencapaciteit groter wordt. Dan kan je consumptie in de toekomst nog hoger zijn dan wanneer het geld op een spaarrekening staat.

Wat kun je ook met geld
dat je niet 'consumeert', doen
(i.p.v. het te sparen)?

Ruilen over tijd door overheid

• Schrijf de getallen uit de volgende slides op
• Het begrotingstekort
• Het BBP
• De overheidsschuld

Ruilen over tijd door overheid

• Bedenk de 3 grootste uitgaven van de overheid 
• Teken een cirkel met 4 taartstukken (voor de 3 grootste uitgaven en 1 voor de rest) en bedenk hoe groot ieder taartstuk zal zijn.

Ruilen over tijd door overheid

• Bedenk de 3 grootste uitgaven van de overheid 
• Welke van de 3 grootste uitgaven van de overheid is vooral ruilen over tijd?
• Waarom?
• Welk begrip past daar goed bij?

Ruilen over tijd door overheid

• Pak een blad
• Schrijf de antwoorden op de volgende vragen op
• Straks: wat heb je opgeschreven?

Ruilen over tijd door overheid

• Wat is 'de overheid'?
• Waar geeft de overheid geld aan uit?
• Waar haalt de overheid het geld vandaan voor die uitgaven?
• Wat als er niet genoeg geld is opgehaald voor alle uitgaven?
• Wat is daar dan weer het gevolg van?
• Wat wordt dan bedoeld met uitgestelde belastingbetaling?

www.rijksoverheid.nl

Wat is een begrotingstekort?

Geld moeten lenen, overheidsschuld neemt toe

Wat is het gevolg als de overheid meer uitgeeft dan het aan belasting ontvangt?

30 - 50 = 20 mld begrotingstekort

Bv. overheidsschuld is 100 mld,
belasting 30 mld, uitgaven 50 mld
Begrotingstekort?

100 + 20 begrotingstekort = 120 mld schuld

Bv. overheidsschuld is 100 mld,
belasting 30 mld, uitgaven 50 mld
Hoeveel wordt de nieuwe schuld?

100 + 20 begrotingstekort = 120 mld schuld - 5 mld aflossing = 115 mld

Hoeveel wordt de nieuwe schuld
als je ook weet dat 5 mld van die uitgaven aflossingen van leningen waren?

Ruilen over tijd door overheid

• Onderscheid begrotingstekort en financieringstekort
• Voorbeeld overheidsschuld is 100 mld, belastingen 30 mld, overheidsuitgaven 50 mld. begrotingstekort 20 mld
• Begrotingstekort 20 mld => hoeveel overheid moet bijlenen
• Financieringstekort = begrotingstekort - aflossingen 20 - 5 = 15 mld => bedrag waarmee de totale schuld van de overheid toeneemt. Schuld wordt: 100 + 15 = 115 mld

Huiswerk

Bestudeer § 4.1 t/m 4.3

Maak de opgaven 1 t/m 15