5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

5.4: Voortplanten

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Wat zit er in het rondje?

1. Eindknop
2. Blad litteken
3. Ring litteken
4. Knopschubben

Bol of knol

1. Bol
2. Knol

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

leerdoelen

• ... de naam en kenmerken van de onderdelen van van een bloem benoemen en hun  functies uitleggen


• ... de verschillende manieren van bestuiving uitleggen
• ... de processen bestuiving en vruchtvorming uitleggen
• ... de verschillende manieren van verspreiden van zaden uitleggen
•  ... de levencyclus van een plant beschrijven

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

leerdoelen

• ... de naam en kenmerken van de onderdelen van van een bloem benoemen en hun  functies uitleggen


• ... de verschillende manieren van bestuiving uitleggen
• ... de processen bestuiving en vruchtvorming uitleggen
• ... de verschillende manieren van verspreiden van zaden uitleggen
•  ... de levencyclus van een plant beschrijven

Voortplanting

Bij voortplanting ontstaan nieuwe planten

Een plant heeft bloemen voor de voortplanting

0

Onderdelen van een bloem met functie

• Bloembodem: hieraan zitten andere delen van de bloem vast.
  
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
  
• Nectarkliertjes: klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.
  
• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
  
• Stamper: middenin de bloem, is voor de voortplanting
  
• Meeldraden: staan rondom stamper, zijn voor voortplanting
  

Onderdelen van stamper en meeldraden

Stamper (V)

• De stempel, stijl en het vruchtbeginsel samen heet de stamper
  
• In het vruchtbeginsel zit een zaadbeginsel (met eicel)
  
• Dit zijn de 'vrouwelijke' geslachtsdelen van de bloem 
  

Meeldraad (M)

De helmknop en het helmdraad vormen samen de meeldraad

De stuifmeelkorrels te vergelijken met zaadcellen van mensen

Dit zijn dus de mannelijke geslachtsdelen van de bloem

Aan het werk

Maak opdracht 1 t/m 10 

Begin op blz. 76

Als je klaar bent mag je proberen 11 t/m 16 te lezen en te maken 

Stuifmeel is afkomstig van de

1. Stamper
2. Meeldraad

De gekleurde bladeren waarmee insecten naar de plant worden gelokt heten:

1. Kelkbladern
2. Kleurbladeren
3. Kroonbladeren
4. Prinsbladeren

Hoe heet dit onderdeel van de stamper?

Bestuiving, bevruchting en zaden 

Les 2

Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

stamper

vruchtbeginsel

stengel

helmdraad

helmknop

kelkblad

kroonblad

meeldraad

Kunnen 35: Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

zaadbeginsel

vruchtbeginsel

Bestuiving

 "Stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant."

Eigen stamper = zelfbestuiving

Stamper van andere bloem =kruisbestuiving 

Bestuiving: Insecten

• Kleur en geur lokt insecten
  
• Tijdens zoeken/eten naar nectar plakt stuifmeel op insect
  
• Insect gaat naar andere bloem en raakt daar de kleverige stempel
• Stuifmeel op Stempel = Bevruchting
  

Bestuiving: wind

Minder opvallend dan insectenbloemen

Meeldraden hangen ver uit bloem (meer contact wind)

Verschillende mechanismes om door de wind meegenomen te worden (video)

0

Verschil insectenbloem en windbloem

Ontwikkeling van vruchten

• Stuifmeel komt op stempel
  
• Celkern van een stuifmeelkorrel raakt eicel
  
• Vruchtbeginsel groeit en wordt een vrucht
  
• Zaadbeginsels worden zaden
  

Aan het werk 

Maak opdracht 11 t/m 19 

leerdoelen

• ... de naam en kenmerken van de onderdelen van van een bloem benoemen en hun  functies uitleggen


• ... de verschillende manieren van bestuiving uitleggen
• ... de processen bestuiving en vruchtvorming uitleggen
• ... de verschillende manieren van verspreiden van zaden uitleggen
•  ... de levencyclus van een plant beschrijven

Je moet in een afbeelding van de bloem van de plant de juiste 

namen bij de onderdelen kunnen zetten.

Zet de namen op de juiste plek in de afbeelding.

stempel

stijl

stamper

vruchtbeginsel

stengel

helmdraad

helmknop

kelkblad

kroonblad

meeldraad

Sleep de onderdelen van de plantencel naar de juiste plek.

Bladgroenkorrel

Vacuole

Celkern

Celwand

Celmembraan

Cytoplasma

Is deze plant een houtachtige of een kruidachtige plant?

1. Houtachtige plant
2. Kruidachtige plant

Wat is de functie van het celmembraan?

1. Beschermen van de cel
2. Maken van energie
3. Vervoeren van stoffen in de cel
4. Regelen van wat er in en uit de cel gaat

Wat zit er in de vrucht?

1. Voedsel voor de plant
2. Zaden
3. Gifstoffen tegen ziektes
4. Water

Waar vindt fotosynthese plaats? 

Fotosynthese

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar

Hoe worden zaden verspreid?

1. Door de wind

2. Door dieren (en insecten)

3. Door de plant zelf

Levencyclus van een plant

De levencyclus (kring van gebeurtenissen in vast volgorde) van een bonenplant:

1. Ontkiemen, ontstaan nieuwe plant

2. Groeien tot volwassen plant, ontstaan bloemen

3. Ontstaan vruchten en zaden

4. Verspreiding van zaden

Huiswerk 

Maak 19 t/m 25 

vanaf blz. 84

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Een insectenbloem heeft opvallende kroonbladeren om insecten te lokken

1. Waar
2. Niet waar

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar