P10 - Les 1 - Introductie Endocrinologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Endocrieneziektebeelden

Deze les

Hormonen en endocriene-organen

* Acromegalie

* Hyperthyreoïdie

* Pancreatitis

* Cushing

Zet je endocriene hormoonklieren bij het juiste nummer.

Thymus

Bijnier

Teelbal

Epifyse

Hypofyse

Eierstok

Schildklier

Alvleesklier

Endocriene organen

Teken de endocriene organen op de juiste plaats.

1. Zet de naam erbij (Ned / Lat)
2. Welke hormonen produceert dit orgaan?.

Endocrienstelsel

Endocrienstelsel = hormoonstelsel

Hormoon = een chemische boodschapper

Worden geproduceerd door endocrieneklieren

2 regelsystemen in het lichaam:

Zenuwstelsel werkt met "stroompjes" -> elektrisch

Hormoonstelsel werkt met "stofjes" -> chemisch

Hormonen

Hormonen hebben alleen effect op de organen die daarvoor gevoelig zijn

Exocriene klier

Endocriene klier

Schildklier

Bijnieren

Alvleesklier

Melkklier

Zweetklier

Talgklier

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Wat zijn hormonen?

1. Electrische signalen
2. Chemische boodschappers
3. Speciale boodschapper-eiwitten
4. Electrische stroomstootjes

Insuline is een hormoon

1. Juist
2. Onjuist

hormonen zijn chemische boodschapperstoffen

1. Juist
2. Onjuist

Endocriene klieren:

1. Hebben een afvoerbuis
2. Produceren alleen hormonen, afgifte aan het bloed
3. Produceren andere stoffen dan hormonen
4. Worden NIET afgegeven aan het bloed

Groeihormoon

1. Endocrien
2. Exocrien

Adrenaline

1. Endocrien
2. Exocrien

Zweet

1. Endocrien
2. Exocrien

Spijsverteringssappen

1. Endocrien
2. Exocrien

De schildklier is een ...

1. exocriene klier
2. endocriene klier

Een ander woord voor thymus is

1. schildklier
2. bijschildklier
3. zwezerik
4. bijnier

De pancreas werkt...

1. alleen endocrien, niet exocrien
2. alleen exocrien, niet endocrien
3. zowel endocrien als exocrien
4. niet endocrien en niet exocrien

Woordenlijst 

Homeostase

Negatief feedback systeem

Positief feedback systeem

Glucagon 

Glycogeen

Insuline

Hypofyse

Pancreas

Hormoon

Ovaria 

Oxytocine

Endocriene klieren

Interne secretie

Acromegalie

De hypofyse produceert groeihormonen. Normaal gesproken neemt de productie van groeihormonen sterk af wanneer iemand de volwassen leeftijd bereikt. Men spreekt van acromegalie wanneer er op volwassen leeftijd te veel groeihormonen geproduceerd worden. Meestal is dit het gevolg van een gezwel aan de hypofyse. Hierdoor gaat de productie van groeihormonen sterk omhoog. De lengtegroei is wel gestopt, maar de uitstekende delen van het lichaam, de acra, groeien door. Verschijnselen die worden waargenomen bij zorgvragers met acromegalie zijn:

brede neusrug

dikke lippen

geplooide huid op het voorhoofd

dikke vingers

grote voeten

veranderde vorm van de botten

zwelling van de weke delen

vergroting van de inwendige organen

Tegenwoordig kan met een ingewikkelde operatie een deel van de hypofyse worden verwijderd. Men voert deze operatie uit door de neus en het verhemelte. Een groot risico bij deze operatie is dat ook andere functies van de hypofyse verstoord raken. Daardoor kunnen ziekten als Cushing, Addison en hypo- of hyperthyreoïdie ontstaan.

Wat zie je?

Hyper- en fypofunctie van de bijnieren

Cushingsyndroom

Ziekte van Cushing

Addinson

Wanneer de bijnieren te veel corticosteroïden produceren (hyperfunctie), ontstaat het syndroom van Cushing. De meest opvallende verschijnselen daarvan zijn:

vetophoping, wat erg op ‘gewone’ vetzucht lijkt

een dunne huid, door eiwitverlies

rond en rood gezicht, het zogenaamde vollemaansgezicht

veel blauwe plekken als gevolg van broze vaten door de hoge bloeddruk

verandering van secundaire geslachtskenmerken, zoals baardgroei en verzwaring van de stem bij vrouwen en borstvorming bij mannen

Het syndroom van Cushing kan verschillende oorzaken hebben. Er kan een gezwel in de bijnierschors zitten, waardoor de bijnieren meer hormonen produceren. Ook kan er een gezwel ergens anders in het lichaam ACTH produceren, wat de bijnieren tot productie van hormonen aanzet. Alleen wanneer het syndroom wordt veroorzaakt door een verhoogde productie van ACTH in de hypofyse, spreek je van de ziekte van Cushing in plaats van het syndroom van Cushing.

Wanneer er te weinig cortisol wordt geproduceerd (hypofunctie), spreek je van de ziekte van Addison. De belangrijkste verschijnselen bij deze ziekte zijn:

moeheid

uitdroging

lage bloeddruk, als gevolg van uitdroging

hoge hartfrequentie, ook als gevolg van uitdroging

De ziekte van Addison kan veroorzaakt worden door uitval van een deel van de hypofyse, waardoor er te weinig ACTH wordt afgegeven. De ziekte kan ook veroorzaakt worden door een aandoening aan de bijnierschors zelf, waardoor de productie van corticosteroïden en geslachtshormonen verminderd is.

Gevolgen

Folder

Pancreatitis

Hyperthyreoïdie

Wat is het?

Welke hormonen zijn er betrokken?

Wat zijn de symptomen?

Hoe ziet de behandeling in het ziekenhuis er uit?