Talent 3.7 Grammatica zinsontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1,2

Uitleg

1. Persoonsvorm:  tijdproef / getalproef
2. Werkwoordelijk gezegde: pv + alle andere ww
3. Onderwerp: Wie / wat + werkwoordelijk gezegde
4. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Lesdoel

• je kunt de persoonsvorm vinden
• je kunt het onderwerp vinden
• je kunt het werkwoordelijk gezegde vinden
• je weet wat het lijdend voorwerp is 

Je weet al

• hoe je de persoonsvorm kunt vinden
• hoe je de zin moet verdelen in zinsdelen
• hoe je het onderwerp kunt vinden
• hoe je het werkwoordelijk gezegde kunt vinden

Uitleg

1. Persoonsvorm:  tijdproef / getalproef
2. Werkwoordelijk gezegde: pv + alle andere ww
3. Onderwerp: Wie / wat + werkwoordelijk gezegde
4. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Uitleg

1. Persoonsvorm:  tijdproef / getalproef

Deze jongen houdt van patat met mayonaise!

De persoonsvorm vind je door de zin in een andere tijd te zetten:

Deze jongen hield van patat met mayonaise!

Houdt verandert in hield; houdt is dus de persoonsvorm!

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Uitleg

1. Werkwoordelijk gezegde: pv + alle andere ww

Deze jongen heeft altijd erg van patat met mayonaise gehouden!

Eerst weer op zoek naar de pv doormiddel van de tijdproef: deze jongen had altijd erg van patat met mayonaise gehouden.

heeft/had: 'heeft' is dus de persoonsvorm.

Maar er staan in deze zin meer werkwoorden: gehouden.

'Heeft gehouden' is dan het werkwoordelijk gezegde

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Uitleg

1. Onderwerp: Wie / wat + werkwoordelijk gezegde                        

Deze jongen heeft erg vaak patat met mayonaise gegeten.

PV; heeft 

WWG: heeft gegeten

Vraag: wie/wat heeft gegeten? Deze jongen heeft gegeten.

Onderwerp: Deze jongen

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Uitleg

1. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Deze jongen heeft altijd patat met mayonaise gegeten.

PV: heeft 

WWG: heeft gegeten

Onderwerp: deze jongen

Wie of wat heeft deze jongen gegeten?

Lijdend voorwerp: patat met mayonaise

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

Uitleg

1. Lijdend voorwerp: wie / wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Het lijdend voorwerp komt voor in zinnen met werkwoorden waar je 'iets' of 'iemand' voor kunt zetten:

Iets maken/ iemand feliciteren/ iets krijgen/ iemand zoeken

Tip: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Voorbeeld

Hij heeft een voetbal gevonden. 

pv = heeft

wwg = heeft gevonden

ond = hij

lv = wie/wat heeft hij gevonden?

De postbode | gaf | het pakketje | aan de buren.


Wat is de persoonvorm?

1. gaf
2. de postbode
3. het pakketje
4. aan de buren

Laura | heeft | haar huiswerk | toch | gemaakt.


Wie of wat is het onderwerp?

1. Laura
2. haar huiswerk
3. toch
4. heeft gemaakt

Hebben | jullie buren | ook | een dure vakantie | geboekt | via die site?

Wat is het lijdend voorwerp?

1. jullie buren
2. via die site
3. een dure vakantie
4. hebben geboekt

Welke vraag moet je stellen bij een lijdend voorwerp?

Klopt dit?

In een zin zit altijd een lijdend voorwerp. 

1. Ja
2. Nee

Klopt dit?

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel (zoals op, in, aan, met, voor e.d.).

1. nee
2. ja

Waar wil je nog uitleg over?

Aan de slag

Paragraaf 3.7

opdracht 1, 4, 5, 8, 10, 11, 13,14,15, 17, 18 19, Klaar?

test jezelf!

Extra oefenen

https://www.jufmelis.nl/zinsontleding/lijdend-voorwerp/lijdend-voorwerp-1

https://www.jufmelis.nl/zinsontleding/lijdend-voorwerp/lijdend-voorwerp-2

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-1-lijdend-voorwerp/#

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-lijdend-voorwerp/

https://maken.wikiwijs.nl/117671#!page-4003380

https://maken.wikiwijs.nl/117671#!page-4003389

https://maken.wikiwijs.nl/117671#!page-4003392

http://www.passito.be/index_bestanden/nederlands/lv01.htm