2.5 Hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Pak je laptop + binas
Ga in deze lessonup

Wat ben ik?

Ik ben een huis van spier. Ik bied een tijdelijke woonplaats– voor negen maanden om precies te zijn, soms iets minder, soms iets meer.

Mijn huurders zijn niet altijd met evenveel en ook niet even groot, maar ik ben over het algemeen flexibel.

Ik ben erg zorgvuldig. Vanaf mijn pubertijd bereid ik me elke maand voor op eventuele gasten. Ik leg een mooi rood, dik en sponzig tapijt uit. Als er niemand komt, dan haal ik het tapijt weer weg. Dit duurt ongeveer een week.

Hierna begint het hele circus weer opnieuw. Tot mijn 50e ongeveer, dan ga ik met pensioen.

Wat is jouw antwoord op het vorige raadsel?

DOEL

• Je kunt uitleggen hoe hormonen zorgen voor het ontstaan van secundaire gesachtskenmerken
  

• Je kunt uitleggen hoe hormonen de zaadcelproductie en menstruatiecyclus aansturen. Je kunt hierbij interactieschema’s maken en interpreteren. Aan de hand van deze schema’s kun je beredeneren wat mogelijke effecten zijn van: de pil, testosteroninjecties, HCG, in een opgave gegeven afwijkingen etc.
  

theorie 2.5

hormonen man

FSH stimuleert vorming zaadcellen in zaadbal

LH stimuleert productie testosteron

Testosteron zorgt voor secundaire geslachtskenmerken maar – (remt) productie FSH, LH en GnRH 

Verklaar aan de hand van BINAS 89 welk effect testosteron-achtige stoffen hebben op de vruchtbaarheid.

interactieschema

lees de legenda

elk pijl hardop in je hoofd doorlopen

Cyclus in dagen

Een cyclus duurt gemiddeld 28 dagen..

Menstruatie dus ook om de 28 dagen

Gebeurtenissen tijdens menstruatiecyclus:

1. menstruatie

2. eicel rijpt

3. baarmoederslijmvlies groeit

4. eisprong

Tijdens de menstruatie wordt het verdikte deel van het baarmoederslijmvlies afgestoten.

Puberteit

• In de eierstokken liggen (onrijpe) eicellen
• De eileider vervoert eicellen naar de baarmoeder
• Een eicel rijpt in een follikel in een eierstok. Na ongeveer 2 weken is die rijp, barst deze uit de follikel en komt in de eileider.                  = ovulatie         
• * een meisje is vruchtbaar als haar eicellen gaan rijpen

Geef het antwoord op de vorige vraag

De afbeelding geeft schematisch de ontwikkeling van een eicel in de eierstok van een vrouw weer gedurende een bepaalde periode.
Welk proces vindt plaats op tijdstip P?

1. bevruchting
2. menstruatie
3. eisprong

De afbeelding geeft schematisch de ontwikkeling van een eicel in de eierstok van een vrouw weer gedurende een bepaalde periode.
Is deze vrouw op tijdstip Q zwanger?

1. ja
2. nee
3. dat is niet uit de gegevens af te leiden

Herhaling. Neem het schema over en vul per bolletje in of er een + of een - komt te staan. (overleggen mag) 

Gebruik de theorie van 2.5

Leg aan de hand van je interactieschema uit, waarom het slikken van de pil (met oestrogenen) lijdt tot onvruchtbaarheid.

Leg aan de hand van je interactieschema uit, waarom als het gele lichaam verdwijnt er weer een nieuwe follikel ontwikkelt.

De hypothalamus is een deel van de hersenen en scheidt een hormoon uit genaamd GnRH. Hiervoor is een bepaalde vetverhouding in het lichaam nodig. Door de afgifte van dit hormoon worden de hormonen FSH en LH vrijgemaakt uit de hypofyse. FSH stimuleert de groei van het aantal follikels met de eicellen in de eierstokken. Iemand die anorexia nervosa heeft, is vaak veel te dun en heeft ondergewicht. Bij meisjes die lijden aan anorexia nervosa, blijft de menstruatie vaak uit. Waardoor worden meisjes met anorexia nervosa niet ongesteld? (T2, 2p)
Gebruik je eigen schema

Zwangerschap

Het embryo geeft HCG af

Zoek in je binas wat HCG doet en bedenk waar/hoe je dit in je schema zou kunnen verwerken

Bij een eventuele zwangerschap gaat het embryo een nieuw hormoon aanmaken: HCG. Dit hormoon zorgt ervoor dat het gele lichaam in stand wordt gehouden. Leg aan de hand van je interactieschema uit wat dat dit leidt tot geen nieuwe ontwikkeling van een follikel

Huiswerk

Toetsvragen bij 2.5
Moeilijk? Doe eerst de basiskennisvragen van 2.5