80-minutendidactiek Pallas Athene College ERNST

• Communicatie
• HBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1-4

Tekst

Ernst Rijnberg

www.primaleren.nl

80-minutendidactiek (de basis)

Pallas Athene College 

15 september 2022

Wie ben ik?

Ernst Rijnberg, docent en adviseur

• Nederlands
• Wiskunde, Rekenen
• Onderwijsontwikkeling 
• Onderwijskwaliteit
• Leerlingbegeleiding
• PRO t/m Gymnasium
  
  

Doelen

Aan het einde van de module:

• Heb je een eigen effectieve lesopbouw van een 80 minuten les gemaakt, met bewust gekozen werkvormen.
• Kun je motiveren waarom je voor jouw lesopbouw gekozen hebt.
• Heb je een eerste ervaring opgedaan met een (deel van een) 80-minutenles.

Uitleg over module opbouw benoemen:

Aan het einde van de module:

• Heb je een training gehad
• Heb je een les voorbereid
• Heb je een les gegeven
• Ervaringen gedeeld met elkaar

logboek 

aantekeningen workshop

Gebeurtenissen tijdens experimenteren

reflecties: 

workshop/experimenteren

Leervragen

Successen

Frustraties

In de logboekjes schrijven deelnemers

a. wat er feitelijk gebeurt tijdens de scholing en het experimenteren in de dagelijkse lespraktijk

 b. hun eigen reflecties daarop, hun eigen leervragen, hulpvragen, frustraties en successen

Tijdens de feedbacksessie kunnen ze dit ook weer gebruiken. 

Inhoud training

• Over een 80-minutenles
• De lesopbouw
• Theorie

Pauze

• Energizer(s)
• Diverse (act.) werkvormen
  
• Aan de slag
• Afronding

Wat hoop je deze training te leren?
Wat moet voor jou zeker aan bod komen?

Inventariseer hier de behoefte van de docent. Laat ze eventueel een eigen leerdoel formuleren. Iets als: wanneer vind dit een geslaagde training? Wat heb je dan geleerd?

Een 80-minutenles

Waarom 40/80 rooster?

• Meer rust in de school
• Ruimte voor maatwerk
• Tijd voor verdieping
• Meer ruimte voor feedback
  
• Aandacht voor de ind.leerling
• Motivatie dankzij meer eigenaarschap

Link met eindopdracht

Duidelijk de link met de school positioneren. Inclusief benoemen eindopdracht.

• Waarom deze training/module?
  
• Aanleiding van de school
  
• Doelen van de school
  
• Eindopdracht

De punten in de sheet aanvullen met punten vanuit de school (of punten weghalen als deze niet van toepassing zijn).

Welke kansen zien jullie?

• Motivatie van leerlingen verhogen door meer keuzevrijheid (eigenaarschap)
  
• Kwaliteit van de lessen verbeteren door kritisch naar lessen te kijken
  
• Eigen route bieden (flexibiliteit), het traditionele rooster zit nu in de weg
  
• Meer rust tijdens de lesdag (minder wisselingen)
  
• Kansenongelijkheid verkleinen, door flexibele keuzeuren
  
• (Een soort gefaciliteerde bijles tijdens de 40 minuten-lessen)
  
• Ruimte voor meer buiten-curriculair aanbod;  moeilijk te plaatsen in huidige rooster

Werkvorm: (drietallen)

'Denken, delen & uitwisselen'

Werkvorm voor het uitwisselen van nadelen (bedreigingen) en voordelen (kansen) van het 80-minutenrooster. 

Docenten bedenken individueel ±2 minuten alle bedreigen die zij zien voor 80-minutenrooster. Daarna bedenken docenten ±2 minuten alle kansen van een 80-minutenrooster. 

Na de individuele denktijd worden de bedreigingen en kansen met één collega uitgewisseld en bedenken ze een gezamenlijke topdrie van kansen en een topdrie van bedreigingen. 

De topdrie bedreigingen en kansen worden plenair uitgewisseld. Bij voorkeur wordt dit ook vastgelegd. Bijvoorbeeld door middel van post-its of digitaal. 

De lesopbouw

Hoe ziet de lesopbouw eruit bij een 80-minutenrooster (inclusief globale tijdsaanduiding)? 

En waarom deze opbouw?

Let op het gaat hier om leren/verwerken van lesstof aan de hand van leerdoelen. 

Huiswerkopdrachten moeten ook plaatsvinden in de keuzelessen (thuis)

Werkvorm:

'De diepgaande verkenning'

Een effectieve lesopbouw

(±30 minuten) 

Werkvorm voor het ontwikkelen van een (gezamenlijke) lesopbouw. Kan in groepjes van 3 á 4 (2 of 5 kan ook). 

De (open) vraag die centraal staat: Hoe ziet de lesopbouw eruit bij een 80-minutenrooster (inclusief globale tijdsaanduiding). En waarom op deze manier?

De docenten krijgen ±20 minuten om gezamenlijk tot een lesopbouw te komen. Dit beelden ze (ongeveer laatste 5 minuten) uit in beelden (symbolen, tekeningen, afbeeldingen). Ze pitchen hun opbouw in circa drie minuten aan de rest van de groep aan de hand van de beelden. 

Tot slot vat jij (of een van de groepjes) de bevindingen samen en kun je nog extra informatie toevoegen.

(dit kan op papier, maar kan ook digitaal met Padlet of met MS Whiteboard)

Waar moet je rekening voor jouw vak rekening mee houden bij een 80 minuten les?

Of: wat is het doel van het switchen naar een 80-minutenrooster?

Om rekening mee te houden

• Lesstof plannen (curriculum) 
• Benutten van de extra tijd 
• Motivatie van leerlingen
• Differentiatie in de les
• Werken vanuit leerdoelen (slo    tussendoelen/CE eindtermen)
• Invulling vakflexles / keuzeflex les bepalen

Theorie

Leeractiviteiten

Plan verschillende leeractiviteiten

Directe Instructie-model

Stockard et al. (2018)

Voorkennis ophalen

Wijze lessen

‘Als ik de hele onderwijspsychologie tot één principe moest herleiden, zou ik dit zeggen: de belangrijkste factor die het leren beïnvloedt, is wat de leerling al weet.'

David Ausubel (1968)

Zie ook het ebook Wijze lessen, pagina 35

Herhaling als basis van het leren

Vergeetcurve (Ebbinghaus)

Pauze

Pauze

Energizers

Energizer Woosh... (zie werkvormenboek)

Of 'Zoek iemand die' die vind je hier...

Activerende werkvormen

Een activerende werkvorm is...

Bedenk een definitie en schrijf deze voor jezelf op.

[Voorkennis activeren]

Een activerende werkvorm is een werkvorm waarbij alle leerlingen een rol of taak krijgen die cognitieve activiteit stimuleert eventueel in combinatie met fysieke of sociale activiteiten. Hiermee verwerken leerlingen zélf informatie. Dit vraagt dus van een actieve houding van leerlingen in plaats van een passieve houding. 

Er zijn veel verschillende type werkvormen. Die kunnen verschillen van coöperatieve werkvormen naar fysieke opdrachten gekoppeld aan lesinhoud. 

Praktijkopdracht

• Maak groepjes van 3-4
• Kies in je groepje één les(-activiteit). 
• Kies de fase van de les die je gaat verrijken met een werkvorm
• Bedenk voor deze les en lesfase een geschikte en (creatieve) activerende werkvorm
• Pitch deze werkvorm aan de overige groepjes en leg hem uit

Inspiratieloos?

Inspiratieloos? Kies dan één van de standaard voorbeelden...

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Lesopbouw ideeën

https://padlet.com/r_lakerveld/pallasathenecollege

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Eindopdracht

Het ontwikkelen van een standaard lesopbouw bij het 80-minutenrooster. Daarna geef je de les aan de hand van je eigen opbouw. Als afronding van deze module lever je je eigen lesopbouw in, inclusief een korte reflectie daarop. 

De docent beschrijft de lesopbouw die hij/zij wil hanteren tijdens een 80-minutenrooster. Deze lesopbouw wordt vervolgens gebruikt bij het voorbereiden en geven van de les. Tijdens deze les wordt minimaal één activerende werkvorm gebruikt. Daarna wordt op de lesopbouw én activerende werkvorm gereflecteerd. De lesopzet wordt, indien nodig, aangescherpt. De aangescherpte versie van de lesopzet levert de docent in, inclusief een korte reflectie. 

Ervaren hoe de lesopbouw is door de leeractiviteiten in te vullen. 
Pas dit toe in een les. April is de oefendag, maar oefen eerder door de effectieve lestijd te benutten. 

Verder leren

Magazine: Leerling2020 - Rooster

Artikel: Lesstof checken

Artikel: Hoe lang duurt de ideale les?

E-book: De lerende leerling

E-book: Wijze lessen

De docent beschrijft de lesopbouw die hij/zij wil hanteren tijdens een 80-minutenrooster. Deze lesopbouw wordt vervolgens gebruikt bij het voorbereiden en geven van de les. Tijdens deze les wordt minimaal één activerende werkvorm gebruikt. Daarna wordt op de lesopbouw én activerende werkvorm gereflecteerd. De lesopzet wordt, indien nodig, aangescherpt. De aangescherpte versie van de lesopzet levert de docent in, inclusief een korte reflectie. 

Afronding en vragen

3-2-1 

Klik hier voor de afsluitende opdracht 

Noem drie dingen die je meeneemt uit de training.

Geef 2 woorden waarmee je de training zou willen afsluiten.

Stel een vraag......

Doelen

Aan het einde van de module:

• Heb je een eigen effectieve lesopbouw van een 80 minuten les gemaakt, met bewust gekozen werkvormen.
• Kun je motiveren waarom je voor jouw lesopbouw gekozen hebt
• Zodat je een eerste ervaring hebt opgedaan met een lesopbouw voor een 80-minutenrooster

Uitleg over module opbouw benoemen:

Aan het einde van de module:

• Heb je een training gehad
• Heb je een les voorbereid
• Heb je een les gegeven
• Ervaringen gedeeld met elkaar

Tekst

Ernst Rijnberg

www.primaleren.nl

80-minutendidactiek (de basis)

[e-mail]

06-22890924

Bedankt en succes!

Tijdens de feedbacksessie kijken we terug op de training en gaan we in op het experimenteren en de lesopbouw die ze hebben gemaakt.