3 havo spelling interpunctie 1.5 en 2.5 pvtt/vt

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3 havo - 12 april

Even herhalen 1.5 'interpunctie'

huiswerk nakijken (1.5)

OPDRACHT 4

a Aan het einde van een mededelende zin en in afkortingen na ieder afgekort woord als je die woorden volledige uitspreekt.

b Eigen antwoord.

c Yolo spreek je uit als een woord en bij tv spreek je de letters uit, in plaats van de afgekorte woorden.

d M.b.v. spreek je uit als met behulp van. Omdat je dus elk afgekort woord volledig uitspreekt, schrijf je wel puntjes.

e Die punt hoort bij de afkorting en is geen zinseindepunt.

f Omdat Joop! een merk is dat eindigt met een

uitroepteken. Je gebruikt dan niet ook nog eens een punt.

g Eigen antwoord

OPDRACHT 6

a In zin 1 wil de spreker dat Anton goed oplet. In zin 2 wil de spreker dat de aangesproken persoon goed op Anton let.

b Zonder komma’s is een zin minder makkelijk leesbaar,

omdat het onduidelijk kan zijn welke werkwoorden bij

elkaar horen.

OPDRACHT 7

a Als je een woord ironisch gebruikt.

b Iets wat voor waar wordt aangenomen, maar niet waar

is, wordt genoemd.

c Citaat 1: in een mededelende zin die eindigt met zoiets als zei ze, schrijf je eerst een komma en daarna aanhalingsteken sluiten, daarna een komma, dan een spatie en daarna volgt een kleine letter.

Citaat 2: in een zin die eindigt met een vraagteken of uitroepteken, valt dat teken binnen de aanhalingstekens, daarna een spatie en weer een kleine letter.

Citaat 3: als de zin onderbroken wordt, schrijf je na het eerste deel komma, aanhalingsteken sluiten, spatie, kleine letter, voor bijvoorbeeld antwoordde ze, komma, spatie, aanhalingsteken openen, de rest van de zin, beginnend met een kleine letter, punt/uitroepteken/ vraagteken en ten slotte aanhalingsteken sluiten.

Citaat 4: als twee zinnen door zoiets als zei hij onderbroken wordt, eindig je de eerste zin met komma, aanhalingsteken sluiten, spatie, kleine letter met zoiets als zei hij, punt, aanhalingsteken openen, hoofdletter voor de tweede zin punt/uitroepteken/vraagteken, aanhalingsteken sluiten.

Citaat 5: als je begint met Ze zei schrijf je daarna een dubbele punt, spatie, aanhalingsteken openen, hoofdletter, na de zin een punt/uitroepteken/vraagteken en aanhalingsteken sluiten. 

2.5 persoonsvorm vt en tt

De eerste vraag die je stelt als je een werkwoord moet spellen?

Is het een persoonsvorm?

Hoe herken je de persoonsvorm?

Waarom?

Deze vraag is heel belangrijk. Kijk maar:

Hier is vorige week een ongeluk gebeur... Het is een gevaarlijk kruispunt. Best kans dat er nog een ongeluk gebeur.. 

Hoe herken je de pv?

De pv past zich aan het onderwerp aan:

Ik neem een Big Mac.

Neem jij een Big Mac?

Hij neemT een Big Mac.

Wij nemEN een Big Mac.

Hoe herken je de pv?

De pv verandert van tijd:             

                              

Ik neem een Big Mac.                                 Ik smul ervan.

Ik nam een Big Mac.                                    Ik smulde ervan.

Sterk werkwoord, want                              Zwak werkwoord, want

het verandert van klank.                            het verandert niet van
                                                                          klank.

Hoe spel je de persoonsvorm?

In de volgende twee overzichtjes zie je hoe je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd en de persoonsvorm van een zwak werkwoord in de verleden tijd moet spellen.

de(n) of te(n)?

Om te weten of je bij een zwak werkwoord in de verleden tijd nu de(n) of te(n) moet schrijven, gebruik je 't ex-kofschip.

1. hele werkwoord -en  = stam : branden / surfen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: brand / surf
3. nee: de(n): de(n)
4. ja: te(n): te(n)
5. ik-vorm van werkwoord + uitgang : brandde(n) / surfte(n)

de(n) of te(n)?

Pas wel op bij bijzondere werkwoorden als: verhuizen

1. hele werkwoord -en  = stam : verhuizen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: nee
3. dus de(n)
4. ik-vorm van werkwoord + uitgang : verhuiSde(n)

Sterke werkwoorden

Je schrijft wat je hoort: sloeg, riep, brak, dacht, reed 

(en je gebruikt de 'gewone' spelregels als de langermaakregel).

Voorbeelden:

Vul de goede werkwoordsvormen in:

1. (houden) ... je broer van detectives of (herkennen) ... hij zich niet in politieagenten?

2. Ik (vinden) ... het plezierig als u de agenda een week voor de vergadering (versturen) ...

3. Mijn wang (bloeden) ... altijd als ik mij (snijden) ... tijdens het scheren.

4. Je (geloven) ... toch niet dat iedereen zo'n spellingsboek (bestellen) ...?

Antwoorden

1. Houdt je broer van detectives of herkent hij zich niet in politieagenten?

2. Ik vind het plezierig als u de agenda een week voor de vergadering verstuurt. 

3. Mijn wang bloedt altijd als ik mij snijd tijdens het scheren.

4. Je gelooft toch niet dat iedereen zo'n moeilijk boek bestelt?

Vul de goede werkwoordsvormen in, in de verleden tijd:

1. De politie (verrichten) ... wekenlang onderzoek naar de inbraken.

2. Toen ik mijn toets Frans (maken) ... (duimen) ... Janita voor mij.

3. We (durven) ... niet te kijken toen de geheime politie op de deur (bonken) ...

4. Terwijl ik (tobben) ... over mijn cijfers, (krassen) ... Sandra haar naam in het tafelblad. 

Antwoorden

1. De politie verrichtte wekenlang onderzoek naar de inbraken.

2. Toen ik mijn toets Frans maakte, duimde Janita voor mij.

3. We durfden niet te kijken toen de geheime politie op de deur bonkte.

4. Terwijl ik tobde over mijn cijfers, kraste Sandra haar naam in het tafelblad. 

spelling 2.5 'meervouds-n bij verwijzingen

Van alle(n) studenten hebben vele(n) een voldoende gehaald voor hun toets.

1. alle, velen
2. allen, vele
3. alle, vele
4. allen, velen

Van die struiken wil ik er wel enkele(n) in mijn tuin.

1. enkelen
2. enkele

Die broers maken altijd ruzie en meestal hebben ze beide(n) schuld

1. beide
2. beiden

Die broers hebben altijd ruzie en meestal hebben beide(n) schuld.

1. beide
2. beiden

In onze kast staan de oudste(n) dropjes voor de nieuwste(n)

1. oudste, nieuwste
2. oudsten, nieuwste
3. oudste, nieuwsten
4. oudsten, nieuwsten

Koop een Lavamat-wasmachine: van de beste(n) de goedkoopste(n)

1. beste, goedkoopste
2. besten, goedkoopste
3. beste, goedkoopsten
4. besten, goedkoopsten

Bejaarde(n) mensen hebben minder slaap nodige dan jeugdige(n).

1. bejaarde, jeugdige
2. bejaarden, jeugdige
3. bejaarde, jeugdigen
4. bejaarden, jeugdigen

Sommige(n) van de leerlingen gaan in de herfstvakantie op reis.

1. Sommige
2. Sommigen

Op de receptie genoten de aanwezige(n) van een heerlijke versnapering.

1. aanwezige
2. aanwezigen

Aan de slag!

2.5 Maak opdracht 4, 6, 7, 8