paragraaf 2.1 systeem aarde (gesteentecyclus)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Lesdoelen:

•  Je weet welke groepen gesteenten er zijn en hoe ze zijn ontstaan.

• Je kunt voorbeelden noemen van verschillende soorten gesteente.

• Je kunt een gesteente herkennen van een foto of in het echt (practicum).

•  Je kunt omzettingsreeksen noemen van sedimentgesteente naar metamorf gesteente.

Hoe wordt gesteente gevormd?

stollen: door stolling van magma, stollingsgesteente

sedimentair: door afzetting van verweringsmateriaal of skeletten van zeeorganismen, afzettingsgesteente.

Metamorfose: door omvorming van bestaand gesteente onder invloed van hoge druk en temperatuur, metamorf gesteente

Gesteenteprakticum

leerdoelen:

• Je kunt de kenmerken van stenen beschrijven.
• Je kunt op basis van de kenmerken van een steen zeggen tot welk type gesteente het behoort.
• Je kunt uitleggen hoe de kenmerken van de stenen iets vertellen over de ontstaanswijze.

Opdracht:

Sorteer de stenen uit een bak op basis van onstaanswijze.

Sorteer binnen de hoofdtypen subgroepen.

Zet het nummer van de steen in het schema bij de juiste steen.

Opgave 4

b.  A = stolling

 B = metamorf

 C = sediment

c.

1 verwering

 2 opheffing

 3 hitte en druk

 4 langzame afkoeling

Opgave 5

Hydrologische kringloop-gesteentekringloop-tektonische kringloop

Kringlopen

 Er is sprake van systeem aarde omdat veranderingen binnen de ene kringloop gevolgen hebben op de andere kringloop.

Systeem aarde

onderverdeeld in 4 sferen

Lithosfeer (aardkorst)

Atmosfeer (lucht)

Hydrosfeer (water)

Biosfeer (het leven)

De motor achter alles is de energie van de zon. 

Hydrologische kringloop

Hydrologische kringloop opgave 6

Verdampen-condenseren-neerslag

Oppervlaktewater en grondwater

opgave 7 sedimentgesteente

1) Gesteente verbrokkelt onder invloed van water.

 2) Het afgebrokkelde gesteente wordt meegevoerd door rivieren (= erosie).

 3) Het afgezette materiaal wordt op bodem van een meer of zee afgezet en wordt samengedrukt tot sedimentgesteente (sedimentatie).

Opgave 8 leisteen

lithosfeer: heuvelachtig/bergachtig gebied, leisteen

 biosfeer: bossen

hydrosfeer: riviertjes in de dalen

Let op, de druk wordt
steeds groter: metamorf gesteente

Klei > Schalie > Leisteen

8c. In Nederland wordt nauwelijks gebouwd met leisteen. Oorzaak?

Leisteen is in Nederland niet in de ondiepe ondergrond te vinden en het is zwaar (oorzaak),

 waardoor het minder snel gebruikt zal worden als bouwmateriaal (omdat het vervoer over een langere afstand hogere kosten met zich meebrengt) (gevolg).

Metamorfgesteente

Gesteente dat door hoge druk en hoge temperatuur veranderde

Leisteen

Sedimentgesteente    Stollingsgesteente    Metamorf gesteente

               

                         

-Gelaagd

-Vaak met fossielen

-Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

-Niet gelaagd

-Geen fossielen

-Vervormd door druk en temperatuur, maar niet gesmolten

-Niet gelaagd

-Geen fossielen

-Vaak zijn mineralen zichtbaar als aparte vlekjes

Waarom komen er geen fossielen voor in stollingsgesteente?

Onder invloed van hitte zijn deze gesmolten.