Gesteentecyclus (Aarde)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Concept 2: Gesteentecyclus

Het grote plaatje

Kringlopen

Hydrologische kringloop

Gesteenten in bergen worden onder invloed van  hydrologische kringloop afgebroken.
Deze kringloop belangrijk bij exogene processen, zoals sedimentatie. 

Bij de hydrologische kringloop
1. verdampt water uit zee en oceanen onder invloed van zon. 
2. waterdamp stijgt op met de lucht en vormt wolken
3. uit deze wolken komt neerslag en zo water weer terug in de rivieren, zeeën en oceanen. 

Gesteente kringloop

De gesteentekringloop zorgt ervoor dat materiaal van de aardkorst steeds opnieuw wordt afgebroken en weer meespeelt in de vorming van nieuw gesteente. Dit verloopt zeer traag.

Drie soorten gesteente: sedimentgesteente, stollingsgesteente en metamorf gesteente. 

Kringlopen

De koolstofkringloop omvat alle processen waarmee koolstof door de aarde circuleert. 

Koolstof maakt een gedaanteverwisseling door: CO2 in de lucht opgenomen door planten en organismen in de oceaan. Deze sterven af en dragen bij aan vorming van o.a. steenkool en aardgas. Door verbranding van diie resources komt CO2 weer in atmosfeer.

Hydrologische kringloop

• De voortdurende verplaatsing van water over de aarde.
  
• De waterkringloop wordt aangedreven door de zon.

Maak aantekeningen!

Waar begint de waterkringloop

1. In de zee
2. In de bergen
3. Nergens, het is een kringloop
4. In de wolken

Verdamping

Condensatie

Neerslag

Afstroming

Warmte

Wat bepaalt of de kringloop kort of lang is?

1. de zon
2. de wolken
3. de neerslag
4. de wind

Sediment gesteente

Stollings-
gesteente

Metamorfe gesteente

Gesteentekringloop

Soorten gesteente:

- Sediment gesteente

- Stollingsgesteente

- Metamorf gesteente 

Drie hoofdgroepen 

1. Stollingsgesteente 
2. Sediment gesteente 
3. Metamorf gesteente 

Stollingsgesteente 

Smelten van gesteente - magma

Afkoeling van Magma

Voorbeelden: 

- Basalt

- Graniet

Verwering/erosie

Het afbreken van gesteente door het klimaat en bodembiologie. 

Aanvoer van losmateriaal door wind, water en ijs.

Sedimenten

Afzetting van los materiaal

Voorbeelden:

- Kalksteen 

- Zandsteen 

Sediment

gesteente 

Wanneer deze sedimenten afgezet zijn stapelen zich op. 

Door druk en tijd worden de gesteentes gevormd. 

Zijn er veel fossiele en dierlijke resten? Kalksteen. 

Metamorf gesteente  

Door extreem hoge druk ondergaan sediment- & stollingsgesteente een  metamorfos

Voorbeelden:

Kalksteen wordt marmer 

 Gesteentekringloop

Op de volgende slide ga je een afbeelding zien van een kringloop. Er missen woorden.

Schrijf op welke woorden bij de letters A t/m C en cijfers 1 t/m 6 moeten komen te staan.

Later kan je dit lijstje invullen in de LessonUp!

Stollings-

gesteente

Afkoeling

Verwering en erosie

Smelten

Sediment

Metamorf gesteente

Sediments-

gesteente

Samenpersen

Hitte en druk

Sediments

gesteente

Stollings

gesteente

Metamorf gesteente

Samenpersen

Hoge druk/temperatuur

Stollen

Wegzakken

Omvormen

Afkoelen

Fossielen

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorf gesteente

Kalksteen

Zandsteen

Marmer

Leisteen

Graniet

Basalt

metamorf gesteente

sedimentgesteente 

sedminentgesteente 

metamorf gesteente

stollingsgesteente (diepte)

sedimentgesteente

stollingsgesteente (uitvloeiing)

In welk type gesteente kan je fossielen vinden?

1. stollingsgesteente
2. sedimentgesteente
3. metamorfgesteente

Welk gesteente is NIET metamorf gesteente?

1. Gneis
2. Marmer
3. Schalie
4. Steenkool

Stollings-
gesteenten

Sediment-
gesteenten

Metamorfe gesteenten