31 januari 2022, Havo MAW

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat vond je van het SE?

😒🙁😐🙂😃

Leg uit waarom je deze smiley kiest

Hoofdstuk 7- Vormingsvraagstuk: samenlevingsvormen

Hoofdstuk indeling

1) jaren '20- jaren '60 (Institutionalisering)

2) jaren '60- jaren '80 (democratisering)

3) jaren '80- '00 (individualisering)

4) vanaf 2000 (rationalisering)

Paragraaf 7.1 

Vorming, verandering en institutionalisering

Als je denkt aan de jaren '20- '60,
wat komt er in je op?

Institutionalisering

Institutionalisering is het proces waarbij een complex van waarden en min of meer geformaliseerde regels vastgelegd wordt in standaard gedragspatronen, die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren.

Belangrijke ontwikkeling in jaren'20

- De invoering van het passief en actief kiesrecht voor zowel mannen als vrouwen. 

- Over welke waarde gaat dit?

- Wat maakt dit een politieke institutie?

De invoering van het passief en actief kiesrecht voor vrouwen is een voorbeeld van institutionalisering. Leg uit en maak gebruik van de woorden 'waarde', 'geformaliseerde regels’, ‘standaardgedragspatronen’ en
‘reguleren’.

Nederland was een verzuilde samenleving in deze jaren. Wat betekent dat?

Nederland was verzuild

Verzuilde samenleving: de samenleving was voor WOII opgedeeld in levensbeschouwelijke en sociaaleconomische groepen.

4 zuilen: Katholiek, Protestants, Socialistisch, Liberaal

Mensen bleven voornamelijk binnen ‘de eigen zuil’ en de cultuur was sterk collectivistisch. Er waren dus min of meer geformaliseerde regels.

Wat maakt 'de verzuiling' een institutie?

Gezinsleven jaren '20-'60

https://www.youtube.com/watch?v=G8EIpOlhQFw

2.06 t/m  4.00

Gezinsleven in jaren '20-'60

Het gezin, de kerk en verenigingen waren belangrijke socialisatoren.

Het gezin als de hoeksteen van de samenleving.

In de jaren ‘60 was er veel sprake van het kostwinnersgezin:

Vader was de kostwinner, moeder zorgde voor de kinderen en het huishouden.

Grote machtsafstand tussen ouders en kinderen en man en vrouw.

Dit was deels wettelijk vastgelegd.

Gezin waar vader (bijna) alles bepaald: bevelshuishouding

Leg uit hoe het gezin een sociale institutie is.

Het gezin kun je als een sociale institutie zien, omdat er regels zijn waardoor iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt.

Veranderingen in instituties

Na WOII waren er allerlei maatschappelijke veranderingen, zoals economische groei, babyboom en de opbouw en uitbreiding van de verzorgingsstaat. (AOW in jaren '50; Algemene Bijstandswet in jaren '60)

Er ontstond een sociaal systeem waarin mensen meer verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn gingen dragen.

Voorbeeld van institutionalisering

Wat zijn voordelen van institutionalisering volgens jullie?

Wat zijn nadelen van institutionalisering volgens jullie?

Nadelen institutionalisering

- steeds weer nieuwe regels.

- mensen verliezen flexibiliteit.

- bureaucratie.

- minder vrijheid?

Voordelen institutionalisering

- gedrag wordt voorspelbaar.

- we hoeven gedrag en handeling niet telkens opnieuw uit te vinden. 

- 'zingeven' aan handelen, bijvoorbeeld statiegeld.

Klaar? Kijk of je de leerdoelen kunt beantwoorden

- Ik ken het kernconcept institutionalisering en kan dit uitleggen, herkennen en toepassen.

- Ik weet wat de verzuiling als institutie inhoudt en kan dit uitleggen.

- Ik weet wat het gezinsleven als sociale institutie inhoudt en kan de begrippen kostwinnersgezin en bevelshuishouding uitleggen, herkennen en toepassen.

- Ik weet welke maatschappelijke veranderingen na WOII tot de verandering van instituties leidde.

- Ik ken de voor- en nadelen van institutionalisering.

7.2 Vorming, verandering en democratisering

- Jaren '60-'80

- Democratisering

Waar denk je aan bij de jaren '60-'80?

Democratisering

Democratisering is het proces van verandering van de machts- en gezagsverhoudingen door een grotere inspraak en medezeggenschap van degenen met minder macht.

In de politiek betekent dit meedoen; door stemmen (actief kiesrecht) en gekozen te kunnen worden (passief kiesrecht)

Bijvoorbeeld: verlaging van de stemgerechtigde leeftijd

Burgers krijgen daarnaast steeds meer rechten: klassieke vrijheidsrechten, politieke grondrechten en sociale grondrechten.

Gezin in de jaren '60-'80

In de jaren ‘60 veranderden de samenlevingsvormen.

- Bijvoorbeeld: woongroepen, latrelaties, openlijke homoseksualiteit.

In het moderne gezin kregen kinderen meer zeggenschap en inspraak.

Eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid moet worden gestimuleerd.

Het gezin veranderde van bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding: kleinere machtsafstand en waarbij er over het gedrag, taken en rollen wordt overlegd.

Gezinsleven in de jaren '60-'80

Kinderen krijgen werd een bewustere keuze, door onder andere de anticonceptiepil. Gezinnen werden vervolgens kleiner.

Ontstaan van het moderne kerngezin: vader, moeder en kleiner aantal kinderen.

Emancipatie van de vrouw:

- Meer zeggenschap

- Meer werkgelegenheid

- Gelijke verdeling van zorg voor de kinderen

Verandering rol socialisatoren

- De peergroup werd een belangrijke socialisator, doordat jongeren meer geld en vrije tijd te besteden hadden en de mogelijkheid hadden om te gaan studeren.

- Ontstaan van jongerenculturen, zoals hippies en Provo’s.

- De media ging een grotere rol spelen en culturele variaties werden daardoor zichtbaarder, wat bijdroeg aan de ontzuiling.

- Ook onderwijs werd een belangrijkere socialisator, omdat kinderen meer tijd op school doorbrachten.

Leerdoelen paragraaf 2

- Ik ken het kernconcept democratisering en kan dit uitleggen, herkennen en toepassen. ​

- Ik weet hoe het gezinsleven veranderde vanaf 1960 en kan het begrip onderhandelingshuishouding herkennen en toepassen. ​

- Ik kan uitleggen welke zaken ten grondslag lagen aan de emancipatie van de vrouw en hoe dit tot uiting kwam. ​

- Ik weet op welke manier de rol van socialisatoren veranderde vanaf 1960 en hoe dit bijgedragen heeft aan de ontzuiling.