V5 - TH3 - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO 5

Thema 3 - Stofwisseling in de cel

BS 4 - Voortgezette assimilatie

Leerdoelen - BS4

Na deze les kun je:

• de voortgezette assimilatie beschrijven
  

begrippen - BS4

sachariden

monosacharine

disacheride

polymerisatie

polysacharide

amylose

zetmeel

glycogeen

cellulose

proteïnen

aminozuur

essentiële aminozuren

peptidebinding

dipeptide

polypeptide 

primaire structuur 

alpha helix

secundaire structuur

tertiaire structuur

zwavelbrug

quarternaire structuur 

lipiden

glycerol

vetzuur

verzadigd vetzuur

vetten

onverzadigd vetzuur 

meervoudig onverzadigd vetzuur

fosfolipiden

voortgezette assimilatie

• vanuit de gevormde glucose worden andere, grotere organische moleculen gemaakt (koolhydraten, eiwitten, vetten)
  
• gebeurt in alle organismen
  
• verbranding van deze stoffen levert energie op: ATP

voortgezette assimilatie:

volgorde uitleg:

glucose -> koolhydraten

aminozuren -> eiwitten 

lipiden -> vetten

voortgezette assimilatie:

volgorde uitleg:

glucose -> koolhydraten

aminozuren -> eiwitten 

lipiden -> vetten

koolhydraten

koolhydraten = suikermolecuul = saccharide

bestaat uit 

C - H - O atomen

opbouw koolhydraten

naamgeving:

1

2

meer/veel

koolhydraten

polysacchariden

koolhydraten opbouwen: sleep de termen naar de juiste plaats

opbouwen

 tot

opbouwen

 tot

polysacharide

monosachariden

disachariden

voortgezette assimilatie:

volgorde uitleg:

glucose -> koolhydraten

aminozuren -> eiwitten 

lipiden -> vetten

eiwitten / proteïnen

• polymeren van aminozuren
  


• 20 verschillende
• volgorde waarin ze gekoppeld worden staan in ons DNA in de vorm van de codons
  
• worden gekoppeld door de ribosomen
• lengte: 10'tallen tot meer dan 1000

Bouw aminozuren:

- C-atoom en H-atoom

- Aminogroep (-NH2)

- Carboxylgroep (-COOH)

- Restgroep (R)

• zwavel (S)
• stikstof (N)

Eiwitten 

basisch

carboxygroep

eigenschappen eiwitten

• (vaak) goed oplosbaar in water vanwege polaire lading
  
• planten kunnen aminozuren zelf maken
  
• dieren moeten aminozuren verkrijgen uit voedsel 
  

       = essentiële aminozuren

• bij het koppelen ontstaat een peptidebinding
  
• planten halen nitraten uit de grond voor de N

twee aminozuren koppelen

peptidebinding

eiwitten opbouwen: sleep de termen naar de juiste plaats

opbouwen

 tot

opbouwen

 tot

di/tripeptiden

aminozuren

polypeptide

Eiwitopbouw bij planten

• Planten kunnen uit glucose en nitraat eiwit maken
• Soms ook sulfaat nodig (cysteïne, methionine) 
• nitraat en sulfaat via wortels opgenomen

Binas 93G 

Eiwitopbouw bij dieren

• Dieren kunnen uit glucose geen eiwitten maken 
• Kunnen wel eiwitten binnenkrijgen via voedsel, waarbij ze de aminozuren afbreken en weer opbouwen
• Sommige kunnen dan nog niet gemaakt worden -->  Deze moeten zelf in je voeding zitten: essentiële aminozuren. 

Structuur van eiwitten

primaire structuur = 1D

• aminozuurvolgorde
  

secundaire structuur  = 2D

• α-helix
  

tertiaire structuur = 3D

• vouwing van eiwit als geheel m.b.v. zwavelbruggen
  

quarternaire structuur = 4D

• eiwitcomplex (meerdere eiwitten bij elkaar)
  

Structuur van eiwitten

primaire structuur = 1D

• aminozuurvolgorde
  

secundaire structuur  = 2D

• α-helix
  

tertiaire structuur = 3D

• vouwing van eiwit als geheel m.b.v. zwavelbruggen
  

quarternaire structuur = 4D

• eiwitcomplex (meerdere eiwitten bij elkaar)
  

denaturatie eiwitten

verlies van 3D (dus ook 4D sturctuur) waar door deze hun functie niet meer kunnen uitvoeren 

Een enzym is een eiwit

• denaturatie
  
• 3D structuur gaat verloren 

relatie denaturatie enzymen en temperatuur

voortgezette assimilatie:

volgorde uitleg:

glucose -> koolhydraten

aminozuren -> eiwitten 

lipiden -> vetten

Assimilatie vetten

• bij een overschot aan energierijke stoffen (eiwitten en suikers) kunnen deze worden omgezet in vet
  
• energiedichtheid van vet is 38,5 kJ per gram (glucose 16 kJ / gram)
  
• vetten zitten in vitamines, hormonen en cholesterol 

Assimilatie vetten 

vetten worden ook wel lipiden genoemd

Meestal opgebouwd uit:

• glycerolmolecuul 

       3-C's en 3-OH's 

• 3 vetzuurmoleculen (triglyceride)

       keten CH3 groepen + COOH

vorming vetten

+ 3 H2O

Verzadiging vetten

• verzadigde vetten: heeft het maximale aantal waterstofatomen. Het vetzuur heeft een rechte vorm.

• (meervoudig) onverzadigde vetten: heeft niet het maximale aantal waterstofatomen --> bevat één of meerdere dubbele bindingen tussen C-atomen. Heeft vetzuur heeft geen rechte vorm. 

vetten - fosfolipiden

• bestanddeel van celmembranen
• één verzuur is vervangen door een fosfaatgroep
• vetstaarten hydrofoob

vetten

- fosfolipiden

vetten opbouwen: sleep de termen naar de juiste plaats

opbouwen

 tot

glycerol

triglyceride

losse vetzuren

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden

Wat is een essentieel aminozuur?

1. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
2. een aminozuur dat je lichaam niet zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
3. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding
4. een aminozuur dat je lichaam zelf niet aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding

In welke vorm haalt de planten stikstof uit de grond?

1. Nitraat
2. Fosfaat
3. Koolstofdioxine
4. Ammoniak

Wat is geen eiwit?

1. Receptor
2. Cellulose
3. Testosteron
4. Amylase

Bekijk BiNaS 67F en H - Welke twee elementen komen wel voor in eiwitten maar niet in koolhydraten?

1. waterstof en zwavel
2. koolstof en stikstof
3. waterstof en koolstof
4. stikstof en zwavel

Hoeveel verschillende aminozuren kennen we?

1. 20
2. 48
3. 64
4. 126

1. dit is een koolhydraat
2. dit is een vet
3. dit is een eiwit
4. dit is een aminozuur

1. dit is een koolhydraat
2. dit is een vet
3. dit is een eiwit
4. dit is een aminozuur

Welke stof is dit?

1. Glucose
2. Vet
3. Eiwit
4. Zetmeel

Wat is een enzym?

1. eiwit
2. koolhydraat
3. vet
4. mineraal

huiswerk

inspreken uitleg afb. 4 BS1 figuur 

maak opdrachten 36 t/m 45

lees BS 5