kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid: doorgeven eigenschappen.

Benodigheden

- Schrift

- Pen, potlood

- Laptop

LessonUp: 

JA!

Telefoons in de telefoontas!

Welke begrippen ken je nog?

Genotype

Fenotype

Gen

Allel

Heterozygoot

Homozygoot

Dominant 

Recessief 

Opdracht: 

Neem het begrippenlijstje over en geef de definitie ervan

Weet je het niet? Zoek op in je boek.

Tijd 7 min

Genotype	de genetische code voor een eigenschap. Altijd twee allelen
Fenotype	Wat je ziet van de eigenschap
Heterozygoot	Twee ongelijke allelen voor een eigenschap
Homozygoot	Twee gelijke allelen voor een eigenschap
Dominant	Het overheersende allel van de twee allelen voor een eigenschap; een dominant allel noteer je met een hoofdletter.
Recessief	Het allel voor een eigenschap dat onderdrukt kan worden, een recessief allel noteer je met een kleine letter.
Kruisingsschema	Schema waarin je snel overzicht krijgt van de mogelijke genotypen van de nakomelingen bij een kruising; zo bepaal je wat de kans is op een bepaalde eigenschap bij een nakomeling.
Gen symbolen	Letters die je gebruikt om de eigenschappen aan te geven

Bekijk de afbeelding hiernaast. Is de vader, homozygoot, heterozygoot of niet te zeggen?

A a

1. Homozygoot
2. Heterozygoot
3. Niet te zeggen

De vader is heterozygoot voor haarkleur. Zijn haar is bruin. Wat is het dominante gen?

1. Bruin
2. Rood
3. Bruin en rood
4. Geen van beiden

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van deze jongen, zoon van de vader uit de vorige opdracht?

1. Homozygoot dominant AA
2. Heterozygoot Aa
3. Homozygoot ressecief aa
4. Homozygoot dominant aa

AA is

AA staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

aa

aa staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

Aa

Aa staat voor 

1. homozygoot dominant
2. heterozygoot
3. homozygoot recessief

De zaadcel van de vader bepaalt of de baby een jongen of een meisje wordt

1. waar, want een man heeft xy
2. niet waar, want een man heeft xx
3. waar, want een man heeft xx
4. niet waar, want een man heeft xy

Een bepaalde cel heeft 18 chromosomen, kun je zeggen hoeveel chromosomen een levercel van dit organisme heeft?

1. 9
2. 18
3. 36
4. Dat is niet te zeggen

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

F1 generatie = kinderen 

Welke mogelijkheden zijn er?

Fenotype

Genotype

Mogelijke geslachtcellen

Heterozygoot

Aa

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

Voorbeeld:

Een vader en moeder zijn beide heterozygoot en hebben bruin haar. Welk genotype en fenotype kunnen de kinderen krijgen?

allelen man = boven horizontaal

allelen vrouw = verticaal zijkant 

In het schema worden de opties samengevoegd.

fenotype = 3 x25% = 75% donker

genotype = 2 x 25% = 50% op Aa

                    = 1 x 25% op AA

                    = 1 x 25% op aa

Er zijn altijd 4 opties: 

genotype F1

A bij A = AA

a bij A = aA (schrijf je als Aa)

A bij a = Aa

a bij a = aa

fenotype F1

- donker

- donker

- donker

- rood

ouders geef je aan met P 

geslachtscellen met g

Eerste generatie kinderen met F1

Tweede generatie kinderen met F2

- Als we het over de generatie van de ouders hebben, dan praten we over P

- Als we het over de eerste generatie kinderen hebben, dan praten we over F1

- Als we het over de tweede generatie kinderen hebben, dan praten we over F2

Oefenen !

Stappenplan:

1. Wat is het fenotype van vader en moeder?

2. Wat is het genotype van vader en moeder?

3. Welke eigenschap is Dominant?

4. Welke eigenschap is recessief?

Stappenplan:

1. Wat is het fenotype van vader en moeder?

2. Wat is het genotype van vader en moeder?

3. Welke eigenschap is Dominant?

4. Welke eigenschap is recessief?

Het kunnen rollen van je tong (afbeelding) is afhankelijk van de aanwezigheid van een dominant gen.

Een zwangere moeder, die haar tong niet kan rollen, krijgt een kind met een vader die dit wel kan. Deze vader is heterozygoot voor deze eigenschap.

Hoe groot is de kans dat hun kind later kan tongrollen?

  ? 0%

  ? 25%

  ? 50%

  ? 100%

  ? Dit kun je niet weten

Stappenplan:

1. Wat is het fenotype van vader en moeder?

2. Wat is het genotype van vader en moeder?

3. Welke eigenschap is Dominant?

4. Welke eigenschap is recessief?

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje

Wat is het fenotype van de ouders?

1. Rr x rr
2. rr x RR
3. Langharig x kortharig
4. Langharig x langharig

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje

Wat is het genotype van de ouders?

1. Rr x rr
2. rr x RR
3. Langharig x kortharig
4. Langharig x langharig

Maak een kruisingsschema:

Rr x rr

Hoe ziet de F1 eruit?

Konijnen kunnen zwartharig (R) en witharig (r) zijn.

Zwart haar is dominant

Hoe geven we het genotype van een homozygoot zwartharig mannetje aan?

1. Rr
2. rr
3. RR
4. zwart haar

 

 

1. De kleuren bruin en wit geven informatie over het .....................................    van de cavia’s

2. De term heterozygoot geeft informatie over het ..................................... van de cavia’s.

Een bruine cavia, die voor de eigenschap vachtkleur heterozygoot is, krijgt jongen. Deze jongen zijn verwekt door een wit mannetje. Het eerstgeboren jong is wit.

Genotype

Fenotype

Homozygoot dominant  x homozygoot  recessief

geslachtscellen R of r x r ofr

	R	r
r	Rr	rr
r	Rr	rr

Cavia's kunnen langharig of kortharig zijn.

Langharig is dominant

Een heterozygoot mannetje paart met een homozygoot recessief vrouwtje.

Hoeveel % van de F1 is langharig?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen

Schrijf de genotype van P1 en P2 op.
P1 =
P2=

P1 = homozygoot
P2 = homozygoot
Bruin is dominant over groen
Schrijf op welke geslachtscellen er kunnen voorkomen.
P1 =
P2 =

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

T

A

A

A

a

a

A

a

a

Beide ouders zijn homozygoot, bruin is dominant.

Hoeveel kans is er op nakomelingen met groene ogen?

Tip: gebruik het kruisingsthema van de vorige vraag.

Maak anders het kruisingsthema op papier

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Ik kan een kruisingsschema van een mono hybride kruising maken en daar daar conclusies uit trekken over P, F1 en F2 . 

1. Dit lukt mij zelden.
2. Wel kruisingsschema's, geen conclusies.
3. Het lukt even vaak wel als niet.
4. Het lukt mij meestal.

PKU is een erfelijke stofwisselingsziekte. Dit wordt onderzocht met bloed uit een hielprik bij pasgeboren baby's. Wanneer het kind PKU heeft zal het kind een speciaal dieet moeten volgen.

Twee ouders die beide gezond zijn hebben al een kindje met PKU. Hoe groot is de kans dat hun tweede kind ook PKU heeft?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

Bekijk de afbeelding hiernaast. Wat is het dominante gen?

1. Zwart
2. Wit
3. Beiden
4. Geen

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van de haan?

1. Zwart
2. AzAz
3. AA
4. Homozygoot

Bekijk de afbeelding hiernaast. Hoe noteer je het genotype van het kuiken?

1. Grijs
2. AzAw
3. AA
4. Heterozygoot

Hoe vond je deze les?

😒🙁😐🙂😃