BS 3.2 De bloedsomloop en 2.3 het hart 2HV 2024

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 3 Bloed en Bloedsomloop

NORMTEMPO 3.2 en 3.3

Schrift, pen, planner en boek op tafel

Schrijf de leerdoelen van deze les in je schrift.

* Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

* Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

* Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

* Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

* Je kunt beschrijven hoe de hartslag verloopt

3.2 bloedvaten

INSTRUCTIE

STIL WERKEN

INSTRUCTIE

FLUISTEREND OVERLEG

AFSLUITEN

Wat weet je nog van de vorige les?

Welk deel van het bloed maakt ziekteverwekkers onschadelijk?

1. Bloedplaatjes
2. Bloedplasma
3. Rode bloedcellen
4. Witte bloedcellen

Iemand heeft een tekort aan hemoglobine, leg uit dat deze persoon snel kortademig is bij inspanning

Begrippen BS 2

Bloedsomloop

Slagaders

Aders

Haarvaten

Bloedvatenstelsel

Poortader

Zuurstofrijk

Zuurstofarm

Kleine bloedsomloop

Grote bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Bloeddruk

Kleppen

Spierpomp

Dekweefsel

Spierweefsel

Bindweefsel

Bloedvaten

Je hart pompt bloed door je lichaam via bloedvaten. 

De route die het bloed aflegt door je lichaam heet de bloedsomloop.

Je hebt drie typen bloedvaten: slagaders, haarvaten en aders.

Slagaders

Je hart pompt je bloed in de slagaders. 

De slagaders vertakken richting de verschillende organen. 

De slagader is bijna altijd genoemd naar het orgaan waar hij naartoe stroomt.

Bloed in slagaders stroomt altijd van het hart af.

Slagaders - bouw

De wand van de slagader is dik, gespierd en elastisch.

Hierdoor kunnen ze de bloeddruk waarmee het hart het bloed er in pompt weerstaan.

Als het hart het bloed er in perst zet de wand uit, daarna veert hij weer terug: je kunt de hartslag dus voelen. Vandaar de naam slagaders.

Slagaders liggen dieper in het lichaam beschermd.

Haarvaten

Ín de organen zitten de kleinste vertakkingen: de haarvaten. De wand van een haarvat is 1 cellaag dik.

In de haarvaten (dus in de organen) vindt de uitwisseling van stoffen plaats. Dit kan door die dunne wand van het haarvat.

De bloeddruk in een haarvat is laag.

Orgaanhaarvat uit - orgaancellen in

Orgaancellen uit - orgaanhaarvat in

CO2

O2

Voedings

stoffen

Afval

stoffen

Aders

Na de haarvaten verzamelt het bloed zich weer in aders. Bloed in de aders stroomt altijd naar het hart toe.

De bloeddruk in een ader is laag.

De ader is bijna altijd genoemd naar het orgaan waar hij vandaan komt.

Aders - bouw

De wand van aders is dunner, minder elastisch en minder gespierd dan die van slagaders.

Aders liggen meer aan de oppervlakte.

In aders zitten kleppen om terugstromen van het bloed te voorkomen (zwaartekracht).

Spierpomp

Naast de kleppen in de aders zorgen de skeletspieren (spannen en ontspannen) ervoor dat het bloed in de aders de goede kant op stroomt.

Het bloedvat dat bloed van de lever naar het hart vervoert heet

1. Het leverbloedvat
2. De leverader
3. De leverslagader

Het bloedvat waardoor bloed van het hart naar de nieren stroomt heet

1. Het nierbloedvat
2. De nierader
3. De nierslagader

Zuurstof

De longslagader stroomt van het hart naar de longen. In het bloed zit weinig zuurstof: zuurstofarm.

In de haarvaten van de longen verlaat CO₂ het bloed en komt er zuurstof in. 

De longader stroomt terug naar het hart en is zuurstofrijk.

Zuurstof

Het zuurstofrijke bloed wordt door het hart naar de rest van het lichaam gepompt.

Het zuurstofarme bloed wordt vanaf de organen verzameld en richting het hart vervoerd.

Kleine en grote bloedsomloop

De bloedsomloop van hart naar longen terug naar het hart = de kleine bloedsomloop.

De bloedsomloop van hart naar de rest van het lichaam terug naar het hart = de grote bloedsomloop.

Het bloed wat naar de linkerlong stroomt maakt deel uit van de

1. Kleine bloedsomloop
2. Grote bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Kleine en grote bloedsomloop samen = dubbele bloedsomloop.

Het bloed komt per omloop twee keer door het hart.

Voedingsstoffen

Voedingsstoffen komen bij je darmen je bloed in.

Van daaruit gaat er een bloedvat van je darmen naar je lever: de poortader.

De lever kan nu eerst controleren wat er allemaal binnen is gekomen. De voedingsstoffen gaan daarna via de leverader naar de rest van het lichaam.

Wat is de samenstelling van het bloed in de leverader?

1. Weinig voedingsstoffen, weinig zuurstof
2. Weinig voedingsstoffen, veel zuurstof
3. Veel voedingsstoffen, weinig zuurstof
4. Veel voedingsstoffen, veel zuurstof

Bouw bloedvaten

(Slag)aders: Dek-weefsel aan de binnenkant, dan spierweefel dan bindweefsel. 

Haarvaten: alleen dekweefsel. 

Aan de slag

NORMTEMPO 3.2 en 3.3

Schrift, pen, planner en boek op tafel

Schrijf de leerdoelen van deze les in je schrift.

* Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

* Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

* Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

3.2 bloedvaten

PADLET

INSTRUCTIE

STIL WERKEN

INSTRUCTIE

FLUISTEREND OVERLEG

BS 3.3 Het hart

* Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

* Je kunt beschrijven hoe de hartslag verloopt

Wat voor type bloedvat is dit en in welke richting stroomt het bloed?

1. Een slagader, richting S
2. Een slagader, richting T
3. Een ader, richting S
4. Een ader, richting T

Is dit diagram van de kleine of de grote bloedsomloop?

1. Grote bloedsomloop
2. Kleine bloedsomloop

Begrippen BS 3

Kransslagaders

Kransaders

Harttussenwand

Bovenste holle ader

Onderste holle ader

Rechterboezem

Rechterkamer

Hartkleppen

Longslagader

Longader

Linkerboezem

Linkerkamer

Aorta

Halvemaanvormige kleppen

Hartslag

Hartpauze

Het hart - bouw

Het hart is een holle spier.

Het hart bestaat uit 4 compartimenten: 

Aan de bovenkant 2 boezems

Aan de onderkant 2 kamers.

Het hart - bouw

Tussen de boezems en de kamers zit de harttussenwand.

Het hart

Zuurstofarm bloed stroomt vanaf het lichaam het hart binnen via de holle ader. Bovenste holle ader (hoofd en

armen) en onderste holle ader (rest van het lichaam).

Het bloed komt binnen in de rechterboezem

Het hart

Zuurstofarm bloed stroomt van de rechterboezem naar de rechterkamer.

De rechterkamer pompt het 

bloed de longslagaders in. Daar wordt het bloed zuurstofrijk. Dit bloed stroom via de longaders weer terug naar het hart in de linkerboezem.

Het hart

Zuurstofrijk bloed stroomt van de linkerboezem naar de linkerkamer.

De linkerkamer pompt het

bloed de aorta/ lichaamsslagader in. Die aorta vertakt vervolgens naar alle organen.

Wat is de juiste volgorde?

1. RK-RB-LK-LB
2. LB-LK-RB-RK
3. LK-LB-RK-RB
4. RB-RK-LB-LK

In de longslagader zit

1. weinig zuurstof, weinig voedingsstoffen
2. Weinig zuurstof, veel voedingsstoffen
3. Veel zuurstof, weinig voedingsstoffen
4. Veel zuurstof, veel voedingsstoffen

Het hart

Het hart is dus een spier. De spiercellen van het hart hebben veel zuurstof en voedingsstoffen nodig.

De kransslagader vervoert zuurstof

en voedingsstofrijk bloed naar de hartspier. Het is de eerste aftakking van de aorta.

De kransader vervoert zuurstofarm, afvalstofrijk bloed weg van de hartspier. 

Hartkleppen

Tussen de boezems en de kamers zitten de hartkleppen.

Die voorkomen dat het bloed terug de boezems ingepompt wordt als de kamers samentrekken.

Halvemaanvormige kleppen

Tussen de kamers en de longslagader/ aorta zitten halvemaanvormige kleppen. Die voorkomen dat het bloed ná het pompen terugstroomt het hart in. 

Sommige kinderen hebben een gaatje in de harttussenwand. Waarom is dit een probleem?

Hartcyclus

Fase 1: 

Boezems trekken samen. Kamers zijn ontspannen.

Hartkleppen zijn open.

Halvemaanvormige kleppen zijn dicht.

Bloed stroomt van boezems naar kamers.

Hartcyclus

Fase 2: 

Kamers trekken samen. Boezems zijn ontspannen.

Hartkleppen zijn dicht.

Halvemaanvormige kleppen zijn open.

Bloed stroomt van kamers naar longslagader/ aorta.

Hartcyclus

Fase 3 (hartpauze):

Kamers en boezems zijn ontspannen.

Hartkleppen zijn open.

Halvemaanvormige kleppen zijn dicht.

Bloed stroomt de boezems in en door naar de kamers.

Hartcyclus

Links en rechts trekken dus tegelijk samen.

Het hart trekt gemiddeld 70 keer per minuut samen = hartslag van 70.

Het dichtslaan van de kleppen is te horen.

Welke kleppen zijn open/ gesloten tijdens de hartpauze?

1. Hartkleppen open, halvemaanvormige kleppen open
2. Hartkleppen open, halvemaanvormige kleppen dicht
3. Hartkleppen dicht, halvemaanvormige kleppen open
4. Hartkleppen dicht, halvemaanvormige kleppen dicht

Aan de slag

NORMTEMPO 3.2 en 3.3

Schrift, pen, planner en boek op tafel

Schrijf de leerdoelen van deze les in je schrift.

* Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

* Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

* Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

3.2 bloedvaten

PADLET

INSTRUCTIE

STIL WERKEN

INSTRUCTIE

FLUISTEREND OVERLEG

* Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

😒🙁😐🙂😃

* Je kunt beschrijven hoe de hartslag verloopt

😒🙁😐🙂😃

* Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen

😒🙁😐🙂😃

* Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies

😒🙁😐🙂😃

Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies

😒🙁😐🙂😃