H.gram.klas 1 groep 3 + nv

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,2

Herhaling Latijn klas 1

Vrouwelijk zijn:

A alle zelfstandige naamwoorden die een wezen van het vrouwelijk geslacht aanduiden (bijv. mater = moeder)

B alle zelfstandige naamwoorden van de 1e declinatie (bijv. via) behalve die welke een mannelijk wezen aanduiden (zoals nauta = zeeman)

1. A
2. B
3. A en B

Onzijdig zijn:

A alle zelfstandige naamwoorden van de 2e declinatie met nom. ev. op -um (bijv. bellum, donum, templum).

B (bijna) alle zelfstandige naamwoorden van de 2e declinatie met nom. ev. op -us of -er (bijv. gladius).

1. A
2. B
3. A en B

Zelfstandige naamwoorden hebben in het Latijn het volgend geslacht:

1. mannelijk(masculinum)
2. vrouwelijk(femininum)
3. onzijdig(neutrum)

Tot welke groep/declinatie behoren: corpus en rex

1. 2e
2. 3e
3. 2e en 3e
4. 1e

Nu volgt er een sleepvraag

Je moet de uitgangen koppelen aan de juiste groep en juiste naamval. Er zijn meer opties mogelijk

Tekst

uitgangen van de 3e declinatie (groep)

m en f

uitgangen van de 3e declinatie (groep)

n 

Nominativus

genitivus

dativus

accusativus

ablativus

is

i

em

e

es

um

ibus

a

Schrijf nu het rijtje van rex in je schrift

rex, reges

N rex                                 N reg-es

G reg-is                             G reg-um 

D reg-i                               D reg-ibus

A reg-em                           A reg-es

ABL reg-e                          Abl reg-ibus

Schrijf nu het rijtje van corpus

corpus, corpora

N corpus                                 N corpor-a

G corpor-is                              G corpor-um

D corpor-i                                D corpor-ibus

A corpus                                  A corpor-a

ABL corpor-e                           Abl corpor-ibus

Wat heeft een naamval voor nut?

Welke functie horen bij de 1e naamval (nominativus)

1. onderwerp
2. onderwerp, naamwoordelijk deel vd gezegde
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Naamwoordelijk deel (van het gezegde)

De Olympus is ……

Die zin is nog niet af! Het gezegde is nog nietcompleet! Aan de persoonsvorm is moet nog iets toegevoegd worden: een zelfstandig naamwoord of een bijvoeglijk naamwoord. Bijvoorbeeld:De Olympus is een berg. Of:De Olympus is hoog.

Welke functies horen bij het 3e naamval (dativus)

1. indirect object, dativus van bezit
2. indirect object, aanvulling bij werkwoord
3. aan, voor
4. indirect object, aanvulling bij werkwoord, dativus van bezit

Dativus

Het meewerkend voorwerp

• Dit is het zinsdeel, waar je zonder dat het uitmaakt aan of voor vóór kunt zetten of weg kunt laten.
• Bijv.Zij geeft (aan) hem een kus.
• Wij gehoorzamen (aan) onze gevoelens.

Dativus object ( na bepaalde werkwoorden) 

Bij sommige werkwoorden, waar in het Nederlands een lijdend voorwerp bij hoort, hoort in het Latijn een dativus.

• Bijv. Zij sparen het meisje = Puellae parcunt.
•  Jij schaadt ons = Nobis noces.

dativus possessivus

Een bijzonder geval is esse + dativus:

Bijv. 

  Mihi frater est =   (Letterlijk: Aan mij is een broer.)

  Vertaal: Ik heb een broer.

Welke functies horen bij de 4e naamval(accusativus)?

1. aangesproken persoon
2. lijdend voorwerp
3. lijdend voorwerp, bijwoordelijke bepaling (na bep. voorzetsels)
4. onderwerp

Accusativus

Die leerling heeft de deur dichtgedaan.

1.  Lijdend voorwerp

in + acc.       in Romam     in Rome 

2. ( waar?) bijwoordelijke bepaling

Welke functie hoort bij de 5de naamval:

1. bijvoeglijke bepaling
2. lijdend voorwerp
3. bijwoordelijke bepaling
4. indirect object

Hoe vertaal je een (los)ablativus in het Latijn?

1. aan, voor
2. met, door

Op welke vragen beantwoord de ablativus?

Ablativus

De ablativus is meestal een bijwoordelijke bepaling (afgekort: bwb).

Een bwb zegt iets over een werkwoord, namelijk: waarmee iets gebeurt, of hoe of waar, waarvandaan, wanneer.

Ablativus

De ablativus komt ook voor bij bepaalde voorzetsels (zie p. 61) en werkwoorden (bijv. carere).

Zo een ablativus heeft dan de functie van een object.

Regina viro caret.

De koningin mist een man.

Welke functie in de zin heeft de 2e naamval:

1. onderwerp
2. bijvoeglijke bepaling
3. indirect object
4. bijwoordelijke bepaling

Hoe vertaal je meestal een genitivus:

1. aan
2. voor
3. geen bijzondere vertaling
4. van

Godsdienst speelde een belangrijke rol in het leven van de Romeinen. Waar baden zijn allemaal tot de goden?

Een kenmerk van de Romeinse godsdienst zou je kunnen omschrijven als "do ut des"( voor wat hoort wat). Licht dat toe

Volgende opdracht

Bij elk sleepdoel horen twee plaatjes

Laocoon

Anchises

Aeneas

Paris

Trojaanse priester

Trojaanse prins

vader van Aeneas

De genitivus

In de rijtjes van de (zelfstandige) naamwoorden is de genitivus de tweede vorm.

Het is de naamval van de bijvoeglijke bepaling (bvb): die zegt iets van en hoort bij een ander (zelfstandig) naamwoord en kan daar zowel vóór als achter staan.

Je vertaalt hem bijna altijd met van.

De genitivus: bijzondere gevallen

amor puellae =

1. de liefde van het meisje     (het meisje bemint iemand)

2. de liefde voor het meisje    (iemand bemint het meisje)

In beide gevallen is puellae een bvb.

Geval 1 heet het: genitivus subiectivus (o.).

Geval 2 heet het: genitivus obiectivus (l.v.).

De genitivus: bijzondere gevallen

multi puerorum = velen van de jongens

van de jongens duidt hier het geheel aan, waar velen een deel van is.

Zo'n genitivus heet genitivus partitivus.

(Vaak kun je bij de vertaling "van" weglaten!)