12.2 Geen leven zonder water (deel 2)

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

12.2 Zonder water geen leven

M&N leerjaar 2

Wat gaan we doen?

• Kennistest
• Uitleg 12.2
  
• Kennistest

Waar ga je over leren?

• Water, concentratie en waterkringloop.
• Drie fasen: gas, vloeibaar, vast.
• Dichtheid

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wie is de producent

1. Pissebed
2. Kat
3. Kastanjeboom
4. Egel

Wie zijn reducenten

1. Planten en dieren
2. Dieren en schimmels
3. Schimmels en Planten
4. Bacteriën en Schimmels

Welke kringloop zie je in de afbeelding

1. Voedselkringloop
2. Koolstofkringloop
3. Stikstofkringloop
4. Afvalkringloop

Waterdamp

Vloeibaar

water

sneeuw en ijs

door verwarming

het kan stollen en verdampen

door 

afkoeling onder nul

Fase-driehoek

verdampen

condenseren

stollen

smelten

rijpen

vervluchtigen

/ sublimeren

Vast (s)

Vloeibaar (l)

gas (g)

Uitleg over 12.2

Overal water

Verhouding/ percentage land en water op aarde.

Water in je lichaam

Soorten water

• Oppervlakte water 
• Grondwater 
•  Atmosferisch water

Faseovergangen

Smeltpunt en kookpunt

• Smeltpunt is de temperatuur wanneer een stof van 'vast' naar 'vloeibaar' gaat
• Kookpunt van 'vloeibaar' naar 'gas'. 

Waterkringloop

Noem 1 reden waarom volgens jou de zeespiegel toch nog stijgt.

Als er landijs smelt, stijgt de zeespiegel.

Water en ijs zijn niet precies even zwaar. Daardoor drijft ijs op water.

Dit heeft te maken met de dichtheid.

Veiligheid drinkwater

Concentratie van stoffen: 

• De hoeveelheid opgeloste stoffen in een vloeistof. 
• Concentratie is de hoeveelheid opgeloste stof in milligram per liter water (mg/L)

Dosis: 

• De hoeveelheid van een stof die je binnenkrijgt.

Rekenen met de dosis.

Als voorbeeld nemen we Kwik in drinkwater. Stel dat je twee liter water drinkt op een dag, hoeveel kwik krijg je dan binnen?


2 Liter x 1,0 mg = 2,0 mg kwik.


Dus:

aantal liter x waarde van de stof  = dosis

Dichtheid: Wat is dat?

Wat is dichtheid

De dichtheid geeft aan hoeveel massa (gewicht) van een stof aanwezig is in een bepaald volume. 

De massa van 1 cm3 heet dichtheid

Hoe hoger de dichtheid, hoe zwaarder de stof.

Dichtheid

Hier heb je 8 bolletjes in 1 cm³ dus kleinere dichtheid.

Dichtheid = 8 g/cm³

Hier heb je 27 blokjes in 1 cm³ dus grotere dichtheid.

Dichtheid = 27 g/cm³

dichtheid van gassen

helium is lichter dan lucht = 

helium heeft een kleinere dichtheid

warme lucht heeft een kleinere dichtheid

dan koude lucht

Dichtheid

Dichtheid,

massa en volume

dichtheid

Dichtheid:
geeft aan wat de stof per volume weegt. (g/cm³)

                 

Dichtheid

grootheid	eenheid	symbool
dichtheid	g / cm 3
volume	cm 3	V
massa	gram	m

ρ

Rekenvoorbeeld 1 

dichtheid berekenen.

dichtheid = massa : volume

massa = 

volume = 

Uitrekenen.

Dichtheid = massa : Volume

Dichtheid =                :

Dichtheid =                    g / cm3

Rekenvoorbeeld 1 

dichtheid berekenen.

dichtheid = massa : volume

massa = 

volume = 

Uitrekenen.

Dichtheid = massa : Volume

Dichtheid =                :

Dichtheid =                    g / cm3

Conclusie: Blijft het drijven, of niet?

Dichtheid van water is 0,998,2 g/cm3

Dichtheid van cola regular =                        g/cm3 dus zinkt/drijft

Dichtheid van Cola Light =                           g/cm3 dus zinkt/drijft

In dit voorbeeld zie je dat niet alle stoffen even zwaar zijn.

2 identieke blikjes, met evenveel cola verschillen.

Light blijft drijven. Regular zinkt.
Dit heeft te maken met de hoeveelheid suiker, een relatief zwaar molecuul, in regular cola. 

Kennistest 

Er volgen nu drie vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Waterdamp

Vloeibaar

water

sneeuw en ijs

door verwarming

het kan stollen en verdampen

door 

afkoeling onder nul

verdampt

gesmolten of gecondenseerd

stollen

Hoe noemen we de faseovergang van gas naar vast

1. Sublimeren
2. Condenseren
3. Verdampen
4. Rijpen

Fase-driehoek

verdampen

condenseren

stollen

smelten

rijpen

vervluchtigen

/ sublimeren

Vast (s)

Vloeibaar (l)

gas (g)

Het smeltpunt van ammoniak is -78 ℃
Kookpunt is -33 ℃
In welke fase is ammoniak bij -51 ℃

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Welke twee buizen hebben dezelfde concentratie

1. A en B
2. B en C
3. C en D
4. D en E

Het begrip concentratie betekend...

1. Het aantal opgeloste stof per liter water.
2. Het aantal liter water per opgeloste hoeveelheid stof.
3. Hoe sterk iets is.
4. Ander woord voor dosis.

De dosis is..

1. De hoeveelheid stof die voor 1 totale mens is toegestaan
2. Aantal gram van de stof wat per kg lichaamsgewicht is toegestaan.
3. De concentratie bepaalde stoffen die in drinkwater mogen voorkomen.

Een konijn weegt 3 kilogram. Het konijn drinkt vervuild water. In het water zit de giftige stof lood opgelost. De concentratie lood in het water is 16mg/l. De letale dosis lood voor konijnen is 56mg/kg. Na hoeveel liter drinken is het konijn dood?

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Weektaak

12.2 opdracht 1 t/m 29 (overslaan 25, 26).

Bij vragen kom naar voren.

Kei of een Ei

Kei: Wat is een moment dat je leuk/ goed vond?

Ei: Wat is een moment dat je stom/ minder goed vond?