Drogredenen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Drogredenen

Een drogreden is een reden of redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt. Drogredenen worden vaak in discussies gebruikt

Drogredenen

• Wat is een drogreden?  
•      -> er wordt een argumentatieschema onjuist gebruikt of er wordt              een discussieregel overtreden 

• Wat was ook alweer een argumentatieschema?
•      -> een argumentatieschema geeft aan wat het verband is tussen              een standpunt en zijn argumenten (zie les 5).
• Er zijn zes argumentatieschema's (zie volgende dia):

Agumentatieschema's: verschillende soorten argumenten (p. 66 examenbundel e.v.)

1. Argumentatie o.b.v. autoriteit
2. Argumentatie o.b.v. kenmerk of eigenschap
3. Argumentatie o.b.v. oorzaak en gevolg
4. Argumentatie o.b.v. vergelijking
5. Argumentatie o.b.v. voorbeelden
6. Argumentatie o.b.v. voor- en nadelen

Er zijn TWAALF drogredenen die je moet kennen voor de toetsweek en voor het CSE (p. 71 examenbundel e.v.; in de examenbundel worden iets andere termen gehanteerd dan hier)         (1)

Onjuist gebruikt argumentatieschema:

1. onjuist beroep op een oorzaak-gevolgschema
2. onjuist beroep op een kenmerk- of eigenschapsschema
3. onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: overdrijven van voor- of nadelen
4. onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: vals dilemma
5. onjuist beroep op een voorbeeldschema: overhaaste generalisatie
6. onjuist beroep op een vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking
7. onjuist beroep op autoriteit

Er zijn TWAALF drogredenen die je moet kennen voor de toetsweek en voor het CSE (p. 72 examenbundel e.v.)           (2)

Overtreding van een discussieregel:

8.  persoonlijke aanval

9.  Ontduiken van bewijslast

10. Cirkelredenering

11.  Vertekenen van een standpunt

12. Bespelen van publiek

-> Elke drogreden wordt hierna uitgebreid besproken

Bij de volgende zeven drogredenen is sprake van onjuist gebruik van een argumentatieschema:

1. Onjuist beroep op een oorzaak-gevolgschema

Het argumentatieschema op basis van oorzaak en gevolg wordt onjuist gebruikt als 

1. de in het argument genoemde oorzaken niet voldoende zijn voor het optreden van het voorspelde gevolg of 
2. het in het argument genoemde gevolg andere oorzaken kan hebben dan de in het standpunt genoemde oorzaak of
   
3. alleen op basis van het gelijktijdig of na elkaar optreden van twee verschijnselen geconcludeerd wordt tot een oorzaak-gevolgrelatie tussen die verschijnselen

1. Onjuist beroep op een oorzaak-gevolgschema, voorbeeld:

Jeroen is als vakkenvuller aangenomen bij C1000. Hij zal voortaan wel niet meer om zakgeldverhoging zeuren.

2. Onjuist beroep op een kenmerk- of eigenschapsschema

Het argumentatieschema op basis van een kenmerk of eigenschap

wordt onjuist gebruikt als aan een bepaald kenmerk of eigenschap wel

betekenis wordt toegekend, terwijl andere relevante kenmerken of

eigenschappen worden genegeerd.

2. Onjuist beroep op een kenmerk- of eigenschapsschema, voorbeeld

Evert komt uit Purmerend en alle inwoners van Purmerend zijn tegen asielzoekers. Evert is tegen asielzoekers.

3. Onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: overdrijven van voor- of nadelen

Het argumentatieschema op basis van voor- en nadelen wordt onjuist

gebruikt als het gevolg of de gevolgen van een handeling schromelijk

worden overdreven

3. Onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: overdrijven van voor- of nadelen, voorbeeld:

Als Nederland het gebruik van softdrugs legaliseert, krijgen we veel meer drugsverslaafden, zal het aanzien en de invloed van ons land in de Europese unie enorm afnemen en zal de illegale teelt vanwege de sterkte van de illegale wiet niet verdwijnen.

4. Onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: vals dilemma

Het argumentatieschema op basis van voor- en nadelen wordt onjuist

gebruikt als wordt gesuggereerd of aangenomen dat we moeten kiezen

uit twee mogelijkheden met beide even grote nadelige gevolgen, terwijl

er nog andere mogelijkheden zijn

4. Onjuist beroep op een voor-en-nadelenschema: vals dilemma, voorbeeld

Ben je geen deel van de oplossing, dan ben je deel van het probleem.

5. Onjuist beroep op een voorbeeldschema: overhaaste generalisatie

Het argumentatieschema op basis van voorbeelden wordt onjuist

gebruikt als op basis van te weinig en/of niet-representatieve

voorbeelden een standpunt wordt beargumenteerd

5. Onjuist beroep op een voorbeeldschema: overhaaste generalisatie, voorbeeld

Bas houdt niet van champignons. Zie je nou wel dat hij een lastige eter is.

6. Onjuist beroep op een vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking

Het argumentatieschema op basis van vergelijking wordt onjuist

gebruikt wanneer de vergeleken situaties op relevante punten van

elkaar verschillen

6. Onjuist beroep op een vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking, voorbeeld

Voorbeeld: Nederland moet veel meer investeren in kinderopvang. Scandinavische landen doen dat toch ook? 

7. Onjuist beroep op autoriteit

Het argumentatieschema op basis van autoriteit wordt onjuist gebruikt

wanneer een beroep wordt gedaan op een bron die ondeskundig of

belanghebbend is of zichzelf tegenspreekt

7. Onjuist beroep op autoriteit, voorbeeld

Tiësto is een van de beste DJ’s ter wereld. Dat heeft Martin Garrix zelf gezegd.

Bij de volgende vijf drogredenen is sprake van een overtreding van een discussieregel: 

8. Persoonlijke aanval

Van een persoonlijke aanval is sprake wanneer een discussiant niet

ingaat op de argumentatie van zijn tegenstander, maar hem

beschuldigt van onkunde, onbetrouwbaarheid of slechte persoonlijke

eigenschappen. De discussiant neemt zijn tegenstander daarmee niet

serieus als gesprekspartner

8. Persoonlijke aanval, voorbeeld

Wat weet jij van nu gezondheid, jij weegt zelf 105 kilo!

9. Ontduiken van bewijslast

Van het ontduiken van de bewijslast is sprake wanneer een discussiant

geen argumenten wil geven voor het ingenomen standpunt

9. Ontduiken van bewijslast, voorbeeld

Voorbeeld: ik vind dat poëzie geschrapt kan worden uit de examenstof voor de havo! Geef me één goede reden waarom dat niet zou kunnen.

10. Cirkelredenering

Van een cirkelredenering is sprake wanneer een discussiant een

standpunt onderbouwt door het in andere woorden weer te geven. Als

de discussiant geen andere argumenten geeft, is het tegelijkertijd het

ontduiken van de bewijslast

10. Cirkelredenering, voorbeeld

Ik ben de baas omdat ik het hier voor het zeggen heb.

11. Vertekenen van een standpunt

Van het vertekenen van een standpunt is sprake wanneer een

discussiant het standpunt of een argument van een tegenstander

onjuist weergeeft of deze een standpunt of argument in de mond legt

dat niet is ingenomen

11. Vertekenen van een standpunt, voorbeeld

Jij vindt dat we de toelating van asielzoekers moeten beperken. Dus jij bent een aanhanger van Geert Wilders.

12. Bespelen van publiek

Van het bespelen van publiek is sprake wanneer een discussiant een

beroep doet op de emoties van het publiek om het te winnen voor een

standpunt

12. Bespelen van publiek, voorbeeld

Je bent toch niet goed bij je hoofd als je daar wil wonen.

Werklozen zijn te beroerd om te werken, dat zie je wel aan mijn buurman.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Supermarktmedewerkers moeten niet klagen als ze overuren maken, want winkeliers werken ook op koopavonden en zaterdag

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredening
4. generalisatie

er worden dingen met elkaar vergeleken die eigenlijk niet te vergelijken zijn

Iemand die niet vooraf een proefexamen maakt, haalt een slecht resultaat. Jim heeft een onvoldoende, dus hij heeft het proefexamen niet gemaakt.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Een foute conclusie trekken; een verkeerde voorstelling van oorzaak en gevolg.

“Ik ben geen kleptomaan, want ik steel niet.”

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Een spreker of schrijver gebruikt bij een cirkelredenering de bewering als het argument zelf. Vaak geeft de spreker of schrijver een definitie of omschrijving van de bewering in zijn argument, zoals in onderstaand voorbeeld een niet-kleptomaan per definitie niet steelt.

Drogredenen 2

• Onduiken van de bewijslast
• Verkeerd autoriteitsargument
• Beroep op traditie
• Persoonlijke aanval

Onduiken van bewijslast

Je formuleert je argument zo dat je je tegenstanders ervan weerhoudt het standpunt tegen te spreken.

'Ik ben tegen de doodstraf. Ieder weldenkend mens is daar toch tegen!'

Ontduiken van bewijslast

'Als jij geen tegenargumenten kunt bedenken, dan is het dus waar.'

Verkeerd autoriteitsargument

Je voert iemand op die helemaal geen autoriteit is op het gebied van het onderwerp van de discussie.

Verkeerd autoriteitsargument

'Ik weet zeker dat deze maaltijd gezond is, want dat heeft mijn fitnesstrainer gezegd.'

Beroep op traditie

Je geeft een argument dat gebaseerd is op het idee dat iets zo moet blijven omdat het altijd al zo geweest is.

'Waarom zou ik een mobiele telefoon aanschaffen? Vroeger had niemand een mobiele telefoon en de communicatie verliep altijd prima.'

Beroep op traditie

Natuurlijk moeten leerlingen met pen en papier blijven werken, dit is altijd zo geweest.

Persoonlijke aanval

Bij een persoonlijke aanval wordt er niet op de bal, maar op de persoon gespeeld. 

 'Als je tegen Zwarte Piet bent, dan ben je geen echte Nederlander'. 

Dit argument valt iemand aan op zijn mening 

Persoonlijke aanval

Wat weet jij van nu gezondheid, jij weegt zelf 105 kilo!

Dat hoef ik niet te bewijzen, dat is gewoon zo!

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de paus.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

We eten nooit later dan zes uur, dus nu ook niet.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Nederland stelt niets voor, want het is maar een klein kikkerlandje.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Zelfstandig werken

1. Taalblokken  of
2. Reader schrijfvaardigheid met
   6 opdrachten.