Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Theorie stijlfiguren

Herhaling
‘Nee, nee en nog eens nee. Je mag geen koekje uit de doos.’  

Opsomming

Overal in het OV gebruiken we nu mondkapjes; in de bus, de trein en de tram.

 Pleonasme
De grijze mist maakt de straat nog troostelozer.
Die grappige mop vertelt hij altijd de eerste les van het jaar.
 
Tautologie
Op zijn verjaardag werd de hele ruimte weer met pracht en praal een feestelijk geheel.
De stoelen staan na elke les schots en scheef in het lokaal.

homoniemen

- woorden die er hetzelfde uitzien en hetzelfde klinken, maar iets andere betekenen: bank, pad, bot, arm, been

synoniemen

- woorden met dezelfde betekenis, maar die er niet hetzelfde eruit zien: leraar- docent, hollen- rennen, humeur- stemming

antoniemen

tegenovergestelde woorden: wit- zwart, goed- slecht, koud- warm

ambiguïteit

Zinnen die je op meerder manieren kan lezen, doordat homoniemen bestaan:

Hij is weer aan het opscheppen (pochen of voedsel op zijn bord aan het doen)

Anafoor

Een of meerdere woorden diw worden herhaald.

Opzij, opzij, opzij, maak plaats maak plaats maak plaats (Herman van Veen)

anafoor: Eén of meerdere woorden die worden herhaald (vaak bij speeches en gedichten)

Tegenstelling (Antithese)
-Apartheid beïnvloedde de gehele Zuid-Afrikaanse gemeenschap. De zwarten leefden in vervallen huizen; de blanken leefden in prachtige landhuizen.
-’s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Paradox
Weinig alcohol kan te veel zijn.

Eufemisme
Zij werkt daar als interieurverzorgster.
Minoes is gister rustig ingeslapen op de bank, haar favoriete plekje.


Hyperbool
- In Nederland regent het 29 van de 30 dagen.- Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen.

Understatement
- Ik had een twee voor het proefwerk, ik had dus wel een paar foutjes gemaakt.

Tegenstelling (Antithese)
-Apartheid beïnvloedde de gehele Zuid-Afrikaanse gemeenschap. De zwarten leefden in vervallen huizen; de blanken leefden in prachtige landhuizen.
-’s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Eufemisme
Zij werkt daar als interieurverzorgster.
Minoes is gister rustig ingeslapen op de bank, haar favoriete plekje.

Hyperbool
- In Nederland regent het 29 van de 30 dagen.- Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen.

Litotes

Dat is niet slecht.  Hij heeft geen ongelijk.

Onomatopee

Klanknabootsing. 

Tegenstelling (Antithese)
-Apartheid beïnvloedde de gehele Zuid-Afrikaanse gemeenschap. De zwarten leefden in vervallen huizen; de blanken leefden in prachtige landhuizen.
-’s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Paradox
Weinig alcohol kan te veel zijn.

Eufemisme
Zij werkt daar als interieurverzorgster.
Minoes is gister rustig ingeslapen op de bank, haar favoriete plekje.


Hyperbool
- In Nederland regent het 29 van de 30 dagen.- Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen.

Understatement
- Ik had een twee voor het proefwerk, ik had dus wel een paar foutjes gemaakt.

climax:

Een opsomming waarbij er steeds meer kracht komt in de zin.

Hij liep, nee hij rende, nee hij sprintte naar de eindstreep

anticlimax

Een opsomming die zijn kracht verliest (tegenovergestelde van climax)

Hij sprintte, rende…ok hij liep rustig naar me toe.

antithese:

antoniemen worden in een zin gekoppeld om de zin zwaarder/ serieuzer te maken

trouwen: Ik blijf je trouw in goede en slechte dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid (for better or worse etc)

(chiasme)kruisstelling

De zin wordt herhaald in omgekeerde volgorde

Je moet werken om te leven, niet leven om te werken.

Ik heb liever een gat in mijn schoen, dan een schoen in mijn gat ;)

contaminatie: Een fout; onjuiste combinatie van woorden of woordgroepen/ gezegden

Kan jij dat uitprinten? (foutieve combinatie van printen en uitdraaien)

Zal ik je morgen optelefoneren? (opbellen en telefoneren)

Hij kwam scherp uit de bocht. (scherp uit de hoek of vloog uit de bocht)

tautologie: Hetzelfde herhalen om de uitspraak kracht bij te zetten

over en uit

keurig netjes

schots en scheef

vast en zeker

voor altijd en eeuwig

pleonasme: Een fout; het benoemen van een eigenschap dat al in de betekenis van het woord zit.

groen gras

wit sneeuw

ronde voetbal

humor om te lachen

contradictio in terminis: Een woord of woordgroep met een schijnbare tegenstelling (niet bedoeld): koudvuur, vredesleger, een goed spelende Ajacied, een betrouwbare politicus

(enumeratie): opsomming

contaminatie

Een fout; onjuiste combinatie van woorden of woordgroepen/ gezegden

Kan jij dat uitprinten? (foutieve combinatie van printen en uitdraaien)

Zal ik je morgen optelefoneren? (opbellen en telefoneren)

Hij kwam scherp uit de bocht. (scherp uit de hoek of vloog uit de bocht)

contradictio in terminis

Een woord of woordgroep met een schijnbare tegenstelling (niet bedoeld): koudvuur, vredesleger, een goed spelende Ajacied, een betrouwbare politicus

(enumeratie): opsomming

Stijlfiguren:
Ik ben dom, lomp en famous!

1. hyperbool
2. eufemisme
3. (enumeratie|)opsomming
4. herhaling

Stijlfiguren:
Het verliefde stel deelt lief en leed.

1. hyperbool
2. tautologie
3. understatement
4. tautologie

Stijlfiguren:
Het duurt echt nog een jaar totdat we eindelijk weer vakantie hebben!

1. litotes
2. hyperbool
3. anafoor
4. tegenstelling

Dus jij bent deze zomer met het vliegtuig naar Japan én naar Brazilië gevlogen? Dat klinkt niet als een vervelende vakantie hoor!

1. eufemisme
2. understatement
3. ambiguiteit
4. pleonasme

Dus jij bent deze zomer met het vliegtuig naar Japan én naar Brazilië gevlogen? En beide keren had je drie uur vertraging? Joh, je hebt gewoon je hele zomer op een vliegveld doorgebracht!

1. sarcasme
2. ironie
3. tegenstelling
4. hyperbool

1. anafoor
2. contaminatie
3. tautologie
4. pleonasme

We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan!

1. paradox
2. opsomming (enumeratie)
3. hyperbool
4. tegenstelling

De docent scheikunde vertelt altijd op vrijdag een grappige mop. Gelukkig moet de klas er wel altijd vriendelijk om lachen.

1. eufemisme
2. pleonasme
3. tautologie
4. tegenstelling

De dokter vroeg als eerst naar de stoelgang van de mevrouw.

1. understatement
2. pleonasme
3. hyperbool
4. eufemisme

Mijn mobiel is kwijt.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie
4. anders

De veestapel moet worden geruimd. (Je bedoelt het vee moet worden doodgemaakt.)

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. homoniem

De prinses had een gigantische villa in Griekenland. Sarah vindt het belachelijk en zegt: Die prinses had een hutje in Griekenland. Zij gebruikt.

1. Een eufemisme
2. Een antoniem
3. Een overdrijving
4. Een understatement.

braken

sterven

inbreker

afmaken van vee

spam

ontslaan

vomeren

laten gaan

ongewenste bezoeker

ruimen

E-mailmarketing

laten gaan

Leef je voor je baan,
of werk je om te leven

1. antoniem
2. hyperbool
3. chiasme
4. synoniem

Het leven is een feest. Je moet alleen zelf de slingers ophangen.

1. metafoor
2. metonymia

Ze won goud op de olympische spelen.

1. metafoor
2. metonymia

helemaal gehad

1. overdrijving (hyperbool)
2. understatement
3. eufemisme

spuugzat

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme
3. anafoor

verzuipen

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme
3. anafoor

onaangenaam verrast

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme
3. understatement

een verschrikkelijke bende

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

bekenden van

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme
3. hyperbool

lachten zich een breuk

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

met de tong uit de mond

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

Welk stijlfiguur?
Uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaduw heen.

1. litotes
2. anticlimax
3. tricolon
4. climax

Welk stijlfiguur?
Altijd november, altijd regen,
Altijd dit lege hart, altijd.

1. hyperbool
2. anafoor
3. glaxipus
4. climax

Welk stijlfiguur?
Hitler was een stoute jongen.

1. eufemisme
2. hyperbool
3. understatement

Welk stijlfiguur?
Wat kun je doen in die paar tellen dat een mensenleven duurt.

1. eufemisme
2. hyperbool
3. understatement

Hij rende de benen uit zijn lijf om de bus te halen.

1. hyperbool
2. eufemisme

Wat is het?
De zwerver heeft al jaren geen betaald werk. Hij zou niet met computers kunnen omgaan. Hij heeft een afstand tot de arbeidsmarkt. In de laatste zin wordt een ......gebruikt.

1. overdrijving
2. antoniem
3. understatement
4. eufemisme

Waarvan is sprake bij:
de volgende reclame:

1. ambiguiteit
2. homoniem
3. litotes
4. synoniem

1. antoniem
2. homoniem
3. lambiguiteit
4. synoniem

Is er sprake van ambiguïteit?
Ook je enkel laten afzetten bij Schiphol gaat straks geld kosten.

1. Ja
2. Nee

Waar zit de ambiguïteit?
De van moord beschuldigde verdachte luisterde geboeid naar de rechter.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Wat voor ambiguïteit zit in deze zin?
"Mariëlle vertelde Roxy dat Bas al een poosje smoorverliefd op haar was."

1. Homoniem
2. woordgroep met meerdere betekenissen
3. Zit er niet in
4. Onduidelijke verwijzing

Dat is niet onwaarschijnlijk.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement
4. litotes

Deze stijlfiguur gebruik je om minder hard over te komen.

Deze stijlfiguur gebruik je om iets af te zwakken.

Deze stijlfiguur gebruik je als je overdrijft.

Dit is een vorm van een understatement, waarbij je het tegenovergestelde ontkent.

Hyberbool

Understatement

Litotes

Eufemisme

Ik WORD KNETTERGEK van je gezeur.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Die poolreizigers zullen het wel FRISJES hebben.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme

Mijn tante heeft voor één ochtend in de week een INTERIEURVERZORGSTER.

1. eufemisme
2. understatement
3. litotes
4. hyperbool

Hij heeft GEEN KLAP uitgevoerd voor de proefwerkweek.

1. eufemisme
2. understatement
3. litotes
4. hyperbool

Het kost EEN PAAR CENTEN, maar dan heb je ook wat.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool

Het was een groots cadeau, nou ja, een groot cadeau, nou ja, een aardig cadeautje

1. tricolon
2. climax
3. anticlimax
4. chiasme

Als al je verstandskiezen in één keer getrokken worden, is dat geen pretje.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Dames en heren, jongens en meisjes

1. climax
2. litotes
3. anticlimax
4. chiasme

Hij riep, schreeuwde, brulde het uit van de pijn.

1. opsomming (anticlimax)
4. opsomming (climax)

"Ik kwam, ik zag, ik overwon." - Julius Caesar.

1. anafoor
2. metafoor
3. litotes
4. hyperbool

Climax of anticlimax
4. In het begin brulde hij het uit, maar na vijf minuten huilde alleen nog maar hij om vervolgens na een kwartiertje zo af en toe nog wat na te snikken.

1. Climax
2. Anticlimax

Welk stijlfiguur is: Denkend aan de dood kan ik niet slapen,
En niet slapend denk ik aan de dood

1. eufemisme
2. chiasme
3. hyperbool
4. understatement

Welk stijlfiguur is: Je bent alweer je boek, schrift, huiswerk en pen vergeten.

1. enumeratie
2. chiasme
3. litotes
4. understatement

Welk stijlfiguur is: Men schreeuwde, praatte, fluisterde en uiteindelijk was het stil.

1. climax
2. chiasme
3. anafoor
4. anti-climac

Welk stijlfiguur herken je?
De tafels in het lokaal staan schots en scheef.

1. pleonasme
2. herhaling
3. opsomming
4. tautologie

Welk stijlfiguur herken je?
Wat een mooie rode aardbeien!

1. pleonasme
2. herhaling
3. opsomming
4. tautologie

Welk stijlfiguur herken je?
Ik had een twee voor mijn proefwerk, ik had dus wel wat foutjes gemaakt.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement
4. tautologie

Welk stijlfiguur herken je?
Ik sta al een eeuw op je te wachten.

1. eufemisme
2. hyperbool
3. anti-climax
4. climax

In welke zin staat een climax?

1. Uren, dagen, maanden, jaren vliegen voorbij.
2. Hij begon te brullen, te huilen en te snikken.

Welk stijlfiguur herken je?
De gele zonnebloemen maken de kamer veel gezelliger

1. pleonasme
2. tautologie