Blok 2 - fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Lesplanning

Lesdoel(en)

Wat weet je al?

Nieuwe theorie bespreken

Verhaal lezen

Zelfstandig werken

Einde van de les 

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les weet je meer over tijd, ruimte en sfeer.

Aan het einde van de les weet je wat welke vertelvolgordes er zijn en wat de vertelde tijd is.

Aan het einde van de les weet je hoe een schrijver spanning in een boek kan brengen.

Hoe kan een schrijver aangeven in welke tijd een verhaal zich afspeelt?

Tijd

• Door het noemen van een jaartal
• Beschrijven van historische figuren of gebeurtenissen
• Beschrijven van de ruimte of omgeving
• Beschrijven van kleding, gewoonten of voorwerpen 

Wat wordt er bedoeld met een tijdloos verhaal, denk je?

Tijdloos

Verhalen die zich in iedere tijd kunnen afspelen noem je tijdloos. Het gaat vooral om de boodschap.

                   'Er was eens..'  

Ruimte

Ruimte

Met ruimte kan worden bedoeld:

• Stad of dorp
• Kamer, huis, gebouw, straat, wijk, land of planeet
• Binnen of buiten

Door de ruimte te beschrijven krijgt het verhaal een bepaalde sfeer.

Als er een terugverwijzing in het verhaal staat, is het dan chronologisch of niet-chronologisch?

1. Chronologisch
2. Niet-chronologisch

Wat is chronologisch?

1. Iets wat heel logisch is
2. Een tijdsvolgorde
3. Een volgorde op basis van hoe belangrijk iets is
4. Een complex besef van tijd

Vertelvolgorde

Chronologisch = gebeurtenissen worden verteld in de volgorde zoals het ook gebeurd is.

Terugverwijzing = verwijst naar een persoon of iets wat eerder gebeurd is.

Vooruitverwijzing = iets wat later zal gebeuren of een gedachte van een persoon van angst of hoop voor de toekomst.

Maak de zin af: In een flashback..

1. neemt de schrijver de lezer mee naar een gebeurtenis in het verleden.
2. wordt er in een of twee zinnetjes teruggekeken naar het verleden.
3. wordt er door de schrijver vooruit gekeken naar de toekomst.
4. blijft de chronologie van het verhaal gelijk

Vertelvolgorde

Flashback = het verhaal springt terug in de tijd naar dingen die eerder zijn gebeurd. Een flashback is langer dan een terugverwijzing.

Tijdsprong = de schrijver slaat tijd over waarin er niet zoveel belangrijkst gebeurt. Bijvoorbeeld: 'Een week later voelde ik mij een stuk beter.' 

Wat wordt er bedoeld met 'vertelde tijd'?

1. Hoelang je erover doet om het boek uit te lezen
2. Het aantal bladzijden/zinnen
3. De tijd die in het verhaal verstrijkt
4. Wanneer de tijd versneld wordt

Vertelde tijd

Vertelde tijd = de tijd die in het verhaal voorbij gaat

Het wordt aangegeven door:

• noemen van de dag/tijd
• de datum/het jaar(tal)

Wat is 'spanning'?

Wat zorgt voor spanning in een verhaal?

Spanning 

Spanning = alles wat je benieuwd maakt naar het vervolg op de afloop van een verhaal. 

Spanning wordt veroorzaakt door:

• een bedreigende situatie of omgeving
• een onverwachte wending
• een cliffhanger (op een spannend moment lees je niet hoe het verder gaat, maar ga je over naar iets anders)
• open plekken (vragen waar je niet gelijk een antwoord op krijgt) 

Wat is beeldspraak?

1. er worden beelden laten zien
2. je gebruikt taal figuurlijk
3. je gebruikt taal letterlijk
4. een strip

Beeldspraak

Een ander woord voor beeldspraak -> figuurlijk taalgebruik

• spreekwoorden
• uitdrukkingen
• vaak worden er dingen met elkaar vergeleken 

Wat ga je doen?

Kader: maak opdr. 3 (vraag 1 & 2)

               maak opdr. 5 (vraag 1)

               maak opdr. 6 (vraag 2)

Basis: maak opdr. 3 (vraag 1)

              maak opdr. 4 (vraag 2, 7a & 8)