Module 5 hoofdstuk 4 VWO

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De invloed van herhaling op speluitkomsten

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen hoe herhaling invloed heeft op speluitkomsten en het verschil tussen een gevangenendilemma met een eindig of oneindig aantal herhalingen. Je kunt ook uitleggen hoe een vergeldingsstrategie kan helpen om een prijsafspraak in stand te houden.

Dit is de eerste slide, hierin worden de leerdoelen van de les geïntroduceerd. Geef aan dat je aan het einde van de les deze doelen bereikt wilt hebben.

Wat weet je al over de invloed van herhaling op speluitkomsten?

Herhaling van een spel

Door een spel te herhalen wordt de uitkomst beïnvloed. De kans op een bepaalde uitkomst kan veranderen.

Geef aan dat herhaling een belangrijke rol speelt bij het voorspellen van speluitkomsten.

Vergeldingsstrategie

Een vergeldingsstrategie kan helpen om een prijsafspraak in stand te houden. Dit betekent dat als een speler zich niet aan de afspraak houdt, de andere speler ook niet meer bereid is om zich aan de afspraak te houden.

Leg uit wat een vergeldingsstrategie is en hoe deze kan helpen om een prijsafspraak in stand te houden.

Gevangenendilemma

Een gevangendendilemma is een spel waarbij twee spelers moeten kiezen tussen samenwerken of niet samenwerken. De uitkomst is afhankelijk van de keuzes van beide spelers. Aangezien beide spelers voor eigen belang kiezen, zijn de spelers gezamenlijk slechter af.

Leg uit wat een gevangendendilemma is en hoe het werkt.

Waarom zijn beide spelers gezamenlijk slechter af?

1. Omdat beide spelers altijd verliezen
2. Omdat beide spelers voor eigen belang kiezen
3. Omdat beide spelers te weinig tijd hebben
4. Omdat beide spelers niet weten wat ze moeten doen

Waarvan is de uitkomst van een gevangendendilemma afhankelijk?

1. De keuze van de scheidsrechter
2. De kleur van de spelers
3. De keuzes van beide spelers
4. De keuze van slechts één speler

Herhaling van een gevangendendilemma

Als een gevangendendilemma een eindig aantal keer herhaald wordt, kan dit leiden tot een andere uitkomst dan wanneer het spel maar één keer gespeeld wordt.

Leg uit hoe herhaling van een gevangendendilemma de uitkomst kan beïnvloeden.

Vijf manieren om uit het gevangenendilemma te komen

Kijken naar collectieve opbrengsten

Zich gedragen volgens een sociale norm

Zelfbinding

Collectieve dwang

Herhaald spel

Zonder herhalingen

Bij een gevangendendilemma zonder herhalingen is er minder ruimte voor vergelding. Spelers kunnen geen vergeldingsstrategieën toe te passen.

Leg uit waarom vergelding minder effectief is bij een gevangendendilemma met een eindig aantal herhalingen.

Eindige herhaling

Herhaling van het gevangenendilemma met een laatste ronde.

Uitkomst: in die laatste ronde wordt de afspraak geschonden en daarmee alle voorafgaande afspraken.

Oneindig aantal herhalingen

Herhaling van het gevangenendilemma zonder laatste ronde (eeuwig gespeeld).

Uitkomst: er kan altijd gedreigd worden met vergelding. Ofwel: het uitdelen van een toekomstige straf als de afspraak in de huidige spelronde niet wordt nageleefd.

Leg uit waarom vergelding meer effectief is bij een gevangendendilemma met een oneindig aantal herhalingen.

Tit for Tat strategie

De Tit for Tat strategie is een vergeldingsstrategie waarbij de speler dezelfde keuze maakt als de andere speler in de vorige ronde. Deze strategie kan effectief zijn bij een oneindig aantal herhalingen.

Leg uit wat de Tit for Tat strategie is en waarom deze effectief kan zijn bij een oneindig aantal herhalingen.

Vergeldingsactie

Ronde 1:

– ik houd me aan de afspraak en doe mijn kleding niet in de uitverkoop.

Ronde 2 en verder:

– als de ander zich in de vorige ronde aan de afspraak heeft gehouden en zijn kleding niet in de uitverkoop heeft gedaan, houd ik me in deze ronde ook aan de afspraak;

– als de ander zich in de vorige ronde niet aan de afspraak heeft gehouden en zijn kleding wel in de uitverkoop heeft gedaan, houd ik mij in deze én alle opvolgende rondes niet meer aan de afspraak en doe vanaf nu altijd mijn kleding in de uitverkoop.

Gevolgen van de Tit for Tat strategie

De Tit for Tat strategie kan leiden tot samenwerking als beide spelers zich aan de afspraken houden. Maar als één speler zich niet aan de afspraak houdt, kan dit leiden tot een spiraal van vergelding.

Leg uit wat de gevolgen kunnen zijn van de Tit for Tat strategie.

Wat zijn de gevolgen van de Tit for Tat strategie?

1. De strategie leidt altijd tot vergelding.
2. De strategie kan leiden tot samenwerking als beide spelers zich aan de afspraken houden, maar als één speler zich niet aan de afspraak houdt kan dit leiden tot een spiraal van vergelding.
3. De strategie leidt altijd tot samenwerking.
4. De strategie is niet effectief bij een oneindig aantal herhalingen.

Wat gebeurt er als de andere speler zich niet aan de afspraak houdt bij de Tit for Tat strategie?

1. De speler blijft zich aan de afspraak houden.
2. De speler wisselt af tussen wel en niet zijn kleding in de uitverkoop doen.
3. De speler doet zijn kleding ook in de uitverkoop.
4. De speler houdt zich vanaf dan niet meer aan de afspraak en doet altijd zijn kleding in de uitverkoop.

Wat is de Tit for Tat strategie?

1. Een strategie waarbij de speler altijd zijn kleding in de uitverkoop doet.
2. Een strategie waarbij de speler willekeurige keuzes maakt.
3. Een vergeldingsstrategie waarbij de speler dezelfde keuze maakt als de andere speler in de vorige ronde.
4. Een strategie waarbij de speler altijd zijn kleding niet in de uitverkoop doet.

Hoe kunnen we de uitkomst beïnvloeden?

Door de regels van het spel te veranderen, kunnen we de uitkomst beïnvloeden. Bijvoorbeeld door de vergeldingsstrategie minder effectief te maken.

Leg uit hoe we de uitkomst van een spel kunnen beïnvloeden.

Wat hebben we geleerd?

We hebben geleerd dat herhaling invloed heeft op speluitkomsten en dat vergeldingsstrategieën kunnen helpen om prijsafspraken in stand te houden. We weten ook dat het verschil in uitkomst van een gevangendendilemma afhankelijk is van het aantal herhalingen en de gekozen strategie.

Dit is de laatste slide, gebruik deze om de belangrijkste punten van de les samen te vatten.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.