UGO 31.10.22 - introductie

• UGO - HTU1
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij UGO!

Vandaag:

kennismaken

uitleg over UGO

tekst 

onderzoek

Kennismaken

het papier valt

2 waarheden, 1 leugen

Welkom bij UGO!

Vandaag:

kennismaken

uitleg over UGO

tekst 

onderzoek

UGO: doelen

algemene kennis: nieuwe dingen leren 

goed teksten leren lezen

woordenschat vergroten

onderzoeksvragen opstellen

informatie opzoeken (zoektermen)

informatie selecteren

informatie presenteren

UGO: onderdelen

tekst 

woordenschat 

onderzoek

leestafel

Vandaag

kennismaken

uitleg over UGO

tekst 

onderzoek

 De tekst

het boek

de film

Ken jij het boek of de film(s)

Sjakie en de Chocoladefabriek?

Nee, ik ken ze allebei niet

Ja, ik ken het boek

Ja, ik heb het boek gelezen

Ja, ik ken de film(s)

Ja, ik heb de film(s) gezien

Ga in op het verhaal/beeld van de chocoladefabriek van Willy Wonka

De tekst eerst even scannen! 

bron

Bron tekst: Bart van Zoelen, ‘Deze Willy Wonkafabriek heeft geen nogakamer, maar wel veel chocola’, 19/09/19, www.ad.nl

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

de frats

de frats – de (vreemde) toestand 

tot de verbeelding spreken

tot de verbeelding spreken – er een voorstelling van kunnen maken 

Titel, inleiding en alinea 1

Deze Willy Wonka-fabriek heeft geen nougatkamer,

maar wel véél chocola.

Geen chocoladerivier en geen boot gemaakt van roze zuurtjes. Geen nougatkamer en geen kauwgom met de smaak van een driegangenmenu. Geen bonbonhal ook, bij de nieuwe chocoladefabriek in de hoofdstad.

Sinds Roald Dahls kinderboekenheld Sjakie spreken chocoladefabrieken nogal tot de verbeelding, maar in de nieuwe fabriek van Chocolatemakers in de Amsterdamse haven geen Willy Wonka-achtige fratsen. Hier gaat het maar om één ding: chocolade, en wel zo puur mogelijk.

Noem twee overeenkomsten en twee verschillen tussen de chocoladefabriek van Willy Wonka 

en de fabriek van de Chocolatemakers.

vergruizen

vergruizen – tot hele kleine stukjes vermalen

typeren

typeren – de kenmerken/eigenschappen van iets of iemand benoemen 

de efficiëntie

de efficiëntie – met de minste inspanning en middelen je doel bereiken

Alinea 2 en 3

Gouden wikkels die toegang geven tot de splinternieuwe fabriek, heeft Chocolatemakers dan weer wel. In alle winkels die de repen verkopen, zit de komende maanden één entreeticket voor een rondleiding verstopt. Wie de wikkel vindt, mag als eerste een kijkje nemen in de voor het publiek toegankelijke chocoladefabriek die volgende week officieel opengaat. Dus toch een beetje Willy Wonka.

En een chocoladekamer, die heeft Chocolatemakers ook. Rodney Nikkels, met Enver Loke eigenaar en oprichter van de chocoladefabriek, wijst vanaf de balustrade naar beneden. Daar is de fabrieksruimte waar de gebrande en vergruisde cacaobonen worden gemalen en door elkaar geschud tot één smeuïge chocolademassa. Dat duurt een dag of drie. Het  typeert Chocolatemakers dat ze smaak boven efficiëntie stellen. In andere chocoladefabrieken gebruiken ze veel krachtiger maalmachines die in een uurtje of zes wel klaar zijn.

Aan welke woorden denk 

jij bij het woord 'puur'?​

Puur heeft onder andere de betekenis eerlijk, zuiver, alleen, chocolade, echt, fris en onaangeraakt.

Alinea 4

verfijnd

verfijnd – ontwikkeld

cruciaal

cruciaal – onmisbaar

uit je jasje groeien

uit je jasje groeien – te groot geworden

Ieniemieniefabriekje

Een stapje terug in het productieproces en we komen bij de bijna antieke brander uit 1930. Net als alle andere machines hebben Nikkels en Loke het oude beestje meegenomen uit hun ieniemieniefabriekje in Vogeldorp, in Noord, waar Chocolatemakers in 2011 begon. De brander hokte daar samen met de cacao-opslag. Strepen op de vloer, demonstreerde Loke daar, zorgden ervoor dat het branden gescheiden werd van de bevoorrading. In de Vogelstraat waren Nikkels en Loke uit hun jasje gegroeid. ,,Hier kunnen we vijf keer meer doen.” Ook voor het branden neemt Chocolatemakers de tijd. Het is de cruciale stap in het maken van chocolade, zegt Nikkels. ,,Hier komt de chocoladegeur erin.” Vandaar ook de vergeleken met andere fabrieken lage temperaturen van 105 tot 110 graden. “Het is meer garen dan branden. We willen niet de verfijnde smaak eruit halen.”

Wat gebeurt er eerst? 

Zet de stappen in de juiste volgorde.

Klik op de hotspots en sleep ze vervolgens naar de juiste plek.

stap 1  

stap 2  

stap 3  

stap 4  

vergruizen

malen

branden

schudden

Waarom moest er 

een nieuwe fabriek komen?

Welk oud beestje 

hebben ze meegenomen? 

Vandaag

kennismaken

uitleg over UGO

tekst 

onderzoek

(goed) onderzoek doen

Hoe doe je (goed) onderzoek?

onderwerp kiezen -> interessant/relevant

onderzoeksvraag opstellen -> duidelijk

informatie zoeken -> goede zoektermen

informatie selecteren -> betrouwbare bronnen

informatie selecteren -> aantekeningenmaken

informatie structureren -> wat hoort bij elkaar?

informatie presenteren -> bv. vertellen, opschrijven

Eerlijke chocolade             

Wat ga jij onderzoeken? 

Kies 1 van de 4 onderwerpen.

Klik op de hotspot voor 

meer informatie.

Ben jij ook zo benieuwd naar wat ‘eerlijke’ chocolade precies is? En hoe kom je erachter welke chocolade eerlijk is? Welke logo's zijn er op verpakkingen? En wat betekenen ze? Heb je een tip voor je klasgenoten voor het kopen van chocola?

Cacao             

Chocolade wordt gemaakt van de cacaoboon. Maar waar en hoe groeit die eigenlijk? En hoe ziet dat eruit? En kun je overal een cacaoboom neerzetten? 

             Van boon naar reep

             Eigen onderzoek

Heb je nu een heel andere vraag over chocolade waar je graag onderzoek naar wilt doen? Bespreek met je docent wat je zou willen onderzoeken. 

Van cacaoboon naar chocoladereep. Ga op zoek welke stappen je zet om chocolade te maken. Wees zo zorgvuldig mogelijk.

Is het mogelijk om zelf thuis een chocoladereep te maken?

Je krijgt kort de tijd om zoveel mogelijk nieuwe informatie​ te vinden. Deze informatie deel je straks met de groep.​ Zet zoveel mogelijk van de gevonden informatie op een ​blad of maak er een mindmap van.​​

​

Na het onderzoek kun je:​

​

vertellen wat ‘eerlijke’ chocolade is. En hoe je weet welke chocolade eerlijk is.​​

uitleggen hoe chocolade gemaakt wordt. Je weet waar de cacaoboon groeit. ​

vertellen welke stappen er zitten tussen een cacaoboon en een reep chocolade.​

er chocolade van maken!​

​

Wat wordt jouw onderzoeksvraag?

   Handige bronnen

   wikikids.nl (chocolade)

   schooltv.nl (hoe wordt het gemaakt?)

   voedingscentrum.nl (chocolade)

   hetklokhuis.nl

   oxfamnovib.nl (eerlijke chocolade test)

Let goed op...

Hier komt een aantal tips!

Handige zoektermen

• chocolade
• cacao
• cacaoboom/cacaoboon
• cacaoboer
• waar groeit cacao?
• eerlijke chocolade
• wat is fairtrade chocolade?

Huiswerk voor volgende keer

zoek informatie om jouw onderzoeksvraag te beantwoorden

verwerk de informatie in een mindmap

volgende week kun je in de les (aan de hand van je mindmap) jouw onderzoeksvraag beantwoorden aan de klas

Tot volgende week!!

Wat vond jij 

van deze les?

😒🙁😐🙂😃