middeleeuwen liefde en Van den vos Reynaerde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

liefde in de literatuur

natureingang

een korte stereotype natuurbeschrijving van een natuurtafereel in een bepaald seizoen

In den tijden van den jare,

Dat die dage werden lank,

Ende dat weder weder klare,

Zo ernouwen openbare

Merelare heren zank,

Die ons brengen lieve mare.

(Henric van Veldeke, 25 minneliederen, ed. J. Notermans, 19773, p. 25)

Men mach den nuwen tijt

Wel bekinnen overal:

Die voghele hebben delijt;

Die bloemen ontspringhen in berch in dal;

Waer so si staen,

Si sijn ontgaen

Den wreden wintre diese qual.

(Hadewijch, Strofische gedichten, ed.-De Paepe, 1983, nr. XVI, vs. 1-7, p. 156).

Tristan en Isolde

Het verhaal dateert uit de zevende eeuw.

Het gaat over koning Mark van Cornwall en zijn belangrijkste krijgsman Tristan.

Tristan moet Isolde uit Ierland winnen voor koning Mark maar onderweg worden ze smoorverliefd op elkaar doordat ze een liefdesdrank drinken.

Isolde trouwt met de koning, maar ontmoet Tristan regelmatig. Ze worden betrapt en Tristan wordt verbannen naar Bretagne. Als Isolde niet komt, als Tristan stervende is, sterft Tristan vertwijfeld. Isolde komt toch en sterft van verdriet.

abele spelen

De abele spelen omvatten vier Middelnederlandse profane toneelstukken die bewaard zijn gebleven in het kostbare Hulthemse handschrift. Dit handschrift stamt uit 1410 en bevindt zich in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel (hs. 15.589-623). Het zijn de oudst bekende Nederlandstalige toneelstukken van wereldlijke (niet-geestelijke) aard. Ze dateren van omstreeks 1350 en behoren daarmee ook tot het oudst bekende West-Europese wereldlijke toneel.

Hulthems handschrifts inhoud

Esmoreit (1018 regels)

Gloriant (1142 regels)

Lanseloet van Denemerken (952 regels)

Vanden Winter ende vanden Somer (625 regels)

Alle vier de stukken behandelen een liefdesthema in de stijl van de hoofse liefde (vandaar 'abel' = 'edel' = 'hoofs'). Het gaat hierbij respectievelijk om de liefdesparen Esmoreit en Damiët, Gloriant en Florentijn, Lanseloet en Sanderijn, Winter en Somer (de laatste is een allegorie). De structuur van de stukken is vrij eenvoudig van opbouw.

gevolgd door een sotternie (klucht)

Omdat de spelen zelf 'edel' waren, werd hetzelfde thema dan in een meer populistische en explicietere vorm gebracht in de klucht.

Lippijn (199 regels) (bij Esmoreit)

De Buskenblaser (208 regels) (bij Gloriant)

Die Hexe (112 regels) (bij Lanseloet van Denemerken)

Rubben (245 regels) (bij Vanden Winter ende vanden Somer)

Truwanten (onvolledig)

Drie daghe here (onvolledig)

Hoe noem je de vaste opening bij een middeleeuws liefdesgedicht?

Tristan en Isolde worden verliefd op elkaar door

1. een grote aantrekkingskracht
2. een liefdesgedicht
3. een boeket bloemen
4. een liefdesdrank

abel van abele spelen betekent ...

1. edel
2. geestelijk
3. humoristisch
4. simpel

Van den vos Reynarde gaat over dieren die

1. de slechtheid van de verschillende dieren benadrukt
2. puur dierlijk zijn
3. duivels zijn
4. de dierlijke kant van de mens belicht

Welke drie dieren dagen Reynaert?

1. Tybeert, Grimbeert en Cantecleer
2. Nobel, Bruun en Tybeert
3. Bruun, Nobel en Cantecleer
4. Bruun, Tybeert en Grimbeert

Waar levert het verhaal kritiek op?

1. op de adel
2. op de geestelijkheid
3. op de burgers
4. op de rechtsspraak

Wie schreef de Reynaert?

1. anoniem zoals altijd in de middeleeuwen
2. Hendric van der Velde
3. Willem die Madocke maakte
4. Karel de Grote

www.youtube.com

Welke tekstdoelen ken je?

Zes tekstdoelen

1. informeren

2. uiteenzetten

3. beschouwen

4. overtuigen

5.activeren

6. amuseren

Wat is een beschouwing?

beschouwing

belicht een probleem van verschillende kanten en zet je aan het denken. De schrijver analyseert een probleem, zodat je als lezer of luisteraar zelf je mening kan vormen. Een beschouwing is merendeel objectief.

aan de slag met de weektaak

aan de slag met je weektaak