3.5+3.6 - Schimmels en bacteriën

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 3 - Ordening

Havo/VWO 1

Thema 3 - Ordening

3.1 - Steeds kleinere groepen

3.2 - Overeenkomst en verwantschap

3.3 - Dieren

3.4 - Planten

3.5 - Schimmels

3.6 - Bacteriën

3.7 - Gewervelden (VWO)

Thema 3 - Ordening

3.5 - Schimmels

3.6 - Bacteriën

Doelen van deze paragraaf

Je kunt kenmerken van schimmels en bacteriën noemen

Je kunt uitleggen dat schimmels en bacteriën zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn

Je kunt voorbeelden van nuttige en schadelijke schimmels noemen

Schimmels zijn eencellig of veelcellig

Eencellig: gist

voortplanten door deling, zie je aan een knop

Veelcellig: schimmeldraden

voortplanting door sporen, komen uit een paddenstoel of aan het uiteinde van een schimmeldraad.

Bacteriën

Prokaryoot - Eencellig zonder celkern

Alleen zichtbaar met microscoop

Voortplanting eencelligen

Celdeling

Soms elke 20 minuten (bij fijne omstandigheden)

Nuttig of schadelijk

Eten bederft door schimmels (bijv. brood en fruit)

Eten wordt gemaakt door schimmels (schimmelkaas en brood)

Gebruiken schimmels (en bacteriën): 

Biotechnologie

Celeigenschappen 

Bacteriën

Wel een celwand

Geen bladgroenkorrels

Geen celkern

Geen vacuole

Schimmels

Wel een celwand

Geen bladgroenkorrels

Wel een celkern

Wel een vacuole

Nuttig of schadelijk

Eten bederft door bacteriën (bijv. melk) en schimmels (bijv. fruit en brood) en je kan er ziek door worden  (bijv. longontsteking, cholera, blaasontsteking)

Eten wordt gemaakt door bacteriën (bijv. yoghurt, zuurkool) en schimmels (kaas, brood)

Gebruiken bacteriën (en schimmels): 

Biotechnologie

Aan het werk

Maken:

Blad schimmels

Hoofdgroep: 

- Prokaryoot/Eukaryoot

Rijk:

Planten/Schimmels/ Bacteriën/ dieren

Leefomgeving: 

Planten/water/grond/ dieren

Voortplanting: Deling of sporen

Voedsel voorbeelden:

Op welk voedsel groeit het?

Celkenmerken:

Welke celonderdelen heeft deze schimmel in zijn cellen?

Celkenmerken: Welke onderdelen heeft een bacterie(cel) wel of juist niet?

Als de bacterie een ziekte veroorzaakt en je geen voedsel kan vinden dat er door wordt besmet, vul dan die ziekte in! (Streep 'voedsel voorbeelden' door en schrijf er 'ziekte voorbeeld' onder met daarachter de ziekte

Voorbeelden

Bacteriën

Azotobacter chroococcum

Azotobacter salinestris  

Lactobacilles acetotolerans

Lactobacillus acidophilus

Psuidomonas aeruginosa

Salmonella bongori

Salmonella enterica

Schimmels

Parasieten: Cordyceps militaris, Cordyceps ignota

Champignons: Agaricus bisporus

Oesterzwam: Pleurotus ostreatus

Shiitake: Lentinula edodes

Bakkersgist: Saccharomyces cerevisiae

Penseelschimmel: Penicillium chrysogenum, Penicillium candidum

Kwastschimmel: Aspergillus flavus, Aspergillus oryzae

Wintertruffel: Tuber melanosporum

Voorbeelden schimmels

Parasieten: Cordyceps militaris, Cordyceps ignota

Champignons: Agaricus bisporus

Oesterzwam: Pleurotus ostreatus

Shiitake:  Lentinula edodes

Bakkersgist:  Saccharomyces cerevisiae

Penseelschimmel: Penicillium chrysogenum, Penicillium candidum

Kwastschimmel: Aspergillus flavus, Aspergillus oryzae

Wintertruffel: Tuber melanosporum