Beeldspraak kwt 3g

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Beeldspraak

- vergelijking

- metafoor

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Je bedoelt niet letterlijk wat je zegt, maar gebruikt beelden om iets sterker uit te drukken. 

Je leert nu de vergelijking en de metafoor.

De vergelijking

Bij een vergelijking gebruik je een beeld om 

eigenschappen van iets of iemand (het object) 

te benadrukken. 

Hoe groot een hond (object) is, bijvoorbeeld, 

kun je aangeven door hem te vergelijken 

met een kalf (beeld).

De vergelijking met 'als',  ‘zoals’, ‘alsof’ en ‘net als’

Een ander voorbeeld:

Hij is na het zonnen zo rood als een kreeft.

                               object                                                      beeld

"De jongen die een tien had gehaald was zo trots als een pauw."
Wat is hier het object?

1. De jongen
2. een pauw

"Het 'neuzen' van eskimo's is al zo oud als de weg naar Rome."
Wat is hier het beeld?

1. Het 'neuzen' van eskimo's
2. de weg naar Rome

De metafoor

De metafoor is ook een vorm van beeldspraak. 

Hij lijkt ook een beetje op de vergelijking, maar het object ontbreekt hierbij: alleen het beeld wordt genoemd. Spreekwoorden en veel vaste uitdrukkingen
zijn metaforen. Denk bijvoorbeeld aan: 

'De appel valt nooit ver van de boom.' 

Welke zin bevat een metafoor?

1. Jouw ogen zijn als sterren.
2. Wat een boom van een kerel.
3. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
4. Dat meisje lijkt wel een prinses, zo elegant!

"Wie de schoen past, trekke hem aan."
Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

"Dat oude dametje is zo mager als een lat." Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

Stijlfiguren: herhaling

• Geld, geld is het enige wat hem bezighoudt.
  
• Ja, ja, je kunt me nog meer vertellen.
  
• Nooit, nooit ga ik daar nog eens naar toe!
  

Altijd november, altijd regen.

Altijd dit lege hart, altijd.

J.C.Bloem – November

Stijlfiguren: opsomming

• Zet u neder aan ons maal, en bewoon ons huis, en neem deel aan wat wij hebben. (Multatuli)
• Ik zag heuvels, bomen, geiten.
• De premier was sloom en saai en slaapverwekkend.

Stijlfiguren: tegenstelling

Bij een tegenstelling worden tegengestelde dingen gecombineerd zodat ze meer opvallen.

• Ik heb voor goed geld slechte spullen gekocht.
  
• In het stille dal knettert het overal.
  
• ’s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Stijlfiguren: overdrijving

 Om bijvoorbeeld een emotie/mening extra nadruk te geven:

• Ze weende een zee van tranen.
  
• De regen viel met bakken uit de lucht.
  
• Ik heb een eeuw staan wachten.
  
• Ik ben in een seconde terug.
  
• Ik heb me doodgelachen.
  
• Ik sterf van de honger.
  

Stijlfiguren: ironie

Typisch voor veel ironische uitlatingen is, dat het tegengestelde gezegd wordt van hetgeen men bedoelt:

• "Je hebt je zaken wel goed geleerd, moet ik zeggen!"
• "Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn?"
• "Je kletst me de oren van het hoofd"
• "Het ziet er weer schitterend uit"

Stijlfiguren: sarcasme

 Een uiting van grove, bijtende spot, van agressie. Het effect van sarcasme is intenser en directer dan dat van ironie. De sarcastische leerkracht zal een zwakker presterende leerling misschien zo aanspreken:

"Je moet vooral zó doorwerken, dan kom je er in ieder geval".