Mijn proefles

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Tussen-n bij samenstellingen

• Pak alvast je laptop en start LessonUp op. (voer de code in van deze les)

Ismay de Wit en Lynn van der Sluijs

Inleiding

• wat weten jullie er al van
• kort filmpje
• uitleg
• voorbeelden
• vragen?
• zelf aan de slag

Wat weten jullie al van samenstellingen met een tussen-n?

Uitleg

• Je schrijft een tussen-n als het eerste deel van de samenstelling een        zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en

     Bijvoorbeeld: paddenstoel

• Als het eerste deel van het woord eindigt op -en, dan schrijf je wel een  tussen-n.

      Bijvoorbeeld: geweten -> je schrijft nu dus, gewetenloos

Wanneer schrijf je geen tussen-n bij samenstellingen

• Het eerste woord heeft een meervoud op -s 
• Het eerste woord heeft 2 mogelijke meervoudsvormen

       Bijvoorbeeld: groenten en groentes -> je schrijft nu dus, groentesoep

• Het eerste woord geen meervoudsvorm heeft

       Bijvoorbeeld: rijst -> je schrijft nu dus, rijstepap

• Wanneer het woord eindigt op loos (en het eerste woord niet eindigt op        -en)

       Bijvoorbeeld: besluiteloos

• Als je maar 1 ding van iets hebt.

Voorbeeld: hondehok of hondenhok

Stap 1.

Kijk of het eerste deel een zn is, zo ja ->

Stap 2.

Splits de samenstelling op:

hond - hok

Stap 3.

Maak meervoud van het eerste woord:

honden

Stap 4.

Kijk of er bijzonderheden zijn:

Bijvoorbeeld: staat er -loos achter?

Stap 5.

Ja? Geen tussen-n

Nee? Wel een tussen-n

Dus -> hondenhok

Voorbeeld: hondehok of hondenhok

Stap 1.

Kijk of het eerste deel een zn is, zo ja ->

Stap 2.

Splits de samenstelling op:

hond - hok

Stap 3.

Maak meervoud van het eerste woord:

honden

Stap 4.

Kijk of er bijzonderheden zijn:

Bijvoorbeeld: staat er -loos achter?

Stap 5.

Ja? Geen tussen-n

Nee? Wel een tussen-n

Dus -> hondenhok

ruggengraat/ruggegraat?

opslitsen -> rug      -       graat

mv 1e woord = ruggen

dus ...

Voorbeelden

hopenloos/hopeloos

opsplitsen -> hoop     -     loos

mv 1e woord = hopen

maar ...

dus ...

Voorbeelden

Zijn er nog vragen over wat we hebben verteld?

Je schrijft een tussen-n wanneer...

1. het linkerdeel van het woord eindigt op -en
2. het linkerdeel van het woord een zelfstandig naamwoord is
3. het linkerdeel van het woord een zelfstandig naamwoord is en eindigt op -en
4. Geen van bovenstaande antwoorden is goed

Wat is de eerste stap die je moet zetten om te zien of het woord geschreven moet worden met een tussen-n

1. Je splitst het woord op.
2. Je kijkt of het een meervoud heeft op -en.
3. Je kijkt of er bijzonderheden zijn.
4. Je kijkt of het eerste woord een zn is.

welk woord is FOUT geschreven

1. beregoed
2. schattebout
3. zonneschijn
4. pannekoek

Bij welk woord moet WEL een
tussen-n?

1. besluitenloos
2. gewetenloos
3. hopenloos
4. vreugdenloos

Met of zonder tussen-n?

1. tussenletter
2. tusseletter

Met of zonder tussen-n?

1. kattebak
2. kattenbak

Met of zonder tussen-n?

1. hogeschool
2. hogenschool

Met of zonder tussen-n?

1. ideeënloos
2. ideeëloos

Met of zonder tussen-n?

1. spinnenwiel
2. spinnewiel

ziektenkiem of ziektekiem

gelegenheid of gelegeheid?

lachenbek of lachebek

Waarom schrijf je maneschijn zonder tussen-n?

1. Je hebt er maar 1 van.
2. Het eerste woord heeft 2 meervouden.
3. Het woord heeft alleen een meervoud op -s.
4. Het juiste antwoord staat er niet tussen.

Waarom schrijf je horlogemaker zonder tussen-n?

1. Je hebt er maar 1 van.
2. Dit woord heeft twee meervouden.
3. Het woord heeft alleen een meervoud op -s.
4. Het juiste antwoord staat er niet tussen.

Moet er op de plaats van de ... een tussen-n staan?

met tussen-n

zonder tussen-n

panne...koek

groente...soep

reuze...leuk

eike...boom

honde...riem

bere...sterk

banane...schil

leeuwe...klauw

zonne...bank

spinne...web